Η Ιαπωνία πρέπει να πρέπει να είναι πιο απαισιόδοξη για τον ρυθμό που θα συρρικνωθεί ο πληθυσμός της, προειδοποίησαν οι οικονομολόγοι, καθώς οι γεννήσεις μειώνονται με ρυθμό πολύ πιο γρήγορο από τις βασικές εκτιμήσεις.
Η Ιαπωνία ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι υπήρξαν συνολικά 686.000 γεννήσεις στην Ιαπωνία το 2024, μειωμένες κάτω από τις 700.000 για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές τον 19ο αιώνα και αψηφώντας χρόνια πολιτικών προσπαθειών για την αναχαίτιση της μείωσης του πληθυσμού.
Το σύνολο αντιπροσωπεύει το ένατο συνεχόμενο έτος μείωσης και ώθησε το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της χώρας – τον μέσο αριθμό παιδιών που γεννιούνται ανά γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της – στο ιστορικό χαμηλό του 1,15.
Ωστόσο, η δημόσια και κοινοβουλευτική απογοήτευση για τα τελευταία στοιχεία για την παρακμή της Ιαπωνίας εντάθηκε από το βαθμό στον οποίο τα στοιχεία ήταν χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις του πληθυσμού που υπολόγισαν οι κυβερνητικοί δημογράφοι μόλις πριν από δύο χρόνια.
Η μέση πρόβλεψη που εκπονήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας Πληθυσμού και Κοινωνικής Ασφάλισης (IPSS) το 2023 δεν προέβλεπε ότι ο αριθμός των ετήσιων γεννήσεων — που δεν περιλαμβάνει παιδιά που γεννιούνται από μη Ιάπωνες — θα μειωθεί στο εύρος των 680.000 έως το 2039.
Ένα κρίσιμο ορόσημο
Η επίτευξη αυτού του επιπέδου 15 χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα είναι κρίσιμη, δήλωσαν ακαδημαϊκοί, αναλυτές και αξιωματούχοι, επειδή η κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτήν τη μέση πρόβλεψη κατά τη διαμόρφωση της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Το κεντρικό έγγραφο οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης — το πρώτο σχέδιο για τη μακροοικονομική διαχείριση που εκπονήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο του πρωθυπουργού Σιγκέρου Ισίμπα στις 6 Ιουνίου — βασίζεται στις προβλέψεις για τον μέσο πληθυσμό.
Ο Μασατόσι Κικούτσι, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής μετοχών της Mizuho Securities, δήλωσε στους Financial Times ότι η μετάβαση της κυβέρνησης σε μια πιο ρεαλιστική, χαμηλότερη εκτίμηση γεννήσεων θα συνιστούσε «παραδοχή ενός ιστορικού πολιτικού λάθους».
«Αν υιοθετήσει τη χαμηλότερη εκτίμηση η κυβέρνηση θα πρέπει να πει στους ανθρώπους να αποδεχτούν υψηλότερους φόρους και χαμηλότερα συνταξιοδοτικά επιδόματα στο μέλλον», δήλωσε ο Κικούτσι.
Ο Κέισι Άμπε, μέλος του αντιπολιτευόμενου κόμματος Japan Innovation, εξέφρασε επίσης ανησυχίες τον περασμένο μήνα σχετικά με τη χρήση της μέσης εκτίμησης σε μια αναθεώρηση της πολιτικής για τις συντάξεις.
«Δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση όπου το πραγματικό ποσοστό γεννήσεων ήταν η μέση εκτίμηση», είπε στους FT, προσθέτοντας ότι η χρήση της μέσης εκτίμησης από την κυβέρνηση ισοδυναμούσε με πράξη «δημόσιας εξαπάτησης».
Μαζί με τη μέση πρόβλεψη, το IPSS παράγει μια εκτίμηση που βασίζεται σε πολύ χαμηλά ποσοστά γάμου και γονιμότητας. Η χαμηλή εκτίμηση προέβλεπε ότι οι ετήσιες γεννήσεις στην Ιαπωνία θα μειώνονταν κάτω από το επίπεδο των 690.000 γύρω στο 2024.
Η Ιαπωνία ανάμεσα σε δημογραφική Σκύλα και δημοσιονομική Χάρυβδη
«Η πιο απαισιόδοξη πτωτική αλλαγή στην τάση γονιμότητας που θα μπορούσε να αναμένεται στην Ιαπωνία ήταν αυτή που συνέβη… και αυτή είναι που θα έπρεπε να είχε χρησιμοποιηθεί», δήλωσε στους FT ο Τακάσι Ινούε, δημογράφος στο Πανεπιστήμιο Aoyama Gakuin.
Ο Κικούτσι της Mizuho Securities δήλωσε ότι «εάν η κυβέρνηση αλλάξει τις υποθέσεις για το μελλοντικό ποσοστό γεννήσεων και τη δομή του πληθυσμού, θα πρέπει επίσης να αλλάξει πολλές προβλέψεις που σχετίζονται με τη μελλοντική κοινωνική πρόνοια».
Η μέση εκτίμηση αντανακλούσε την επιθυμία να προωθηθεί ένα εθνικό αίσθημα «μιας οικονομίας με λαμπρό μέλλον», πρόσθεσε ο Κικούτσι.
Οι ερευνητές του IPSS αποδίδουν τη μεγάλη απόκλιση μεταξύ της πραγματικότητας και των μέσων εκτιμήσεων στην οξεία αποτυχία του ποσοστού γάμου στην Ιαπωνία να ανακάμψει από την τεράστια πτώση που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19.
Περίπου 100.000 προγραμματισμένοι γάμοι δεν πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των ετών Covid, 2020 και 2021, σύμφωνα με τον Ριόμα Γιαμαμότο, διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου που διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη εφαρμογή γνωριμιών Pairs στην Ιαπωνία, η οποία επικεντρώνεται στο γάμο. Αυτό είχε ισχυρό αλυσιδωτό αποτέλεσμα.
«Οι γαμήλιες τελετές είναι ένα ισχυρό εργαλείο για να πείσουν τους Ιάπωνες να σκεφτούν οι ίδιοι τον γάμο», είπε ο Γιαμαμότο. «Έτσι, όταν δεν έβλεπες γάμους εκείνη την περίοδο, το όνειρο δεν δημιουργούνταν πραγματικά στο μυαλό των ανθρώπων όπως πριν. Δεν υπήρχε κανείς που να λέει “Είσαι ο επόμενος”».
Η απότομη πτώση στις γνωριμίες και τους γάμους μεταξύ των νέων οφειλόταν επίσης στη μείωση των εισοδημάτων, είπε ο Ινούε, και δεν είναι απαραίτητα μοναδική στην Ιαπωνία.
«Οι νέοι τείνουν να πιστεύουν ότι ο γάμος και η ανατροφή των παιδιών δεν είναι οικονομικά αποδοτικά και δεν αξίζουν τον κόπο», δήλωσε ο Ινούε του Πανεπιστημίου Aoyama Gakuin. «Το ίδιο ισχύει και για τις γνωριμίες… το αυξανόμενο κόστος όλων όσων σχετίζονται με τις γνωριμίες, είτε πρόκειται για οδήγηση, ταξίδια είτε για φαγητό, είναι πιθανό να είναι ένας παράγοντας».
