Η τρέχουσα υγειονομική κρίση και οι συνακόλουθοι αυτής περιορισμοί, αναμφίβολα, αποτέλεσαν ανασχετικό παράγοντα στην πορεία της παγκοσμιοποίησης. Κι ενώ θα περίμενε κανείς, η πανδημία – ως παγκόσμιο φαινόμενο – να οδηγήσει στην ουσιαστική συστράτευση των λαών για την αντιμετώπιση και εν τέλει την καταπολέμησή της, τελικά μάλλον κέρδισε περισσότερο έδαφος η αυτονόμηση και η αναζήτηση της αυτάρκειας.
Ετσι, από την αρχή ακόμη της κρίσης, υπήρξαν χώρες που απέρριψαν την τακτική της επιβολής σκληρών περιοριστικών μέτρων. Κι ενώ η ένταση και η συχνότητα των μέτρων διαφέρουν κατά πολύ από χώρα σε χώρα, ο κοινός παρονομαστής του «εγκλεισμού» και του «απομονωτισμού», είτε περισσότερο είτε λιγότερο, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης, την ελάττωση των μεταφορών και την κάμψη του τουρισμού. Τα τρία αυτά στοιχεία όμως είναι η «μαγιά» της παγκοσμιοποίησης.
Η μείωση της κατανάλωσης σε συνδυασμό με την ελάττωση των μεταφορών επηρεάζει άμεσα το διεθνές εμπόριο, καθώς η ενεργός ζήτηση κατευθύνεται στα αγαθά και τις υπηρεσίες που είναι άμεσα διαθέσιμα, με βάση τη δυναμικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Περαιτέρω, μολονότι η τεχνολογική ανάπτυξη και η ευρεία χρήση του Διαδικτύου μάς έχουν καταστήσει παγκόσμιους καταναλωτές μέσω των ηλεκτρονικών καταστημάτων (σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο από την κατοικία το 2019 ανερχόταν σε ποσοστό 78,5%, αντί ποσοστού 56,3% το 2013), οι μακρές καθυστερήσεις στις παραδόσεις και παραλαβές των εμπορευμάτων, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ατονούν το καταναλωτικό ενδιαφέρον. Από την άλλη πλευρά, η τουριστική περιχαράκωση όχι μόνο δεν επιτρέπει να γίνονται γνωστά τα παραδοσιακά προϊόντα κάθε χώρας, αλλά σχεδόν το σύνολο της οικονομίας της πλήττεται, αφού στερείται ενός μέχρι πρότινος βέβαιου κοινού.
Στα παραπάνω, πρέπει να προστεθεί και ο ψυχολογικός παράγοντας, που, αν και δεν αποτιμάται άμεσα, εντυπώνεται εν τέλει με ανεξίτηλο μελάνι στα οικονομικά αποτελέσματα: πρόκειται για τον κοινωνικό εθισμό ή, πιο απλά, τη συνήθεια. Οσο εκτενέστερη χρονικά θα είναι η υγειονομική κρίση τόσο πιο δυσχερώς θα μπορούν να ανατραπούν οι επιπτώσεις της. Και τούτο γιατί ο άνθρωπος, ως φύσει προσαρμοστικό ον, εθίζεται στις νέες καταστάσεις, ισορροπώντας πια σε νέους συσχετισμούς. Με άλλα λόγια, όσο δύσκολη ήταν αρχικά η διαχείριση των νέων περιστάσεων που έφερε η υγειονομική κρίση, άλλο τόσο δύσκολη θα είναι και η ανατροπή τους, μέγεθος ανάλογο και άμεσα εξαρτώμενο από τη χρονική έκταση της κρίσης.
Παρά ταύτα, η προσεκτική ανάγνωση των συνεπειών και των αποτελεσμάτων της κρίσης – και κάθε κρίσης – και ο εντοπισμός των αιτιών τους μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο προόδου μέσω μιας διαδικασίας ειλικρινούς αυτοπροσδιορισμού και αναδιοργάνωσης. Στο πλαίσιο αυτό, οι γενικευμένες αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες και η υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία για την ανάδειξη και την ενίσχυση περιφερειακών συμμαχιών, την ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και για μια παραγωγική επαγρύπνηση, ως αυτονόητο στοιχείο αυτοδιάθεσης.
*Η κυρία Κατερίνα Γανίδη είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, υπ. διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ.
Latest News
Το «δημοσιονομικό μαξιλάρι» και η μείωση του χρέους
Οι απαιτήσεις για ένα ασφαλές δημοσιονομικό περιβάλλον
Προσδιορισμός και φορολογία εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα
Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Τεχνητή Νοημοσύνη και Στρατηγικές Επιβίωσης των Επιχειρήσεων
Ποια είναι η επιρροή της ΤΝ στη διαδικασία έναρξης και διοίκησης επιχειρήσεων;
Οι Κεντρικές Τράπεζες τεντώνουν το σχοινί (και τη «θηλιά»)
Το αναμμένο εδώ και καιρό φυτίλι έχει ήδη πυροδοτήσει το εκρηκτικό μείγμα της αύξησης όλων των πρωτευουσών και μη βιοτικών δαπανών
Πώς μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να τονώσει την ελληνική οικονομία;
Οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν από την ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να αυτοματοποιεί επαναλαμβανόμενες διεργασίες, να εξορθολογίζει κρίσιμες λειτουργίες και να βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων
Η Οικονομική Υστέρηση της Ελλάδας και η Ευρωζώνη
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα
Η μεγάλη αγωνία για τη γερμανική οικονομία
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Γερμανία έχει μείνει αρκετά πίσω σχεδόν από όλες τις άλλες χώρες της ευρωζώνης
Η εξέλιξη της δημοσιονομικής ισορροπίας
Οι δημοσιονομικές εξελίξεις στη χώρα θα συναρτηθούν κρίσιμα και με το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης
Κίνδυνοι διάσπασης της παγκόσμιας οικονομίας
Ο χειρότερος κίνδυνος αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας οικονομίας είναι η Αμερική στην περίπτωση που εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ
Γυναικοκτονίες: Το αίτημα για νομική κατοχύρωση έχει ωριμάσει
Τα θύματα είναι πολλά και το αίτημα για δράση επιτακτικό