Σπάνιες γαίες: Η Κίνα δεν θα παραδώσει εύκολα το δυνατό χαρτί της

Μία ημέρα μετά την πολυαναμενόμενη τηλεφωνική του επικοινωνία με τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, ο Ντόναλντ Τραμπ, ανακοινώνοντας ότι το επόμενο ραντεβού μεταξύ υψηλών αξιωματούχων των δύο χωρών θα πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο στις 9 Ιουνίου, δήλωσε στους δημοσιογράφους που το συνόδευαν στο Air Force One ότι ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ συμφώνησε να επανεκκινήσει τη ροή κρίσιμων υλικών σπάνιων γαιών.

Οι εισαγωγές ορυκτών σπάνιων γαιών είναι για την Ουάσινγκτον ένα από τα sine qua non σημεία στις διαπραγματεύσεις με το Πεκίνο, καθώς από αυτές εξαρτώντα κρίσιμοι τομείς στις ΗΠΑ, από τη βιομηχανία μέχρι την άμυνα.

Μετά από μια συνομιλία 90 λεπτών την Πέμπτη, ο Τραμπ είπε ότι αυτός και ο Σι είχαν «ξεκαθαρίσει» ορισμένα σημεία που σχετίζονται με τους μαγνήτες σπάνιων γαιών, περιγράφοντάς τα ως «πολύ περίπλοκα πράγματα». Δεν διευκρίνισε όμως τι ακριβώς είχε συμφωνηθεί.

Ερωτηθείς την Παρασκευή εάν ο Σι είχε συμφωνήσει να ξαναρχίσει τη ροή ορυκτών και μαγνητών σπάνιων γαιών, ο Τραμπ είπε λακωνικά στους δημοσιογράφους: «Ναι, το έκανε». Ωστόσο, και πάλι, δεν έδωσε και πάλι πεερισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό ή τι όγκο των υλικών αφορά η συμφωνία.

Πώς «διάβασαν» οι Κινέζοι όσα ειπώθηκαν

Πάντως, όπως επισημαίνει το CNN, η… κινεζική ανάγνωση της τηλεφωνικής συνομιλίας Τραμπ – Σι δεν ανέφερε τίποτα για σπάνιες γαίες. Απλώς και μόνον, ότι ο Σι είπε πως η Κίνα συμμορφώθηκε «σοβαρά και ειλικρινά» με τη συμφωνία εμπορικής εκεχειρίας.

Ερωτηθείς, δε, σχετικά στην ημερήσια ενημέρωση ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών την Παρασκευή, παρέκαμψε την ερώτηση, λέγοντας ότι ήταν ένα θέμα που πρέπει να απαντήσουν άλλοι φορείς.

Σύμφωνα με κινέζους μελετητές που βρίκονται πολύ κοντά στην κυβέρνηση, το Πεκίνο δεν προτίθεται να εγκαταλείψει το ισχυρό διαπραγρματευτικό χαρτί που του παρέχει η κυριαρχία του στην αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών – και μπορεί να επιδιώξει να τη χρησιμοποιήσει προκειμένου να πιέσει την Ουάσιγκτον να χαλαρώσει τους δικούς της ελέγχους εξαγωγών που στοχεύουν στο να εμποδίσει την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένους ημιαγωγούς και τεχνολογίες των ΗΠΑ.

Το νέο καθστώς «ήρθε για να μείνει»

Ενώ οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι πιθανό να δουν περισσότερες αποστολές να εγκρίνονται τις επόμενες δύο εβδομάδες, το νέο καθέστώς που επέβαλε το Πεκίνο, με βάση το οποίο απαιτείται κυβερνητική άδεια για τις εξαγωγές σπάνιων γαιών, είναι εδώ για να μείνει, δήλωσε στο CNN ο Wu Xinbo, διευθυντής του Κέντρου Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Fudan στη Σαγκάη.

Ο ίδιος σημείωσε ότι, σύμφωνα με τους επίσημους κανόνες που ορίζει το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, οι αιτήσεις για άδειες εξαγωγής μπορεί να χρειαστούν έως και 45 εργάσιμες ημέρες για να εγκριθούν.

