Ο Τιμ Κουκ φαίνεται να είναι ένα ωραίο πρόβλημα για το διοικητικό συμβούλιο της Apple. Από τότε που ανέλαβε τη θέση του Στιβ Τζομπς, το 2011, ο επικεφαλής της εταιρείας κατασκευής του iPhone αύξησε τις ετήσιες πωλήσεις από 108 δισεκατομμύρια δολάρια σε 416 δισεκατομμύρια δολάρια, τα λειτουργικά κέρδη από 34 δισεκατομμύρια δολάρια σε 133 δισεκατομμύρια δολάρια και την κεφαλαιοποίηση της αγοράς από περίπου 350 δισεκατομμύρια δολάρια σε 4 τρισεκατομμύρια δολάρια, που ισοδυναμεί με περίπου 700 εκατομμύρια δολάρια για κάθε ημέρα της 14ετούς θητείας του, σημειώνει ο Economist.
Μόνο ο Τζένσεν Χουάνγκ της Nvidia έχει δημιουργήσει μεγαλύτερη συνολική αξία για τους μετόχους, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτής των τελευταίων δύο φρενήρων ετών, τροφοδοτήθηκαν από την τεχνητή νοημοσύνη. Μόνο ο Σάτια Ναντέλα της Microsoft και ο Σούνταρ Πιτσάι της Alphabet, δύο ομόλογοί του στον τομέα της μεγάλης τεχνολογίας, έχουν αποφέρει περισσότερα κατά μέσο όρο ανά ημέρα, αλλά ας το ξαναδούμε σε λίγα χρόνια, όταν η θητεία τους θα έχει φτάσει στο επίπεδο του Tιμ Κουκ σήμερα. Κανένας διευθύνων σύμβουλος δεν πλησιάζει το ρεκόρ του, που είναι σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε συσσωρευμένα καθαρά έσοδα.
Αυτή η ασύγκριτη απόδοση έχει όμως ένα μειονέκτημα: πώς μπορείς να αντικαταστήσεις κάποιον σαν αυτόν; Πριν από δύο χρόνια, ο Κουκ είπε στη Ντούα Λίπα, τη διάσημη ποπ σταρ, σε podcast, ότι «Μου αρέσει πολύ εκεί και δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς να είμαι εκεί. Γι’ αυτό θα μείνω εκεί για λίγο». Τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο, οι Financial Times υπαινίχθηκαν ότι αυτή η περίοδος μπορεί να είναι μικρότερη από το αναμενόμενο, αναφέροντας ότι ο Κουκ ενδέχεται να παραιτηθεί ήδη από το επόμενο έτος. Η αξιοζήλευτη οικονομική κατάσταση της Apple σημαίνει ότι τα παπούτσια που θα αφήσει στον διάδοχό του είναι άνετα, αλλά και δυσάρεστα μεγάλα.
Η Apple δεν είναι ο μόνος εταιρικός γίγαντας που προετοιμάζει έναν ομότιμο για να διαδεχθεί κάποιον που θεωρείται ευρέως ως ασύγκριτος.
Στις 14 Νοεμβρίου, η Walmart ανακοίνωσε ότι ο Doug McMillon, ο οποίος οδήγησε τον μεγαλύτερο λιανοπωλητή στον κόσμο σε διεθνή επέκταση, μια παγκόσμια πανδημία και μια ψηφιακή ανανέωση, θα παραδώσει τον Ιανουάριο τη θέση του στον επικεφαλής της αμερικανικής επιχείρησης μετά από σχεδόν 12 χρόνια.
Doug McMillon
Λίγες μέρες νωρίτερα, ο Γουόρεν Μπάφετ, μια εμβληματική προσωπικότητα της America Inc, δήλωσε ότι «θα αποσυρθεί» ενόψει της επικείμενης συνταξιοδότησής του μετά από έξι δεκαετίες στην ηγεσία της Berkshire Hathaway, μιας κλωστοϋφαντουργίας που μετέτρεψε σε μια επενδυτική δύναμη αξίας 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.
