«Οι πρώτες ποσότητες CO₂ έχουν πλέον εγχυθεί και αποθηκευτεί με επιτυχία στη δεξαμενή 2.600 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Η πρώτη στον κόσμο εγκατάσταση μεταφοράς και αποθήκευσης CO2 από τρίτους είναι πλέον σε λειτουργία, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη». Με αυτά τα λόγια η κοινοπραξία Northern Lights, στην οποία μετέχουν οι Equinor, Shell και TotalEnergies ανακοίνωσε την εισαγωγή των πρώτων όγκων διοξειδίου του άνθρακα στην υπεράκτια υπόγεια δεξαμενή για το έργο δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 στη Νορβηγία.
Πρόκειται για ένα project αντίστοιχο με αυτό το οποίο αναμένεται να τρέξει η Energian στον Πρίνο, εκμεταλλευόμενη «τα εξαντλημένα πετρελαϊκά κοιτάσματα στον Κόλπο της Καβάλας μπορούν να μετατραπούν σε υπόγειες δεξαμενές, ικανές να αποθηκεύσουν εκατομμύρια τόνους CO₂ από βιομηχανικές δραστηριότητες της χώρας και της ευρύτερης περιοχής».
Το CO2 μεταφέρεται μέσω πλοίων από το εργοστάσιο τσιμέντου της Heidelberg Materials στο Brevik. Στη συνέχεια, το CO2 εκφορτώνεται και μεταφέρεται μέσω αγωγού 100 χιλιομέτρων και εγχέεται στη δεξαμενή Aurora κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας.
Οι πρώτοι πελάτες της Northern Lights
Οι πελάτες της πρώτης φάσης είναι οι Hafslund Celsio και Heidelberg Materials στη Νορβηγία, η Yara στην Ολλανδία, η Orsted στη Δανία και η Stockholm Exergi στη Σουηδία.
«Με το CO2 να αποθηκεύεται με ασφάλεια κάτω από τον βυθό της θάλασσας, σηματοδοτούμε ένα σημαντικό ορόσημο. Αυτό καταδεικνύει τη βιωσιμότητα της δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης άνθρακα ως μια κλιμακούμενη βιομηχανία. Με την υποστήριξη της νορβηγικής κυβέρνησης και σε στενή συνεργασία με τους εταίρους μας, έχουμε μετατρέψει με επιτυχία αυτό το έργο από ιδέα σε πραγματικότητα», σχολιάζει ο διευθύνων σύμβουλος της Equinor, Anders Opedal.
Η Equinor, ως Πάροχος Τεχνικών Υπηρεσιών (TSP), ήταν υπεύθυνη για την κατασκευή της εγκατάστασης Øygarden και των υπεράκτιων εγκαταστάσεων για λογαριασμό της κοινοπραξίας Northern Lights, και θα έχει επίσης την επιχειρησιακή ευθύνη της μονάδας CO2.
Τα βασικά σημεία του Northern Lights
- Η Northern Lights JV είναι μια εγγεγραμμένη, ενσωματωμένη Ομόρρυθμη Εταιρεία με Κοινή Ευθύνη (ΟΕ), η οποία ανήκει εξίσου στις Equinor, TotalEnergies και Shell.
- Η πρώτη φάση του Northern Lights αποτελεί μέρος του Longship, του πλήρους έργου δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα της νορβηγικής κυβέρνησης. Το Northern Lights επικεντρώνεται στις πτυχές της μεταφοράς και αποθήκευσης της αλυσίδας αξίας. Το δεσμευμένο και υγροποιημένο CO2 από τις εγκαταστάσεις των πελατών μεταφέρεται με πλοίο στον χερσαίο τερματικό σταθμό παραλαβής στο Øygarden.
- Από τον τερματικό σταθμό, το CO2 μεταφέρεται μέσω αγωγού σε μια δεξαμενή αποθήκευσης 2.600 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας.
- Η νορβηγική κυβέρνηση παρέχει σημαντική οικονομική υποστήριξη, καλύπτοντας περίπου το 80% του κόστους για τη φάση 1 του έργου Northern Lights.
- Η επέκταση της Φάσης 2 του Northern Lights έλαβε 131 εκατομμύρια ευρώ από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ «Connecting Europe Facility for Energy» (CEF Energy) τον Ιούνιο του 2024.
