Η τρέχουσα επίσκεψή μου στο Ισραήλ συνέπεσε με μια περίοδο άνευ προηγουμένου πολιτικής αναταραχής. Το πακέτο νομοθεσίας μιας ριζοσπαστικής δεξιάς κυβέρνησης για την αποδυνάμωση του δικαστικού συστήματος έχει αρχίσει να εγκρίνεται, με αποτέλεσμα πολλοί να ανησυχούν ότι η εύρωστη φιλελεύθερη δημοκρατία αυτής της μεγάλης χώρας διαβρώνεται.
Η αντιπολίτευση στις «μεταρρυθμίσεις» δεν περιλαμβάνει μόνο το μισό του πληθυσμού της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, αλλά και πολλούς μέσα στο κυβερνών συντηρητικό κόμμα Likud. Περιλαμβάνει επίσης τα πιο δυναμικά τμήματα της ισραηλινής οικονομίας: τις εταιρείες τεχνολογίας που αντιπροσωπεύουν το 50% των εξαγωγών, το 25% των κρατικών εσόδων, 400.000 καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και πάνω από το 20% του ΑΕΠ.
Οι περισσότεροι ισραηλινοί ηγέτες τεχνολογίας και εργαζόμενοι είναι φιλελεύθεροι και πολλοί τώρα σχεδιάζουν να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό με την πάροδο του χρόνου. Αυτό γίνεται εύκολα, επειδή χρησιμοποιούν ελάχιστο φυσικό κεφάλαιο και βασίζονται περισσότερο στη γνώση, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και τους εργαζομένους με υψηλή κινητικότητα με γνώσεις τεχνολογίας. Την ίδια στιγμή, οι ξένες εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου έχουν αποσυρθεί από την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στο Ισραήλ, και ακόμη και πολλοί απλοί πολίτες σκέφτονται να μεταφέρουν τις αποταμιεύσεις τους εκτός χώρας.
Η σύνθεση αυτών των διαμαρτυριών έχει σημασία, επειδή οι ακραίοι υπερορθόδοξοι άνδρες που υποστηρίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό δεν υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις, δεν μελετούν επιστημονικά θέματα, δεν είναι σημαντικά μέλη του εργατικού δυναμικού και δεν πληρώνουν φόρους. Αντίθετα, λαμβάνουν μεγάλες πληρωμές που αυξάνονται ανάλογα με το μέγεθος των οικογενειών τους.
Το Ισραήλ είναι επίσης διαιρεμένο οικονομικά μεταξύ τεχνολογικών και άλλων μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων, από τη μία πλευρά, και τοπικών κυβερνήσεων και μικρότερων επιχειρήσεων, από την άλλη. Ενώ η πρώτη ομάδα είναι γενικά απαλλαγμένη από διαφθορά, η τελευταία είναι γεμάτη δωροδοκία και νεποτισμό όσον αφορά την αδειοδότηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και άλλων τοπικά ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων.
Τα σχέδια της κυβέρνησης επομένως ισοδυναμούν με ωρολογιακή βόμβα, επειδή οι οίκοι αξιολόγησης θα μπορούσαν σύντομα να θεωρήσουν σκόπιμο να υποβαθμίσουν την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ. Με την πάροδο του χρόνου, μια επιδείνωση των δημοσιονομικών προοπτικών και του δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό με τη διάβρωση του κράτους δικαίου, θα προσθέσει στον τρέχοντα πειρασμό να αμφισβητηθεί η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, έτσι ώστε τα αυξανόμενα ελλείμματα να μπορούν να αξιοποιηθούν.
Ολοι αυτοί οι παράγοντες θα περιορίσουν την ανάπτυξη, οδηγώντας ίσως τελικά σε οικονομική στασιμότητα και ακόμη και σε τελική ύφεση. Η ζημιά μόλις ξεκίνησε, οπότε υπάρχει ακόμη χρόνος για να αντιστραφεί η πορεία. Αλλά εάν ο κυβερνών συνασπισμός συνεχίσει να εγκρίνει ακραίες νομοθεσίες τα επόμενα 3,5 χρόνια της θητείας του, το «έθνος νεοσύστατων επιχειρήσεων» θα σταματήσει.
* Ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business και επικεφαλής οικονομολόγος Atlas Capital Team.
Latest News
Η πρωτοφανής ανθεκτικότητα των ελληνικών νοικοκυριών
Δεν είναι ακόμα σαφές, για πόσο θα υπάρχει η συγκεκριμένη δυνατότητα του ξοδεύειν
Ο καπιταλισμός και οι πλατφόρμες του
Ένα βιβλίο για τις μεταλλαγές του καπιταλισμού στην ψηφιακή εποχή
Εμανουέλ Μακρόν: Η Ευρώπη μπορεί να πεθάνει;
Κρίσιμες επισημάνσεις του Γάλλου προέδρου
Το τέλος του πολιτικού πειρασμού
Το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» και ο στόχος της επόμενης πεντατίας
Μεγαλώνει το χάσμα ΕΕ – ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ καλπάζουν οικονομικά, ενώ η Γηραιά Ηπειρος ακολουθεί ασθμαίνουσα
Εάν υπάρχει ακόμη «διεθνής κοινότητα», τώρα πρέπει να παρέμβει για να σταματήσει το φονικό στη Γάζα
Ο πόλεμος στη Γάζα απλώς δεν μπορεί να συνεχιστεί
Το «αγαπημένο» να μισούμε μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα
Το νέο μεσοπρόθεσμο που θα υποβάλει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα προκαλέσει πάλι εντάσεις.
Προσδοκώντας την Ανάσταση σε έναν κόσμο που βυθίζεται στο σκοτάδι
Το ουσιαστικό μήνυμα της Ανάστασης, είναι ότι η νίκη του Κακού δεν είναι ποτέ οριστική
Τελικά θέλουμε να είμαστε χώρα των «δεικτών» ή των πραγματικών επιτευγμάτων;
Κάποια στιγμή πρέπει να συζητήσουμε πώς θέλουμε το μέλλον της χώρας
H 9η Μαΐου, Ημέρα της Ευρώπης
Σαρανταπέντε χρόνια μετά την υπογραφή της εισόδου μας στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, ελάχιστοι γνωρίζουν την προϊστορία ενός μοναδικού εγχειρήματος…!