Γουόρεν Μπάφετ
Ο Tζέιμι Ντίμον, που πρόκειται να γιορτάσει τα 20 χρόνια του ως επικεφαλής της JPMorgan Chase, της πιο πολύτιμης τράπεζας στον κόσμο, δεν αστειεύεται πλέον ότι η αποχώρησή του είναι σε πέντε χρόνια – και θα είναι πάντα έτσι.
«Μαραθωνοδρόμος CEO»
Αν και η μέση θητεία ενός διευθύνοντος συμβούλου της S&P 500 μειώθηκε από 11 χρόνια το 2021 σε οκτώ το 2024, σχεδόν ένας στους πέντε από τους συντελεστές του δείκτη blue-chip διευθύνεται από έναν «μαραθωνοδρόμο CEO» που υπηρετεί για μια δεκαετία ή και περισσότερο. Τέτοιες εταιρείες τείνουν να είναι πιο επιτυχημένες από τον μέσο όρο, με τυπική αγοραία αξία 59 δισεκατομμυρίων δολαρίων και συνολική απόδοση για τους μετόχους (συμπεριλαμβανομένων των μερισμάτων) 93% σε πέντε χρόνια. Αυτό είναι αντίστοιχα διπλάσιο και σχεδόν τριπλάσιο από τον μέσο όρο για τις περίπου 200 εταιρείες των οποίων οι διευθύνοντες σύμβουλοι βρίσκονται στη θέση τους για τρία χρόνια ή λιγότερο. Φυσικά: διαφορετικά, το διοικητικό συμβούλιο θα είχε αναζητήσει κάποιον άλλο.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι, όταν οι μαραθωνοδρόμοι τελικά παραδώσουν τη σκυτάλη, όσοι επιλέγονται να την πάρουν συχνά σκοντάφτουν. «Δεν θέλεις να είσαι ο άνθρωπος που ακολουθεί τον θρύλο», λέει ένα αμερικανικό ρητό, «θέλεις να είσαι ο άνθρωπος που ακολουθεί τον άνθρωπο που ακολουθεί τον θρύλο». Ή, στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος μετά από αυτόν.
Χρειάστηκαν 17 χρόνια και δύο αποτυχημένες προσπάθειες για να βρεθεί ένας άξιος διάδοχος του Τζακ Γουέλτς, ο οποίος ηγήθηκε του βιομηχανικού ομίλου για 20 χρόνια μέχρι το 2001. Η Nike βρίσκεται στον δεύτερο αδύναμο διευθυντή της μετά την τεράστια θητεία του Μαρκ Πάρκερ από το 2006 έως το 2020. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν ο Κέλι Όρτμπεργκ, που διορίστηκε πέρυσι για να ηγηθεί της Boeing, μπορεί να βγάλει την αεροπορική εταιρεία από την παρατεταμένη πτώση της μετά την αποχώρηση το 2015 του τελευταίου επιτυχημένου ηγέτη της, Τζέιμς ΜακΝέρνεϊ.
Kέλι Όρτμπεργκ
Οι διάδοχοι δεν χρειάζεται να είναι καταστροφικοί για να είναι απογοητευτικοί. Η Spencer Stuart, μια εταιρεία εξεύρεσης στελεχών, εξέτασε τη διαδοχή μαραθωνοδρόμων-διευθυντών στο S&P 500 μεταξύ 2000 και 2024. Διαπίστωσε ότι το 85% των αντικαταστάσεων ήταν άτομα από το εσωτερικό της εταιρείας και ότι το 66% αυτών των εσωτερικών προσλήψεων απέφερε χαμηλότερες συνολικές αποδόσεις από τους προκατόχους τους, σε σχέση με την αγορά. Ακόμα χειρότερα, σχεδόν οι μισοί από τους αντικαταστάτες των μαραθωνοδρόμων, είτε ήταν εσωτερικοί είτε εξωτερικοί, υστερούσαν στην πραγματικότητα από τον S&P 500 συνολικά σε αυτό το μέτρο.