- Η εγκατάσταση Northern Lights περιλαμβάνει έναν τερματικό σταθμό υποδοχής, έναν αγωγό έγχυσης και υποθαλάσσιες εγκαταστάσεις.
- Η Equinor, ως Πάροχος Τεχνικών Υπηρεσιών (TSP), ηγήθηκε της κατασκευής του χερσαίου εργοστασίου στο Øygarden και των υπεράκτιων εγκαταστάσεων για λογαριασμό της Northern Lights JV και των συνεργατών της. Η Equinor θα έχει επίσης την επιχειρησιακή ευθύνη για το εργοστάσιο CO2 στο Øygarden.
- Το Κέντρο Πεδίου Oseberg είναι υπεύθυνο για την ακεραιότητα των πηγαδιών και την παρακολούθηση των πηγαδιών στη δεξαμενή του έργου.
Νέες αλυσίδες αξίας
Από την πλευρά της η Irene Rummelhoff, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Equinor για το μάρκετινγκ, την ενδιάμεση μεταφορά και την επεξεργασία, ανέφερε ότι «η δημιουργία νέων αλυσίδων αξίας, όπως η δέσμευση, η μεταφορά και η αποθήκευση CO2, απαιτεί συνεργασία και προσπάθεια σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας – από κυβερνήσεις, βιομηχανία και πελάτες».
Και πρόσθεσε: «Με το Northern Lights σε λειτουργία, έχουμε αποδείξει ότι αυτό είναι εφικτό. Τώρα, προσβλέπουμε στην ηγεσία ασφαλών και αποτελεσματικών λειτουργιών εκ μέρους της συνεργασίας Northern Lights και στη χρήση αυτού του μέτρου ως εφαλτήριο για την περαιτέρω ανάπτυξη της CCS στην Ευρώπη».
Το Northern Lights στη 2η φάση
Η έναρξη της έγχυσης CO2 ολοκληρώνει τη φάση 1 της ανάπτυξης, η οποία έχει συνολική δυναμικότητα 1,5 εκατομμυρίου τόνων CO2 ετησίως (mtpa). Η δυναμικότητα αυτής της φάσης είναι πλήρως δεσμευμένη.
Τον Μάρτιο, οι ιδιοκτήτες του Northern Lights έλαβαν την τελική επενδυτική απόφαση για τη φάση 2 της ανάπτυξης, η οποία θα αυξήσει την ικανότητα μεταφοράς και αποθήκευσης σε τουλάχιστον 5 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως . Η απόφαση αυτή κατέστη δυνατή μετά την υπογραφή συμφωνίας για τη μεταφορά και αποθήκευση έως και 900.000 τόνων CO2 ετησίως από την Stockholm Exergi. Η επέκταση καθίσταται δυνατή χάρη σε επιχορήγηση από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Connecting Europe Facility for Energy (CEF Energy).
Η επέκταση του Northern Lights βασίζεται στην υπάρχουσα υποδομή και περιλαμβάνει πρόσθετες χερσαίες δεξαμενές αποθήκευσης, μια νέα προβλήτα και πρόσθετα φρέατα έγχυσης. Η ανάπτυξη της φάσης 2 με την Equinor ως TSP βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με την παράδοση εννέα νέων δεξαμενών αποθήκευσης CO2 στις εγκαταστάσεις του Øygarden αυτό το καλοκαίρι.
Το μεγάλο στοίχημα της αποθήκευσης CO2
Η Equinor είναι ήδη ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές συστημάτων CCS παγκοσμίως και έχει ως στόχο να έχει 30-50 εκατομμύρια τόνους ετησίως σε χωρητικότητα μεταφοράς και αποθήκευσης CO2 έως το 2035. Για να το επιτύχει αυτό, η Equinor εργάζεται σε διάφορα έργα CCS στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Αυτά τα έργα απαιτούν ένα ευνοϊκό πλαίσιο πολιτικής και συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, βιομηχανίας, πελατών και ρυθμιστικών αρχών.
Το ελληνικό παράδειγμα
Ενώ η Νορβηγία δείχνει τον δρόμο, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να ακολουθήσει δυναμικά με το δικό της έργο αποθήκευσης CO₂ στον Πρίνο.
