Adidas: Η επίσκεψη σε κοινότητα ιθαγενών και η συγγνώμη

Σε μια εποχή που οι μεγάλες εταιρείες μόδας αναζητούν έμπνευση σε κάθε γωνιά του κόσμου, η λεπτή γραμμή ανάμεσα στην απότιση φόρου τιμής και την πολιτιστική ιδιοποίηση συχνά θολώνει.

Η Adidas βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο αντιδράσεων στο Μεξικό, καθώς σχέδιό της θύμιζε έντονα τα παραδοσιακά huarache μιας μικρής ιθαγενικής κοινότητας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ξένες φίρμες μόδας κατηγορούνται για εκμετάλλευση παραδοσιακών σχεδίων χωρίς συναίνεση.

Αντίστοιχα, και η Prada έχει δεχτεί τελευταία κριτική για τη χρήση στοιχείων που παραπέμπουν σε πολιτισμούς χωρίς τη συναίνεση ή τη συμμετοχή των ίδιων των δημιουργών τους.

Για τις κοινότητες αυτές, τα μοτίβα και οι τεχνικές δεν είναι απλώς αισθητικά σύμβολα, αλλά φορείς ταυτότητας, ιστορίας και επιβίωσης και η εμπορευματοποίησή τους από πολυεθνικούς κολοσσούς ανοίγει μια συζήτηση για τα όρια του σεβασμού και της συνεργασίας.

Η συγγνώμη της Adidas και η επίσκεψη στην κοινότητα

Στελέχη της γερμανικής εταιρείας αναγκάστηκαν να επισκεφθούν την κοινότητα των ιθαγενών στην Οαχάκα του Μεξικού προκειμένου να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη, έπειτα από αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν για σχέδιο υποδημάτων που έμοιαζε με τις παραδοσιακές χειροποίητες δημιουργίες της εν λόγω κοινότητας, αναφέρει σε ρεπορτάζ του το Reuters .

Η υπόθεση των «Oaxaca Slip On»

Το ζήτημα ξέσπασε όταν η Adidas λάνσαρε το μοντέλο «Oaxaca Slip On», που σχεδιάστηκε από τον Μεξικανοαμερικανό σχεδιαστή Γουίλι Τσαβαρία.

Οι κάτοικοι της Villa Hidalgo Yalalag παρατήρησαν ότι το σχέδιο έμοιαζε υπερβολικά με τα δικά τους παραδοσιακά huarache, τα χειροποίητα δερμάτινα σανδάλια που αποτελούν κομμάτι της ταυτότητάς τους.

Σε μια τελετή με μουσική και παραδοσιακές φορεσιές, η υπεύθυνη Νομικών και Συμμόρφωσης της Adidas, Κάρεν Γκονζάλες, δήλωσε:

«Κατανοούμε ότι η κατάσταση προκάλεσε ενόχληση και για τον λόγο αυτό ζητούμε δημόσια συγγνώμη».

Η ίδια υποσχέθηκε πως η εταιρεία θα επιδιώξει συνεργασία με την κοινότητα ώστε να προστατευθεί η πολιτιστική της κληρονομιά.

Η φωνή της τοπικής κοινωνίας

Με λιγότερους από 2.000 κατοίκους, η Villa Hidalgo Yalalag ζει σε μεγάλο βαθμό από τις χειροτεχνίες της.

Ο δήμαρχος, Έρικ Φαμπιάν, ευχαρίστησε την εταιρεία που «κράτησε τον λόγο της», τονίζοντας πως η πολιτιστική κληρονομιά είναι πολύτιμο αγαθό που πρέπει να διαφυλαχθεί.

Η υπόθεση πήρε εθνική διάσταση όταν η πρόεδρος του Μεξικού, Κλαούντια Σέινμπαουμ, κατηγόρησε την Adidas για πολιτιστική ιδιοποίηση και ανακοίνωσε ότι θα εξεταστούν νομικά μέτρα προστασίας των ιθαγενικών κοινοτήτων από τις μεγάλες εταιρείες.

Ένα μάθημα για το μέλλον

Η συγγνώμη της Adidas δεν αναιρεί το γεγονός, αλλά δείχνει μια προσπάθεια γεφύρωσης.

Το περιστατικό ανέδειξε πόσο εύθραυστη είναι η γραμμή ανάμεσα στην έμπνευση και στην ιδιοποίηση, αλλά και πόσο σημαντικό είναι οι πολυεθνικές να αναγνωρίζουν τις ρίζες των σχεδίων που εμπορεύονται.

Για τους κατοίκους της Yalalag, η μάχη για το σεβασμό της κουλτούρας τους μόλις έχει ξεκινήσει…