Όταν ακούει κανείς τη λέξη «μόδα», δύσκολα φαντάζεται ένα ζευγάρι χοντροκομμένα σανδάλια με φελλό.
Κι όμως, η Birkenstock, το brand που γεννήθηκε τον 18ο αιώνα σε ένα μικρό γερμανικό χωριό, έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο ισχυρές δυνάμεις της παγκόσμιας βιομηχανίας υποδημάτων.
Από τους χίπηδες της δεκαετίας του ’70, μέχρι τον Στιβ Τζομπς, την Κέιτ Μος και την …Barbie, τα σανδάλια Birkenstock έχουν γράψει μια απίστευτη ιστορία αντίστασης στις επιταγές της μόδας.
Και σήμερα, με αποτίμηση δισεκατομμυρίων και συνεχή ανάπτυξη, αποδεικνύουν ότι το στυλ δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι… σέξι.
Birkenstock , μια οικογενειακή ιστορία 250 ετών
Η ιστορία ξεκινά το 1774, όταν οι αδελφοί Γιόχανες και Γιόχαν Άνταμ Birkenstock άρχισαν να κατασκευάζουν παπούτσια κοντά στη Φρανκφούρτη. Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι οκτώ γενιές αργότερα, η μάρκα θα κατέληγε να πουλάει δεκάδες εκατομμύρια ζευγάρια ετησίως και να αποκτήσει αποτίμηση 7,5 δισ. δολαρίων στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το 2023.
Η καινοτομία ήρθε το 1897, όταν ο Konrad Birkenstock, παρουσίασε για πρώτη φορά ορθοπεδικό καλούπι που προσαρμοζόταν στο σχήμα του ποδιού.
Το 1963, ο Κάρλ, απόγονος της δυναστείας, παρουσίασε το πρώτο σανδάλι με ανατομικό πέλμα στην Έκθεση Υποδημάτων του Ντίσελντορφ.
Παρά τα χλευαστικά σχόλια, το μοντέλο – γνωστό σήμερα ως “Madrid” – συνεχίζει να αποτελεί βασικό προϊόν της εταιρείας.
Η φιλοσοφία του «αντι-μόδας»
Ο διευθύνων σύμβουλος Όλιβερ Ράιχερτ συνοψίζει την ταυτότητα της εταιρείας με μία φράση: «Η μόδα δεν ήταν ποτέ το θέμα μας – ούτε τότε, ούτε τώρα».
Αντί να ακολουθήσει τάσεις, η Birkenstock επικεντρώθηκε στην υγεία του ποδιού και στην άνεση.
Το «αντι-μόδα» μανιφέστο, όμως, μετατράπηκε τελικά σε ισχυρό trend.
Όπως εξηγεί η αναλύτρια J’Nae Phillips, τα Birkenstock έγιναν «παράδοξο της μόδας»: ένα παπούτσι που δεν είναι κομψό, αλλά καταλήγει να αποτελεί δήλωση στυλ.
Στην εποχή του fast fashion, η αυθεντικότητα και η λειτουργικότητα αποκτούν μεγαλύτερη αξία.
Από τους χίπηδες στην Barbie
Η δεκαετία του ’70 αποτέλεσε σημείο καμπής.
Στις ΗΠΑ, τα Birkenstock υιοθετήθηκαν από την αντικουλτούρα των χίπηδων και ταύτισαν την εικόνα τους με την ελευθερία, τη φυσικότητα και μια πιο συνειδητή στάση ζωής.
Όπως σημειώνει η συγγραφέας Δρ. Αναστασία Κάρκλινα Γκάμπριελ, «η ‘ασχήμια’ τους έγινε μέρος της γοητείας τους, ένα σύμβολο αυθεντικότητας απέναντι στα επιβαλλόμενα πρότυπα».
«Η ‘ασχήμια’ τους, έγινε μέρος της γοητείας τους, ένα σύμβολο αυθεντικότητας απέναντι στα επιβαλλόμενα πρότυπα»
Από εκεί και πέρα, η πορεία τους ήταν ανοδική.
Στη δεκαετία του ’90 τα φόρεσε η Κέιτ Μος σε μια εμβληματική φωτογράφιση.
Στην πανδημία έγιναν το απόλυτο “home office shoe”.
Το 2023, η ταινία Barbie τα επανέφερε στο προσκήνιο, κάνοντάς τα viral.
Η «χειροποίητη καρδιά» της παραγωγής
Σε μια σπάνια επίσκεψη στις γερμανικές εγκαταστάσεις της εταιρείας, η βρετανική Guardian περιέγραψε τη διαδικασία παραγωγής ως χειροποίητη.
Το μείγμα φελλού και λάτεξ για τα πέλματα πατιέται στο χέρι, τα δέρματα ελέγχονται οπτικά από εργάτες για τυχόν ατέλειες, ενώ ακόμη και η κόλλα εφαρμόζεται με ένα εργαλείο που θυμίζει πινέλο ξυρίσματος.
Κάθε ζευγάρι περνάει από περίπου 50 διαφορετικά χέρια, πριν συσκευαστεί και σταλεί στα καταστήματα.
Αυτό το artisanal στοιχείο όχι μόνο εξηγεί την υψηλή τιμή, αλλά προσδίδει και την αίσθηση αυθεντικότητας που δύσκολα μιμούνται τα δεκάδες αντίγραφα που κυκλοφορούν στην αγορά.
Ένα μέλλον γεμάτο άνεση
Η Birkenstock δεν περιορίζεται πλέον στα σανδάλια. Έχει επεκταθεί με τη luxury σειρά 1774, συνεργασίες με οίκους υψηλής ραπτικής, επαγγελματικά υποδήματα και ακόμη και προϊόντα skincare.
Η εταιρεία επενδύει στην Ινδία και την Κίνα, ενώ σχεδιάζει νέα εργοστάσια για να καλύψει τη ζήτηση.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η Birkenstock παραμένει πιστή στις ρίζες της, αλλά ταυτόχρονα επεκτείνει συνεχώς τα όριά της.
Και αν κάτι αποδεικνύει η ιστορία της, είναι ότι το «άσχημο» μπορεί να γίνει ακαταμάχητο, όταν στηρίζεται στην άνεση και στην αυθεντικότητα.
