Η σοβιετία του καφέ

Ο καφές είναι σημαντικό προϊόν, το καταναλώνουν πάρα πολλοί καθημερινά, ως εκ τούτου δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει τη συζήτηση για την τιμή του. Ειδικά τώρα που η τιμή του είναι βέβαιο ότι θα είναι ακριβότερη από ό,τι στο παρελθόν. Αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο και όχι απαραίτητα μόνο εξαιτίας των περισπούδαστων αναλύσεων που επισημαίνουν την επίδραση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για άλλους λόγους λιγότερο ρομαντικούς.

Καφές: Η «μάχη» της κάψουλας στο ράφι – Το μπρα ντε φερ των εταιρειών για τα 60 εκατ.

Για παράδειγμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ως βασικό εμπόρευμα η τιμή του ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από λίγες μεγάλες και ισχυρές εταιρείες, οι οποίες αναζητούν ευκαιρίες για να αυξήσουν τις δουλειές. Το τελευταίο εδώ και λίγα χρόνια τούς το προσφέρει η ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης σε χώρες που μέχρι πρότινος δεν κατανάλωναν καφέ. Οπως η Κίνα. Με σχεδόν 50.000 καταστήματα, πέρυσι η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως χώρα με τις περισσότερες επώνυμες καφετέριες. Τα νεαρά ζευγάρια Κινέζων υιοθετούν χρόνο με τον χρόνο μια συνήθεια καθαρά ευρωπαϊκή ή αμερικανική, να απολαμβάνουν κάπου με τις ώρες τον καφέ και την παρέα τους. Σε απλά οικονομικά όλα αυτά σημαίνουν αυξημένη ζήτηση, η οποία δεν μπορεί να καλυφθεί από τη διαθέσιμη προσφορά.

Στην Ελλάδα, που την απόλαυση του καφέ την έχουμε υιοθετήσει εδώ και πολλά χρόνια ξοδεύοντας περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, η κατάσταση δείχνει εκρηκτική. Οι εγχώριες, επίσης λίγες στον αριθμό αλλά πανίσχυρες, επιχειρήσεις με αφορμή την αύξηση των διεθνών τιμών του καφέ κυκλοφορούν καταλόγους με τις νέες τιμές στις οποίες θα πωλείται το εθνικό μας ρόφημα. Λες και έχουμε γυρίσει στην εποχή της παλιάς σοβιετίας ή των μονοπωλίων και όλοι πρέπει να προσαρμοστούν «γιατί δεν βγαίνουν».

Από τους υπολογισμούς απουσιάζει επιμελώς η προγραμματισμένη επιστροφή του ΦΠΑ από το 13% στο 24% στον σερβιριζόμενο καφέ, που ύστερα από πολλές παρατάσεις θα πρέπει βάσει νόμου να γίνει την 1η Ιουλίου, καθώς η ζημιά της πανδημίας που οδήγησε στην προσωρινή μείωσή του πριν από μερικά χρόνια έχει εκλείψει εδώ και καιρό. Αφήνεται να εννοηθεί ότι τυχόν επιστροφή του ΦΠΑ στο κανονικό του καθεστώς θα ισοδυναμούσε με εθνική καταστροφή και θεωρούν δεδομένο ότι θα παραταθεί, με τη μέθοδο των κοινωνικών αντανακλαστικών. Αντίθετα βάζουν στο τραπέζι και την κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης που επιβαρύνει τον καφέ από το 2017 με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όταν μέσα σε ένα βράδυ ανέβηκε η τιμή του στη χονδρική κατά 10%.

Αυτά είναι τα δεδομένα. Το θέμα είναι τι κάνουμε, όχι ακριβώς εμείς, αλλά η κυβέρνηση; Το ερωτήματα που καλείται να απαντήσει μια κυβέρνηση όταν ένας κλάδος της ζητάει ενίσχυση είναι να διαπιστώσει εάν απειλείται η ακεραιότητά του (όπως συνέβη στην πανδημία) και αυτό έχει συστημικά χαρακτηριστικά. Επίσης οφείλει να εξετάσει εάν διακυβεύεται η ομαλή τροφοδοσία της αγοράς με ένα βασικό απαραίτητο για τη λειτουργία της αγαθό (όπως οι βρεφικές τροφές). Για το δεύτερο, στην περίπτωση του καφέ, προφανώς ο καθένας έχει τη δική του άποψη. Για το πρώτο το γεγονός, ότι οι τιμές του ανεβαίνουν σταθερά την τελευταία τριετία, παρά τον μειωμένο ΦΠΑ, και τα καταστήματα συνεχίζουν να ξεφυτρώνουν το ένα δίπλα στο άλλο, δείχνει ότι έχει πολύ μεγαλύτερες αντοχές, άρα και δυνατότητες απορρόφησης των νέων αυξήσεων, από ό,τι λένε οι εκπρόσωποι του κλάδου.