Πώς μπορούν οι εταιρείες να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες αυτής της ανεπιθύμητης επιστροφής στο μέσο όρο; Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τον προγραμματισμό της διαδοχής, τονίζει ο Economist.
Αν και οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες έχουν τέτοια σχέδια στα χαρτιά, στην πράξη πολλά διοικητικά συμβούλια τα αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη. Όσο εγωιστικά και αν ακούγονται οι κυνηγοί κεφαλών όταν επιμένουν ότι η αναζήτηση του επόμενου διευθύνοντος συμβούλου πρέπει να ξεκινήσει τη στιγμή που ο νέος ανακαινίζει το γωνιακό γραφείο, δεν έχουν άδικο.
Παραδόξως, όσο περισσότερο το διοικητικό συμβούλιο ελπίζει ότι τόσο ο τρέχων όσο και ο επόμενος διευθύνων σύμβουλος θα είναι αθλητές αντοχής, τόσο νωρίτερα πρέπει να ξεκινήσει η αναζήτηση. Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως εξηγεί ο Jim Citrin της Spencer Stuart, σε τέτοιες περιπτώσεις μια εταιρεία μπορεί να χρειαστεί να παρακάμψει τα ανώτερα στελέχη και να αναζητήσει υποψηφίους στις νεότερες γενιές. Σε αντίθεση με την τρέχουσα ομάδα ανώτερων στελεχών, οι ανερχόμενοι αστέρες θα έχουν πολλά να προσφέρουν κατά την επόμενη μετάβαση σε μια δεκαετία ή περισσότερο. Ωστόσο, οι νεαροί είναι επίσης πιο πολυάριθμοι και λιγότερο δοκιμασμένοι. Επομένως, είναι ευκολότερο να εντοπίσετε τους υποσχόμενους αν ξεκινήσετε νωρίς, συμβουλεύει ο κ. Citrin.
Τα σχέδια διαδοχής πρέπει επίσης να ενημερώνονται συνεχώς, ιδίως σε περιόδους ταχείας αλλαγής. «Το κατάλληλο άτομο πριν από τρία χρόνια μπορεί να μην είναι το κατάλληλο άτομο σήμερα», λέει η Claudia Pici Morris της Korn Ferry, μιας εταιρείας συμβούλων για την αναζήτηση στελεχών. Πριν από τρία χρόνια, κανείς δεν είχε ακούσει για το Chatgpt και η παγκοσμιοποίηση δεν ήταν τόσο κακόφημη.
Τρίτον, ειδικά σε περιόδους αστάθειας όπως η σημερινή, τα διοικητικά συμβούλια πρέπει να εξετάσουν σοβαρά τους μη δημοφιλείς εξωτερικούς υποψηφίους. Η Walmart είναι πολιτισμικά προσηλωμένη στην εσωτερική διαδοχή και ο κλειστός Mπάφετ πάντα επέλεγε έναν έμπιστο συνεργάτη. Η Apple φαίνεται έτοιμη να κάνει το ίδιο. Ωστόσο, πρέπει επειγόντως να επανεξετάσει την εξάρτησή της από τις κινεζικές αλυσίδες εφοδιασμού, να σχεδιάσει καθυστερημένα μια στρατηγική τεχνητής νοημοσύνης και να παρουσιάσει ένα νέο μεγάλο επιτυχία πέρα από το 18χρονο iPhone. Η παραμέληση αυτών των προκλήσεων από τον Κουκ μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο ο Μπάφετ έχει πουλήσει το μερίδιο της Berkshire στην Apple και έχει αγοράσει μετοχές της Alphabet. Το διοικητικό συμβούλιο του Τιμ Κουκ θα πρέπει να αναζητήσει τον διάδοχό του μακριά από το δέντρο, καταλήγει ο Economist.
