Ένα ζευγάρι παπούτσια στάθηκε αρκετό για να φέρει τη γερμανική Adidas στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας συζήτησης για την πολιτιστική ιδιοποίηση.
Το «Oaxaca Slip-On», που συνδύαζε μοντέρνα αθλητική σόλα με την παραδοσιακή πλέξη των ιθαγενικών «huarache» της Οαχάκα, λανσαρίστηκε ως fashion item — αλλά για πολλούς στο Μεξικό, έμοιαζε περισσότερο με μια πράξη οικειοποίησης χωρίς αναγνώριση.
Το αποτέλεσμα; Σάλος στα κοινωνικά δίκτυα, πολιτική κατακραυγή και μια δημόσια συγγνώμη, σύμφωνα με το AFP.
H πολιτική αντιπαράθεση με την Adidas
Συγκεκριμένα, η γερμανική εταιρεία αθλητικών ειδών αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη, δηλώνοντας ότι «εκτιμά τον πολιτιστικό πλούτο των κοινοτήτων των ιθαγενών του Μεξικού και την αξία της χειροτεχνικής τους κληρονομιάς».
Στην ανακοίνωση της Δευτέρας, η Adidas παραδέχθηκε ότι το σχέδιο ήταν «ριζωμένο στην παράδοση του Yalálag» και δεσμεύτηκε σε «σεβαστό διάλογο» με την κοινότητα, επισημαίνει το Reuters.
Η πρόεδρος του Μεξικού, Κλαούντια Σέινμπαουμ, χαρακτήρισε το σχέδιο «ακατάλληλη πολιτιστική ιδιοποίηση» και τόνισε ότι πρόκειται για «πνευματική ιδιοκτησία» των ιθαγενών κοινοτήτων, καλώντας σε νομική προστασία τους, εξηγεί το AFP.
Πολιτιστική κληρονομιά υπό νομική προστασία
Ο κυβερνήτης της Οαχάκα, Σαλόμον Χάρα, υπογράμμισε ότι οι «huaraches του Yalálag» αποτελούν «πολιτιστική κληρονομιά που έχει περάσει από γενιά σε γενιά και αντανακλά την ταυτότητα» της κοινότητας, προσθέτοντας ότι «δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εμπόρευμα».
Σύμφωνα με το AFP, από το 2022 η μεξικανική νομοθεσία τιμωρεί με πρόστιμα ή και φυλάκιση την μη εξουσιοδοτημένη χρήση πολιτιστικών στοιχείων ιθαγενών και αφρομεξικανικών κοινοτήτων.
Η συγγνώμη του σχεδιαστή και το ιστορικό προηγούμενο της Prada
Ο Αμερικανο-μεξικανός σχεδιαστής Γουίλι Τσαβαρία, πρώην στέλεχος της Calvin Klein, παραδέχτηκε ότι η δημιουργία «δεν αναπτύχθηκε σε άμεση και ουσιαστική συνεργασία» με την κοινότητα και εξέφρασε τη λύπη του, λέγοντας ότι «η πρόθεση ήταν να τιμηθεί το ισχυρό καλλιτεχνικό πνεύμα της Οαχάκα», αλλά το αποτέλεσμα «υστερεί του σεβασμού» που αξίζουν οι κάτοικοί της, τονίζει το AFP.
Η υπόθεση έρχεται λίγο μετά την κατακραυγή κατά της Prada, η οποία στο σόου του Μιλάνου παρουσίασε σανδάλι που αντέγραφε τις ινδικές παραδοσιακές παντόφλες Kolhapuri, γεγονός που αναδεικνύει την αυξανόμενη πίεση στις πολυεθνικές να αποδίδουν στους δημιουργούς και στις πηγές έμπνευσής τους τα σχέδια, εξηγεί το Reuters.