Περιγράφοντας γιατί η κινεζική ηγεσία θα επιλέξει να διατηρήσει το καθεστώς αυτό, είπε χαρακτηριστικά: «Καταρχήν, μπορώ να συμφωνήσω να κάνω εξαγωγές σε εσάς, αλλά μπορώ να τα επιταχύνω ή να τα επιβραδύνω. Στην πραγματικότητα, σε τεχνικό επίπεδο, εξαρτάται επίσης από το συνολικό διμερές εμπορικό και οικονομικό κλίμα», είπε. «Εάν η διμερής σχέση είναι καλή, τότε θα πάω λίγο πιο γρήγορα, αν όχι, θα επιβραδύνω. Αλλά δεν μπορείτε να πείτε ότι παραβιάζω τη συμφωνία – εξακολουθώ να ακολουθώ τις τυπικές διαδικασίες».

Για την ώρα, ορισμένοι Κινέζοι προμηθευτές έξι αμερικανικών εταιρειών έλαβαν πρόσφατα εξάμηνες άδειες εξαγωγής, δήλωσε την Παρασκευή το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Κίνα, αλλά σημείωσε ότι η αβεβαιότητα παραμένει καθώς είναι πολλές οι αιτήσεις που εκκρεμούν.

μεν μέσω μεγάλης συσσώρευσης αιτήσεων για άδειες.

Ο Jin Canrong, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin στο Πεκίνο, είπε ότι η σημασία που αποδίδει ο Τραμπ στις σπάνιες γαίες δείχνει πόσο αποτελεσματική είναι η «κάρτα σπάνιων γαιών» της Κίνας.

«Δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική ήταν αυτή η κάρτα σπάνιων γαιών πριν. Τώρα η αμερικανική πλευρά είναι ξεκάθαρα ανήσυχη και πρόθυμη να επιλύσει αυτό το ζήτημα», είπε χαρακτηριστικά ο Jin Canrong, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin στο Πεκίνο.

Διαταραχή στις παγκόσμιες προμήθειες

Το αυστηρό σύστημα αδειοδότησης έχει διαταράξει σημαντικά τις παγκόσμιες προμήθειες κρίσιμων υλικών σπάνιων γαιών και έχει προκαλέσει αναταραχή στην παραγωγή σε όλες τις βιομηχανίες στην Αμερική και στην Ευρώπη, προκαλώντας συναγερμό τόσο σε αξιωματούχους όσο και σε επιχειρήσεις.

Μια έρευνα εταιρειών-μελών που διεξήχθη από το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Κίνα αργά την εβδομάδα διαπίστωσε ότι, μεταξύ εκείνων που επηρεάζονται από τους ελέγχους εξαγωγών σπάνιων γαιών, το 75% αναφέρει ότι το απόθεμά τους θα εξαντληθεί εντός τριών μηνών.

Μετά από μια συνάντηση στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα, ο επίτροπος Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μάρος Σέφκοβιτς είπε ότι ενημέρωσε τον κινέζο υπουργό Εμπορίου Wang Wentao για την «ανησυχητική κατάσταση στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία», ως αποτέλεσμα του γκαζιού της Κίνας για τις σπάνιες γαίες.

Επίσπευση για εξαγωγές σε ΕΕ

Το Πεκίνο συμφώνησε να επισπεύσει τις εγκρίσεις για άδειες εξαγωγής σπάνιων γαιών σε ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες, μετά την αναστάτωση που προκάλεσαν οι αυστηροί κινεζικοί έλεγχοι που επιβλήθηκαν πρόσφατα.

Ωστόσο, σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσίευσε το Σάββατο το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου, το Πεκίνο είναι πλέον «πρόθυμο να δημιουργήσει ένα “πράσινο κανάλι” για εγκεκριμένες αιτήσεις ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία».

Σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσίευσε το Σάββατο το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου, το Πεκίνο είναι πλέον «πρόθυμο να δημιουργήσει ένα “πράσινο κανάλι” για εγκεκριμένες αιτήσεις ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία».

Οι προμηθευτές τριών μεγάλων αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, της General Motors, της Ford και της κατασκευάστριας εταιρείας των Jeep, Stellantis , πήραν άδεια για ορισμένες άδειες εξαγωγής σπάνιων γαιών τη Δευτέρα, σύμφωνα με διεθνή μέσα.