Η πολιτική συνοχής αποτελεί την κύρια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο πέρασμα των προηγούμενων δεκαετιών η πολιτική συνοχής γιγαντώθηκε και μετεξελίχθηκε σε μία σύνθετη δημόσια πολιτική που δεν περιορίζεται στους αρχικούς στόχους του περιορισμού των περιφερειακών ανισοτήτων αλλά συμπληρώθηκε με νέους φιλόδοξους στρατηγικούς στόχους. Δίπλα στους στόχους της σύγκλισης και της αλληλεγγύης προστέθηκαν και αυτός της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας.
Τα αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής υπήρξαν διαχρονικά αναμφίβολα θετικά. Ωστόσο, όπως και κάθε άλλη δημόσια πολιτική, προκειμένου να παραμένει ζωντανή θα πρέπει να αλλάζει. Η σχετική συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει. Στο πρόσφατο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων με αντικείμενο την πολιτική συνοχής μετά το 2027 (22.11.2022), η χώρα μας διατύπωσε τις παρακάτω θέσεις:
Πρώτον, θα πρέπει να διαφυλαχτεί η κεντρική θέση της πολιτικής συνοχής στο κοινοτικό οικοδόμημα και τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν θα πρέπει να υποβαθμίσουν τους στρατηγικούς στόχους της. Σε μία περίοδο έντονης κριτικής της ΕΕ σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές («γεωγραφία της απογοήτευσης»), ο ρόλος της πολιτικής συνοχής στις λιγότερο αναπτυγμένες κοινότητες ενισχύει τους δημοκρατικούς θεσμούς και την ευρωπαϊκή προοπτική στις περιοχές αυτές.
Δεύτερο, είναι σαφές ότι πολλά περισσότερα πρέπει να γίνουν στην κατεύθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών. Οι συγκριτικά χαμηλότερες επιδόσεις στην απορρόφηση των κοινοτικών πόρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανάμεσα στην τρέχουσα και την προηγούμενη προγραμματική περίοδο σχετίζονται με την ολοένα αυξανόμενη πολυπλοκότητα του κανονιστικού πλαισίου και μίας «έκρηξης των ελέγχων» (audit explosion) που προκαλούν πρόσθετο διοικητικό βάρος και χρονικές καθυστερήσεις. Η έμφαση πρέπει να δίνεται περισσότερο στα αποτελέσματα και λιγότερο στις διαδικασίες. Η κοινή διαχείριση των προγραμμάτων πρέπει να διαφυλαχτεί, την ίδια στιγμή όμως πρέπει να ενισχυθεί η «ιδιοκτησία» των προγραμμάτων από τα κράτη-μέλη.
Τρίτον, η εδαφικότητα πρέπει να απασχολήσει περισσότερο. Παρά τα μετρήσιμα θετικά αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής, ειδικά στις λιγότερες αναπτυγμένες περιφέρειες, παρατηρούνται όξυνση ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων και εγκλωβισμός περιφερειών σε μια «αναπτυξιακή παγίδα», ανάμεσά τους και περιοχές της νότιας Ευρώπης. Νέα εργαλεία και πολιτικές πρέπει να αναπτυχθούν για τις περιοχές αυτές ή όσες υφίστανται περιορισμούς που προκαλεί η γεωγραφική τους θέση, όπως οι ορεινές και οι νησιωτικές περιοχές.
Συνοψίζοντας, η πολιτική συνοχή έχει αξιοσημείωτο παρόν και εξίσου σημαντικές μελλοντικές προοπτικές. Αρκεί βέβαια να προχωρήσει έγκαιρα στην απαιτούμενη αυτο-αξιολόγηση, κάτι που άλλωστε έχει κάνει με επιτυχία στο παρελθόν.
Ο Δημήτρης Σκάλκος είναι γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Latest News
H 9η Μαΐου, Ημέρα της Ευρώπης
Σαρανταπέντε χρόνια μετά την υπογραφή της εισόδου μας στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, ελάχιστοι γνωρίζουν την προϊστορία ενός μοναδικού εγχειρήματος…!
Το Πανεπιστήμιο είναι διαμαρτυρία
Η διαμαρτυρία είναι τμήμα της μορφωτικής λειτουργίας των πανεπιστημίων
Η Ευρώπη πότε θα συζητήσει για την Ευρώπη;
Η Ευρώπη αδυνατεί να κάνει μια σοβαρή συζήτηση για το μέλλον της
Η τιμή της πατάτας
Πώς αντιμετωπίζεται και αυτή η ακρίβεια;
Το πιο σημαντικό κεφάλαιο
Παρασυρόμαστε από την γκρίνια και τη μεμψιμοιρία των καθημερινών προβλημάτων
Οι αυταπάτες ως εργαλείο αποτυχίας
Οι αυταπάτες όταν γίνονται δεύτερη φύση, έχουν ενίοτε υψηλό και οδυνηρό για τους λαούς κόστος
Ανθρωπιστική κίνηση ή ληστεία;
Μέχρι τώρα έχουν κατασχεθεί ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 300 δισ. δολαρίων που ήταν τοποθετημένα σε δυτικά τραπεζικά ιδρύματα κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία
Ο νέος ενεργειακός φαύλος κύκλος
Μπορεί η ενεργειακή κρίση να θεωρούμε ότι έχει ξεπεραστεί λόγω της μείωσης των τιμών, αλλά αυτός ο νέος κόσμος που δημιουργείται με τις τόσο εντυπωσιακές επενδύσεις δεν έχει βρει ακόμα την περπατησιά του
Η λάθος συζήτηση
Είναι πραγματικά υπέροχη… η συζήτηση για το πόσο πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες για την υγεία.
Το θέμα δεν είναι μόνο η ανάπτυξη
Το ρεπορτάζ των Financial Times απλώς είπε την αλήθεια για την κατάσταση στη χώρα