Γιατί είναι μπλοκαρισμένες οι εφοδιαστικές αλυσίδες

Οι διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας παρεμποδίζουν σοβαρά την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη. Είναι μια περίεργη κατάσταση από πολλές απόψεις. Οι τύποι προϊόντων και υπηρεσιών που επηρεάζονται από καθυστερήσεις και ελλείψεις – συμπεριλαμβανομένου ενός ευρέος φάσματος ενδιάμεσων αγαθών, από εμπορεύματα έως ημιαγωγούς και τα τελικά προϊόντα που εξαρτώνται από αυτά – μοιάζουν με αυτό που θα έβλεπε κανείς σε μια οικονομία εν καιρώ πολέμου.

Και οι διαταραχές μάς ξάφνιασαν σε μεγάλο βαθμό. Στην πραγματικότητα, το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους η ανάπτυξη προβλεπόταν σε συντριπτική πλειοψηφία ότι θα επιταχυνθεί και οι ειδικοί δεν έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η προσφορά θα αποτύχει να συμβαδίσει.

Ναι, μακροοικονομολόγοι με επιρροή προειδοποίησαν ότι ο συνδυασμός εξαιρετικά διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής, αυξημένων αποταμιευτικών υπολοίπων των νοικοκυριών, περιορισμένης ζήτησης και τεράστιων δημοσιονομικών δαπανών αύξησε σημαντικά τον κίνδυνο πληθωρισμού. Αλλά η πιθανή διάρκεια της ανισορροπίας παρέμενε άγνωστη και πολλοί υποστήριξαν ότι ο πληθωρισμός – και, κατ’ επέκταση, οι διαταραχές της προσφοράς – θα ήταν «παροδικός».

Οι συμμετέχοντες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού προβλέπουν όλο και περισσότερο ότι οι ελλείψεις, οι καθυστερήσεις και οι ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα επιμείνουν μέχρι το 2022, και ίσως και περισσότερο.

Τα παγκόσμια δίκτυα εφοδιασμού είναι πολύπλοκα. Ωστόσο, ενώ μπορεί να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε ευρείες τάσεις – όπως η αύξηση της ζήτησης – δεν υπάρχει μοντέλο ή σύνολο μοντέλων που να μας επιτρέπουν να προβλέψουμε με ακρίβεια πώς αυτές οι τάσεις μπορεί να επηρεάσουν συγκεκριμένα στοιχεία στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Οταν οι προβλέψεις δεν είναι αρκετά συγκεκριμένες ώστε να είναι εφαρμόσιμες, το σύστημα δεν μπορεί να προσαρμοστεί εγκαίρως ή αποτελεσματικά. Το σύστημα είναι ουσιαστικά μυωπικό: ανακαλύπτει τα μπλοκαρίσματα όταν συμβαίνουν. Και επειδή υπάρχει σχετικά μικρή χαλαρότητα ενσωματωμένη σε αυτό, μεγάλες αποκλίσεις από τα κανονικά πρότυπα προκαλούν καθυστερημένες απαντήσεις, ελλείψεις, καθυστερήσεις και συμφόρηση, όπως αυτές που βλέπουμε σήμερα.

Το συμπέρασμα είναι σαφές: Χρειαζόμαστε καλύτερα μοντέλα για να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών αντιδράσεών τους σε κραδασμούς. Αυτές οι προβλέψεις πρέπει να είναι διαθέσιμες στο κοινό, ώστε όλοι οι συμμετέχοντες να μπορούν να τις δουν και να προσαρμοστούν.

Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι πιθανότατα το κλειδί της επιτυχίας. Πράγματι, αυτή είναι μια φυσική εφαρμογή της τεχνολογίας. Ωστόσο, θα χρειαζόταν επίσης διεθνής συνεργασία, με χώρες οι οποίες μοιράζονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο που παράγονται από δίκτυα εφοδιαστικής αλυσίδας.

Το κόστος ενός τυφώνα ή τσουνάμι μειώνεται σημαντικά όταν οι ακριβείς προβλέψεις επιτρέπουν στους ανθρώπους να προγραμματίσουν το μέλλον. Τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν διαφέρουν.

* Ο Μάικλ Σπενς είναι κάτοχος Νομπέλ Οικονομικών, επίτιμος καθηγητής Οικονομικών και πρώην πρύτανης στο Graduate School of Business του Stanford University