Κύρια ανησυχία και πρώτη προτεραιότητα για το κυβερνητικό και οικονομικό επιτελείο στην παρούσα συγκυρία αποτελεί η αποφυγή της άφιξης του χορού των ευρωπαϊκών lockdown και στην Ελλάδα. Παρά τις πολύπλευρες και καθημερινές διαβεβαιώσεις ότι η οικονομία δεν πρόκειται να κλείσει ξανά, κυβερνητικοί αξιωματούχοι προβληματίζονται έντονα από την εκτόξευση των «σκληρών» δεικτών της πανδημίας καθώς ενδεχόμενη επιβολή αυστηρών περιοριστικών μέτρων θα είχε τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο.
Τη στιγμή μάλιστα που η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε φάση ταχείας επιστροφής στα προ πανδημίας επίπεδα (κατά το τέταρτο τρίμηνο αναμένεται να «σβήσουν» οι απώλειες του 2020, με το επίπεδο πραγματικού ΑΕΠ στο τέλος του 2022 να υπερβαίνει το αντίστοιχο επίπεδο του 2019 κατά 1,7%), με προοπτικές για θετικές επιπτώσεις σε κρατικά έσοδα και εισοδήματα.
Μια δυσάρεστη ανατροπή στο πανδημικό μέτωπο – με ταυτόχρονα την απειλή μιας παρατεταμένης ενεργειακής κρίσης – προκαλεί σοβαρές αβεβαιότητες. Πηγές πάντως που γνωρίζουν, διαβεβαιώνουν πως υπάρχουν οι πόροι για κάθε ενδεχόμενο, σημειώνοντας ότι έχει γίνει συνετή διαχείριση του ταμείου της χώρας. Το οποίο, όπως λένε, παραμένει σε υψηλά επίπεδα για να μπορέσει η κυβέρνηση να αντεπεξέλθει σε ενδογενείς και εξωγενείς κρίσεις, όπως το υγειονομικό ή άλλες αναταράξεις, και ότι υπάρχουν οι πόροι να στηρίξουν τις αντίστοιχες πολιτικές αποφάσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το δυσμενές σενάριο του ελληνικού προϋπολογισμού: η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1% το 2022 στο 3,5% συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε 185,5 δισ. ευρώ από 177,6 δισ. ευρώ το 2021 – έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 187,3 δισ. ευρώ το 2022 στο βασικό σενάριο.
Μια τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5% του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του προϋπολογισμού 2022. Σημειώνεται ότι το βασικό σενάριο του υπουργείου Οικονομικών προβλέπει για φέτος ανάκαμψη 6,9% και 4,5% για το 2022.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους επισημαίνει ότι η υλοποίηση των προβλεπόμενων δημοσιονομικών μεγεθών του προϋπολογισμού εμπεριέχει σημαντικές αβεβαιότητες που προέρχονται από την ανησυχητική εξέλιξη της πανδημίας (με τη χώρα μας να παραμένει στις χειρότερες ευρωπαϊκές θέσεις όσον αφορά τις υγειονομικές επιπτώσεις και την πορεία των εμβολιασμών), τις ενδεχόμενες μόνιμες απώλειες της ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία, τον βαθμό ικανότητας των φορολογουμένων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και, τέλος, την πιθανότητα μεταστροφής της νομισματικής πολιτικής εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων.
Επιβράδυνση
Οι αναλυτές τονίζουν ότι εάν οι περιορισμοί που τυχόν επιβληθούν σε χώρες της ευρωζώνης δεν αρθούν με το νέο έτος, τότε οι πρόσθετοι οικονομικοί κίνδυνοι θα ισχύσουν για το πρώτο τρίμηνο του 2022 – και ως εκ τούτου οι ενδεχόμενοι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα θα αντισταθμιστούν πάλι από πρόσθετα μέτρα στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με έκθεση της UBS, έντονη πίεση με τους δείκτες αντιμετωπίζουν Ελλάδα, Αυστρία, Γερμανία, Βέλγιο, Φινλανδία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Σλοβακία και Σλοβενία. Οι εννέα χώρες αντιπροσωπεύουν το 50% του ΑΕΠ της ευρωζώνης και καταγράφουν αύξηση των κρουσμάτων κοντά στα προηγούμενα ρεκόρ. Εάν καταφύγουν σε lockdown, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, η UBS υπολογίζει ότι η ζημιά στους ρυθμούς ανάπτυξης της ευρωζώνης για το τέταρτο τρίμηνο θα ήταν της τάξης των 0,7-0,8 ποσοστιαίων μονάδων, κάτι που σημαίνει ότι η ευρωζώνη θα παρέμενε στάσιμη.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με το Bloomberg, έως και 1,2 δισ. ευρώ ανά εβδομάδα ενδέχεται να κοστίσει το καθολικό lockdown για την ανάσχεση εξάπλωσης του κορωνοϊού στην Αυστρία, όπου έχει τεθεί σε ισχύ, ωθώντας έως και 400.000 εργαζομένους σε προγράμματα κρατικής ενίσχυσης.