Όπως αναφέρουν πηγές της Energean που «τρέχουν» το εν λόγω project, τα εξαντλημένα πετρελαϊκά κοιτάσματα στον Κόλπο της Καβάλας μπορούν να μετατραπούν σε υπόγειες δεξαμενές, ικανές να αποθηκεύσουν εκατομμύρια τόνους CO₂ από βιομηχανικές δραστηριότητες της χώρας και της ευρύτερης περιοχής.
Ήδη, για τρεις μεγάλες επενδύσεις δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από τον Ηρακλή, τον Τιτάνα και την Μότορ Όιλ καθώς και για το έργο της αποθήκευσης διοξειδίου της EnEarth, θυγατρικής της Energean, έχουν εγκριθεί χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της τάξης των 750 εκατ. ευρώ.
Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι η προοπτική είναι διπλή:
- Περιβαλλοντική, με ουσιαστική μείωση εκπομπών σε τομείς που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν, όπως η τσιμεντοβιομηχανία, τα διυλιστήρια, οι χημικές βιομηχανίες. .
- Οικονομική, με την Ελλάδα να εξελίσσεται σε περιφερειακό κόμβο CCS για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, προσελκύοντας επενδύσεις, τεχνογνωσία και νέες θέσεις εργασίας, αλλά και προστατεύοντας τον βιομηχανικό ιστό της, καθώς τα κόστη εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία βαίνουν αυξανόμενα και από το 2034 θα καταστούν δυσβάστακτα, λόγω του νέου μηχανισμού CBAM που εφαρμόζεται στην EE.
Όπως η Νορβηγία αξιοποίησε τα υπεράκτια κοιτάσματά της για να πρωτοστατήσει στο CCS, έτσι και η Ελλάδα μπορεί να καταστήσει τον Πρίνο σύμβολο της κλιματικής μετάβασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Το μήνυμα από το “Northern Lights” είναι σαφές: η τεχνολογία είναι εδώ, οι λύσεις υπάρχουν – απομένει η επιτάχυνση των διαδικασιών ώστε να προχωρήσουν οι επενδύσεις για να αξιοποιηθούν.
Το project του Πρίνου
Σημειώνεται ότι, όπως έγινε γνωστό κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης των τριμηναίων αποτελεσμάτων της Energean, η θυγατρική της EnEarth προχωρά στην πρώτη γεωτρητική καμπάνια το 2026. Η Energean ουσιαστικά ξεκινά την επένδυση άνω του 1 δισ. ευρώ, η οποία όταν ολοκληρωθεί πλήρως το 2029 θα μπορεί να αποθηκεύει 3 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η EnEarth θα φέρει το 2026 στον Πρίνο, στο παλιό και εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου, γεωτρύπανο πραγματοποιώντας τέσσερις γεωτρήσεις. «Θα πρόκειται για μία αντίστροφη διαδικασία σε σχέση με τις γεωτρήσεις για φυσικό αέριο ή πετρέλαιο, δηλαδή αυτές αποσκοπούν στην έγχυση CO2 και όχι στην εξόρυξη υδρογονανθράκων», περιγράφει χαρακτηριστικά στον ΟΤ, στέλεχος της εταιρείας που έχει συσταθεί από την Energean για να υλοποιήσει το project.
Τo project «Prinos CO2» από την Energean
Το project «Prinos CO2» αποτελεί ουσιαστικά μία μεγάλη βιομηχανική επένδυση, η οποία αποσκοπεί στο να αποτελέσει τον κεντρικό πυλώνα για την ανάπτυξη μία εφοδιαστικής αλυσίδας στα έργα δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCUS) στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Μεγάλες ελληνικές και όχι μόνο βιομηχανίες της περιοχής θα δεσμεύουν και θα υγροποιούν ποσότητες CO2 που εκπέμπονται από τις εγκαταστάσεις τους και στη συνέχεια αυτές θα μεταφέρονται είτε με ειδικά διαμορφωμένα δεξαμενόπλοια είτε μέσω του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου στον Πρίνο. Το CO2 σε υγροποιημένη μορφή θα αποθηκεύεται στο παλαιό κοίτασμα του Πρίνου.
