Στην «γκλίτσα του τσοπάνη» θα έλεγε κανείς ότι ξύνονται οι Γάλλοι καθώς επαναφέρουν στο δημόσιο λόγο, από κυβερνητικά χείλη μάλιστα, μια ιδέα εξόχως επικίνδυνη για την αξιοπιστία της χώρας τους έναντι των αγορών. Ο υπουργός Εσωτερικών Μπρουνό Ρεταγιό, ο οποίος και παλαιότερα σε ανύποπτο χρόνο έχει εκφράσει την άποψη ότι «σε ένα δημοψήφισμα μπορούν να τεθούν πολλά ερωτήματα στους πολίτες», επανήλθε λέγοντας ότι η άμεση προσφυγή στη λαϊκή βούληση είναι μια διαδικασία ακριβή και επιπλέον χρονοβόρος στην προετοιμασία της.
Αντιλαμβανόμενος, ως φαίνεται, τον κίνδυνο για τις επιπτώσεις που θα είχε η αβεβαιότητα της έκβασης ενός δημοψηφίσματος με ερώτημα μάλιστα την ακολουθητέα δημοσιονομική πολιτική, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αποφάσισε να ξεκαθαρίσει ο ίδιος από τηλεοράσεως την κατάσταση και να διευκρινίσει στους συμπολίτες του την άποψή του για τα δημοψηφίσματα.
Την Τρίτη το βράδυ ο Μακρόν θα εμφανιστεί στο τηλεοπτικό κανάλι TF1 για να απαντήσει στον πρώτο υπαινιγμό για προσφυγή στη λαϊκή βούληση που είχε κάνει την Κυριακή 4 Μαΐου σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Journal Du Dimanche ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού. Υπουργοί της κυβέρνησης, όπως η αρμόδια για την Οικολογική Μετάβαση Ανιές Πανιέ-Ρινασέ που προέρχεται από το κόμμα «Αναγέννηση» του Εμανουέλ Μακρόν, είχαν σπεύσει να υποστηρίξουν την ιδέα της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος για τη μείωση του ελλείμματος.
Η πολιτικά αδύναμη κυβέρνηση Μπαϊρού ευλόγως φοβάται να αναλάβει την ευθύνη των κοινωνικών αντιδράσεων που θα είχε η ψήφιση μέτρων λιτότητας
Κρίσιμο διάγγελμα
Ήδη από την επομένη της δημοσίευσης της επίμαχης συνέντευξης Μπαϊρού συνεργάτες του Μακρόν είχαν εκφράσει την ενόχληση του προέδρου για την αναφορά από τον πρωθυπουργό στην ιδέα της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος με ουσιαστικό ερώτημα την υιοθέτηση μέτρων λιτότητας στην υπερχρεωμένη Γαλλία. Διότι το φλέγον ζήτημα είναι να εξοικονομηθούν εντός του έτους περί τα 40 δισ. ευρώ ώστε να υποχωρήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 5,4%, που ελπίζεται ότι θα κλείσει εφέτος, στο 4,6% το 2026.
Απώτερος στόχος είναι να υποχωρήσει το ποσοστό τα επόμενα χρόνια κάτω από το 3%, που είναι το ανώτατο επιτρεπτό όριο από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η πολιτικά αδύναμη κυβέρνηση Μπαϊρού ευλόγως φοβάται να αναλάβει την ευθύνη των κοινωνικών αντιδράσεων που θα είχε η ψήφιση, ενδεχομένως με προεδρικά διατάγματα, μέτρων λιτότητας. Από την άλλη, ο γαλλικός λαός δύσκολα θα συναινούσε με δημοψήφισμα σε κάτι τέτοιο.
Πάντως θα πρέπει να σημειώσει κανείς ότι στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του για το 2025 ο ίδιος ο πρόεδρος Μακρόν είχε αναφερθεί στην ιδέα της άμεσης έκφρασης της βούλησης των πολιτών όταν πρέπει να δοθεί λύση σε κάποιο κρίσιμο για τη χώρα και γι’ αυτούς ζήτημα. Ευλόγως το βράδυ της Τρίτης όλοι οι Γάλλοι θα κρέμονται από το στόμα του προέδρου τους που θα εξηγήσει πώς εννοεί την προσφυγή σε ένα θεσμό, ο οποίος θεωρείται ευρέως ότι αποτυπώνει την έκφραση της γνήσιας λαϊκής βούλησης.
