Πληθωρισμός: Την απληστία των επιχειρήσεων δείχνουν επενδυτές

Η εκτίναξη του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα δεκαετιών αντιμετωπίστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα ως αποτέλεσμα των αναταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού, της αύξησης των δημοσίων δαπανών αλλά και των μισθών. Ωστόσο, το τελεταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές που «δείχνουν» τα εταιρικά κέρδη ως σημαντικό μέρος του προβλήματος του πληθωρισμού.

Σύμφωνα με έρευνα -δημοσκόπηση του Bloomberg, στην οποία συμμετείχαν 288 επαγγελματίες αλλά και μικροί επενδυτές, το 90%  απάντησαν ότι οι εταιρείες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν αυξήσει τις τιμές σε ποσοστό που υπερβαίνει το δικό τους κόστος από τότε που ξεκίνησε η πανδημία το 2020. Σχεδόν τέσσερις στους πέντε δήλωσαν ότι η σφιχτή νομισματική πολιτική είναι ο σωστός τρόπος για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ο οποίος τροφοδοτείται από τα κέρδη.

ΕΚΤ: Χτίζεται το αφήγημα του «πληθωρισμού κερδών»

Τα περιθώρια κέρδους εκτοξεύτηκαν στα πρώτα χρόνια της πανδημίας και έκτοτε παραμένουν ιστορικά υψηλά. Αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης σχετικά με το κατά πόσον τα διάφορα είδη πληθωριστικών πιέσεων χρειάζονται διαφορετικά εργαλεία για την αντιμετώπισή τους, αντί της μονοσήμαντης απάντησης της αύξησης των επιτοκίων.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα του MLIV Pulse διατύπωσαν σε μεγάλο βαθμό την άποψη ότι η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες είναι η κατάλληλη απάντηση στις αυξήσεις των τιμών που προκαλούνται από τα κέρδη. Περίπου το ένα τέταρτο διαφώνησε, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις, όπως η χρήση εταιρικών φορολογικών συντελεστών κατά των παραβατών των τιμών και οι αυστηρότεροι αντιμονοπωλιακοί κανόνες.

Η αύξηση των περιθερίων κέρδους των επιχειρήσεων

Σύμφωνα με το 67% των ερωτηθέντων στον τομέα της κατανάλωσης καταγράφηκε η πιο καιροσκοπική τιμολόγηση κατά την διάρκεια της πανδημίας. Ακολουθεί ο κλάδος της ενέργειας. Ωστόσο μπορεί να ερμηνευτούν και με ένα άλλο τρόπο, καθώς οι άνθρωποι αγοράζουν βασικά καταναλωτικά αγαθα σταθερά κα συχνά οπότε είναι πιο εύκολο να καταλάβουν την αύξηση των τιμών σε σχέση με άλλες αγορές, πχ ενός αυτοκινήτου.

Η σημαντική αύξηση των περιθερίων κέρδους, τα οποία έφθασαν σε υψηλά 70 ετών στις ΗΠΑ, εντοπίζονται στις ιδιαίτερες σχεδόν μοναδικές συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία : πολύ περιορισμένη προσφορά με μια άνευ προηγουμένου αύξηση της ζήτησης. Το 53% των συμμετεχόντων εκτιμά ότι τα περιθώρια κέρδους θα υποχωρήσουν στα προ πανδημίας επίπεδα.

Σύμφωνα με την οικονομική θεωρία τα περιθώρια κέρδους είναι ένας «μέσος όρος που αντιστρέφεται» με άλλα λόγια, τείνουν να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Υποτίθεται ότι λειτουργεί ως εξής: Ένας κλάδος με υψηλά κέρδη θα πρέπει να προσελκύει νέους εισερχόμενους, με τον αυξημένο ανταγωνισμό να αναγκάζει τα περιθώρια κέρδους να μειώνονται. Όμως η θεωρία προσγειώθηκε ανώμαλα στην πραγματικότητα.Τα περιθώρια κέρδους ήταν ήδη αυξημένα πριν από την πανδημία, και τώρα είναι ακόμη περισσότερο.

