Capital Economics: Ο πληθωρισμός μεταξύ πυρήνα και περιφέρειας και ο ρόλος της ΕΚΤ

Οι διαφορές πληθωρισμού μεταξύ των χωρών στην ευρωζώνη είναι ασυνήθιστα μεγάλες, κι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό λόγω των διαφορών στον ενεργειακό πληθωρισμό. Αυτό υπογραμμίζει σε έκθεσή της η Capital Economics, εκτιμώντας ωστόσο ότι αυτό δεν θα διαρκέσει .

Σύμφωνα με τον αναλυτή της CE Τζακ Άλεν-Ρέινολντς, τα επόμενα χρόνια ο πληθωρισμός θα είναι υψηλότερος στις χώρες του πυρήνα παρά στην περιφέρεια, αλλά ότι το χάσμα θα είναι μικρότερο από ό,τι πριν από την πανδημία.

Οι τρεις φάσεις

Επισημαίνει επίσης, ότι αν κοιτάξει κανείς στην ευρωζώνη πριν από την Covid, υπήρχαν τρεις διακριτές φάσεις διαφορών πληθωρισμού. Η πρώτη διήρκεσε από το 1999 έως την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2008 και χαρακτηρίστηκε από υψηλότερο πληθωρισμό στην περιφέρεια από ό,τι στον πυρήνα, ως αποτέλεσμα της οικονομικής έκρηξης στην περιφέρεια.

Κατά τη δεύτερη φάση, η οποία διήρκεσε από το 2008 έως το 2012, ο πληθωρισμός ήταν σε γενικές γραμμές παρόμοιος στον πυρήνα και την περιφέρεια. Και στην τρίτη φάση, η οποία διήρκεσε από το 2013 έως το 2019, η οικονομική ανάπτυξη ήταν ισχυρότερη στις χώρες του πυρήνα, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός εκεί να είναι πιο μπροστά από αυτόν στην περιφέρεια.

Όταν χτύπησε η πανδημία το 2020, ο πληθωρισμός μειώθηκε κατά περίπου το ίδιο ποσό στις χώρες του πυρήνα όπως και στην περιφέρεια. Και η αύξηση από την αρχή του 2021 ήταν μόνο ελαφρώς ισχυρότερη στον πυρήνα, αφήνοντας το χάσμα μεταξύ των δύο, ελάχιστα μεγαλύτερο από ό,τι ήταν πριν από την πανδημία.

Ωστόσο, το εύρος των ρυθμών πληθωρισμού στην ευρωζώνη έχει αυξηθεί και τον Ιανουάριο έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στη διακύμανση του ενεργειακού πληθωρισμού.

Οι προκλήσεις για την ΕΚΤ

Η Capital Economics υπογραμμίζει επίσης, ότι μια απόκλιση στον πληθωρισμό σε ολόκληρη την περιοχή θα αποτελούσε μεγαλύτερο πρόβλημα για την ΕΚΤ εάν ο πληθωρισμός ήταν κάτω από τον στόχο σε ορισμένες χώρες και πάνω από αυτόν σε άλλες. Αλλά σε αυτή την περίπτωση είναι σχετικά υψηλό σχεδόν παντού.
Το ονομαστικό επιτόκιο είναι πάνω από 2% σε 18 από τα 19 κράτη μέλη και το βασικό ποσοστό είναι πάνω από 2% σε 13.

«Ευκολότερο έργο»

Το χαμηλότερο βασικό ποσοστό τον Ιανουάριο ήταν 1,6%, τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός είναι πάνω από 2% στις περισσότερες χώρες και δεν είναι ανησυχητικά χαμηλός σε καμία, μπορεί να δώσει στους διαμορφωτές πολιτικής κάποια διαβεβαίωση ότι η αυστηρότερη πολιτική δεν θα ήταν εντελώς ακατάλληλη για τα μέρη της νομισματικής ένωσης όπου ο πληθωρισμός είναι χαμηλότερος.

Προβλέψεις για το μέλλον

Ο Τζακ Άλεν-Ρέινολντς προβλέπει ότι μετά το πέρας της πανδημίας, πολλές από τις συνθήκες που συνέβαλαν σε ασθενέστερο πληθωρισμό στην περιφέρεια πριν από την Covid θα έχουν ξεθωριάσει. Άλλωστε, το οικονομικό σκηνικό θα είναι ριζικά διαφορετικό, με την οικονομική ανάκαμψη στην περιφέρεια να μην υστερεί τόσο πολύ σε σχέση με τον πυρήνα.

Δημοσιονομική πειθαρχία

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η δημοσιονομική πολιτική δεν θα πρέπει να επιβραδύνει την ανάπτυξη σε χώρες με υψηλό χρέος, ενώ υπάρχει λιγότερη ανάγκη για απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα και οι τράπεζες βρίσκονται σε πολύ καλύτερη κατάσταση.

Τούτου λεχθέντος, οι οικονομικές συνθήκες είναι πιθανό να είναι πιο αυστηρές στην περιφέρεια, επειδή οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων θα είναι υψηλότερες.

Τα spreads διευρύνθηκαν τους τελευταίους μήνες, καθώς οι επενδυτές επανεκτίμησαν τις προοπτικές για τη νομισματική πολιτική στις προηγμένες οικονομίες και πιστεύουμε ότι θα διευρυνθούν περαιτέρω στο μέλλον. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει επιβράδυνση της ανάπτυξης στην περιφέρεια, επιβαρύνοντας τον πληθωρισμό.

«Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πράγματα τότε, αφού οι στρεβλώσεις που σχετίζονται με την πανδημία έχουν ξεθωριάσει, υποψιαζόμαστε ότι ο πληθωρισμός είναι πολύ πιθανό να είναι λίγο πιο αδύναμος στην περιφέρεια παρά στον πυρήνα» τονίζει και προσθέτει: «Αλλά το χάσμα μεταξύ των δύο θα είναι πιθανώς μικρότερο από ό,τι ήταν πριν από την πανδημία».

Τόνωση της ανταγωνιστικότητας

Εάν οι διαφορές πληθωρισμού εντός της νομισματικής ένωσης είναι μικρότερες από ό,τι στο παρελθόν, η νομισματική πολιτική που ταιριάζει σε όλους θα είναι λιγότερο πρόβλημα. Και αν διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο ισχυρότερος πληθωρισμός στις χώρες του πυρήνα θα βοηθούσε την περιφέρεια να ανακτήσει κάποια ανταγωνιστικότητα, κάτι που θα μπορούσε να βελτιώσει τις προοπτικές ανάπτυξής τους.

Οι κίνδυνοι

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι σε αυτή την άποψη. Εάν η ΕΚΤ αυξήσει τα επιτόκια περισσότερο από ό,τι αναμένουμε ή οι επενδυτές ανησυχούν περισσότερο για τη βιωσιμότητα του χρέους, τότε οι υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στην περιφέρεια περισσότερο από όσο υποθέτουν οι αναλυτές της CE.

Και στον πυρήνα, η χαλαρή νομισματική πολιτική θα μπορούσε να συμβάλει στην υπερτίμηση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων, κυρίως στον τομέα της στέγασης. Εάν το χάσμα μεταξύ του πληθωρισμού στον πυρήνα και στην περιφέρεια είναι μεγαλύτερο από ό,τι αναμένουμε, αυτό θα σήμαινε μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ της κατάλληλης στάσης της νομισματικής πολιτικής σε ολόκληρη την περιοχή.