Ο Ρεταγιό θεώρησε επίσης απίθανο να ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη διεξαγωγή μιας τέτοιας ψηφοφορίας πριν από το καλοκαίρι
Ο υπουργός Εσωτερικών
Όπως μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), ο Μπρουνό Ρεταγιό αποκάλυψε ότι έχει ήδη πραγματοποιήσει «έναν ορισμένο αριθμό συναντήσεων στο υπουργείο Εσωτερικών» για την υπόθεση ενός δημοψηφίσματος, ξεκαθαρίζοντας ότι η όλη διαδικασία δεν είναι άυλη και ως εκ τούτου κοστίζει αρκετά.
«Ένα δημοψήφισμα με ψηφοδέλτια θα κόστιζε περίπου 200 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω του χαρτιού που θα χρησιμοποιηθεί. Ένα πλήρως ψηφιακό δημοψήφισμα κοστίζει τα μισά χρήματα, 100 εκατ. ευρώ», σημείωσε ο υπουργός, προειδοποιώντας ωστόσο για «τους κινδύνους που συνδέονται με ένα πιθανό ψηφιακό δημοψήφισμα».
Ο Ρεταγιό θεώρησε επίσης απίθανο να ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη διεξαγωγή μιας τέτοιας ψηφοφορίας πριν από το καλοκαίρι. «Υπάρχει μια τεράστια διοίκηση συμπεριλαμβανομένων των δήμων, για την ανάπτυξη της προεκλογικής διαδικασίας, για την εφαρμογή των κανόνων. Είναι περίπλοκο για να ετοιμαστούν όλα άμεσα, αλλά στους μήνες που έρχονται, ναι…», είπε χαρακτηριστικά ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τη διεξαγωγή εκλογικών αναμετρήσεων υπουργός.
Ο Σαρκοζί είχε γίνει έξαλλος με τον Γιώργο Παπανδρέου, όταν ο τότε πρωθυπουργός της υπερχρεωμένης Ελλάδας είχε προσπαθήσει να δικαιολογήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος
«Δυο-τρεις ερωτήσεις»
Συγκεκριμένα, ο Μπρουνό Ρεταγιό δεν απέκλεισε τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος στο οποίο «οι Γάλλοι θα κληθούν να απαντήσουν σε δύο ή τρεις ερωτήσεις». Απέκλεισε όμως «ένα ερωτηματολόγιο πολλαπλών επιλογών που θα περιλαμβάνει δεκάδες ερωτήσεις», διότι κάτι τέτοιο «θα υποβάθμιζε τη σοβαρότητα της ψήφου».
«Μπορεί να υπάρχει ένα ψηφοδέλτιο με τρία διαφορετικά θεματικά ερωτήματα που θα συνοδεύονται με ένα κουτάκι ‘ναι’ και ένα κουτάκι ‘όχι’ για να μαρκάρει ο ψηφοφόρος. Δεν το έχουμε κάνει ποτέ στη Γαλλία και είναι σημαντικό οι απαντήσεις να έχουν ένα κανονιστικό πεδίο εφαρμογής σε ένα κρίσιμο ζήτημα», είπε ο Ρεταγιό, ο οποίος προέρχεται από τους Ρεπουμπλικανούς, από το κόμμα της γκωλικής Δεξιάς δηλαδή.
Ο Ρεταγιό ήταν 51 ετών το Νοέμβριο του 2011, ανώτερο στέλεχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και θα έπρεπε να θυμάται τα δραματικά περιστατικά που έλαβαν χώρα στο περιθώριο της συνόδου του G20 στις Κάννες με πρωταγωνιστή τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, που ανήκε στην ίδια πολιτική οικογένεια με τον ίδιο.
Ο Σαρκοζί είχε γίνει έξαλλος με τον Γιώργο Παπανδρέου, όταν ο τότε πρωθυπουργός της υπερχρεωμένης Ελλάδας είχε προσπαθήσει να δικαιολογήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος προκειμένου «να γίνει η απόφαση για τη δανειακή σύμβαση κτήμα του ελληνικού λαού». Κάτω από τις αφόρητες πιέσεις του Σαρκοζί, της Άνγκελα Μέρκελ και άλλων εταίρων που θεωρούσαν ότι η διαδικασία θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη των αγορών στην ΕΕ και το ευρώ, ο Γιώργος Παπανδρέου απέσυρε την πρότασή του για δημοψήφισμα και παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία.
![Εξωδικαστικός μηχανισμός: Πόσο κουρεύονται τα δάνεια [γράφημα]](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2025/05/shutterstock_2481077893-1024x683-1.jpg)