Πληθωρισμός πωλητών ή πληθωρισμός απληστίας ;

Μέχρι στιγμής υπάρχουν διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις. Η Isabella Weber, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης, υποστηρίζει ότι μεγάλο μέρος του πρόσφατου πληθωρισμού στις ΗΠΑ είναι «πληθωρισμός των πωλητών», ο οποίος προέρχεται από την ικανότητα των κυρίαρχων επιχειρήσεων να εκμεταλλεύονται τη μονοπωλιακή τους θέση προκειμένου να αυξήσουν τις τιμές. Η Weber σημειώνει ότι «τα σημεία συμφόρησης μπορούν να δημιουργήσουν προσωρινή μονοπωλιακή δύναμη, η οποία μπορεί να καταστήσει ασφαλή την αύξηση των τιμών όχι μόνο για την προστασία αλλά και για την αύξηση των κερδών».

Ο Paul Donovan, επικεφαλής παγκόσμιος οικονομολόγος της UBS AG, αναφέρεται σε αυτό ως «πληθωρισμός που καθοδηγείται από τα κέρδη» – οι εταιρείες χρησιμοποιούν την κάλυψη των ευρείας κλίμακας αυξήσεων των τιμών για να αυξήσουν τις δικές τους τιμές περισσότερο από ό,τι πρέπει — και πιο λαϊκά η ιδέα έχει γίνει γνωστή ως «πληθωρισμός απληστίας»“greedflation.’ ο αγγλικός όρος.

«Ποιος θέλει να κάνει μείωση μισθού στον εαυτό του αμέσως μετά την αύξηση που πήρε;»

Όπως και να χαρακτηρίζεται, σημειώνει το Bloomberg, αν οι επιχειρήσεις έχουν εκμεταλλευτεί τα μονοπώλια για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους, θα είναι απρόθυμες να τα μειώσουν κατά πολύ. Ποιος θέλει να κάνει μείωση μισθού στον εαυτό του αμέσως μετά την αύξηση που πήρε;

Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να συνεχίσει να ευνοεί ορισμένες μετοχές. Όταν ρωτήθηκαν για το είδος της μετοχής που θα επωφεληθεί περισσότερο από τον πληθωρισμό που καθοδηγείται από τα κέρδη, σχεδόν τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων επέλεξαν επιχειρήσεις με ισχυρή τιμολογιακή δύναμη. Η λογική εκεί είναι ότι μέχρι να ξεκινήσει σωστά μια αυξανόμενη αντίδραση κατά των μονοπωλίων ή των ολιγοπωλίων, έχει νόημα να κατέχουμε τις εταιρείες που μπορούν να εκμεταλλευτούν περισσότερο το πληθωριστικό σκηνικό.

Τι μπορεί λοιπόν να γίνει συγκεκριμένα για να αναχαιτιστεί ο πληθωρισμός που καθοδηγείται από τα κέρδη; Το 24% των συμμετεχόντων στην έρευνα που δεν πιστεύει ότι η αυστηρότερη νομισματική πολιτική είναι η απάντηση, κατέληξε σε ορισμένες μελετημένες εναλλακτικές λύσεις.

Μεταξύ των συχνών προτάσεων ήταν η καλύτερη εφαρμογή των αντιμονοπωλιακών νόμων γύρω από τις συγχωνεύσεις, μαζί με άλλες προσπάθειες για την τόνωση του ανταγωνισμού. Υπήρξε υποστήριξη για υψηλότερους εταιρικούς φόρους, ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένων έκτακτων τελών σε περιοχές όπου εντοπίζεται η αύξηση των τιμών. “Φορολογήστε τους μέχρι να ξεχαστούν” ήταν μια ωμή σύσταση.

Ο πληθωρισμός γεννά δυσαρέσκεια επιδεινώνοντας την ανισότητα. Μόλις εξαντληθούν οι αποταμιεύσεις που δημιούργησαν τα νοικοκυριά πριν την πανδημία, αυτή η δυσαρέσκεια έχει τη δυνατότητα να γιγαντωθεί, και ο μήνας του μέλιτος των κερδών των επιχειρήσεων θα αντιμετωπίσει πιθανότατα ένα πολύ πιο δύσκολο και ρυθμιζόμενο μέλλον. Σε αυτή την περίπτωση, η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα μπορούσε να είναι η μικρότερη ανησυχία τους.