Γαλλία: Στο μικροσκόπιο οι εξελίξεις από αγορές ομολόγων, χρηματιστήρια και θεσμούς [γράφημα]

Οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στη Γαλλία μετά τις εκλογές τρομάζουν τις αγορές οι οποίες προσπαθούν να κάνουν εκτίμηση των κινδύνων και των προκλήσεων που δημιουργούνται. Στις αγορές ομολόγων επικρατεί ήδη εδώ και εβδομάδες αναταραχή, με το κόστος δανεισμού από τη Γαλλία μέχρι την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα να δέχεται ανοδικές πιέσεις. Αυτήν τη στιγμή επικρατέστερα είναι τρία σενάρια για την επόμενη ημέρα στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, με τα δύο από αυτά να είναι τα πιο ανησυχητικά, με το τρίτο να παρουσιάζει χωριστές προκλήσεις.

Αυτά αφορούν: Πρώτον, ένα εκλογικό αποτέλεσμα κατά το οποίο ούτε η ακροδεξιά ούτε η ενωμένη αριστερά ούτε οι κεντρώοι του Μακρόν κερδίζουν πλειοψηφία. Δεύτερον, μια πιθανή συνεργασία της Λεπέν με κομμάτι της Αριστεράς για συγκυβέρνηση. Τρίτον, πλειοψηφία εδρών από τη Λεπέν και τήρηση στάσης αναμονής από την ίδια ακολουθώντας πιο μετριοπαθείς πολιτικές σαν αυτές που ακολούθησε η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι.

Η νίκη της ακροδεξιάς αφήνει τη Γαλλία εν μέσω σοκ και χάους

Τα τρία αυτά σενάρια τα παρουσιάζει σε έκθεσή της η επενδυτική τράπεζα Berenberg και απασχολούν τις αγορές σε ένα περιβάλλον που τόσο οι επενδυτές όσο και οι θεσμοί, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέχρι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Βρυξέλλες, παρακολουθούν με ανησυχία τις ανοδικές πιέσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων Γαλλίας και όλης της Ευρωζώνης.

Είναι ενδεικτικό ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) κ. Γιάννης Στουρνάρας στην Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική της ΤτΕ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις εξελίξεις στη Γαλλία. Όπως ανέφερε, στις αρχές Ιουνίου οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στην ευρωζώνη αυξήθηκαν εκ νέου, μετά από την υποβάθμιση της κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης της Γαλλίας και την αύξηση της μεταβλητότητας μετά τις ευρωεκλογές.

Τα τρία σενάρια της Berenberg

Η επενδυτική τράπεζα Berenberg προσδιορίζει συγκεκριμένα σενάρια για τις εκλογές στη Γαλλία.

-Το «αδιέξοδο»: Το πιο πιθανό αποτέλεσμα παραμένει ένα κοινοβούλιο στο οποίο ούτε η ακροδεξιά ούτε η ενωμένη αριστερά ούτε οι κεντρώοι του Μακρόν μπορούν να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία. Σε αυτή την περίπτωση, οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να κινηθεί ευέλικτα, όπως αναφέρεται.

-Το «χειρότερα από το αδιέξοδο». Αφορά το ενδεχόμενο το κόμμα της Λεπέν και τμήματα της αριστεράς να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αμβλύνουν τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του Μακρόν και να αυξήσουν τις δαπάνες, για παράδειγμα μέσω μείωσης ΦΠΑ ή μέσω πρόσθετων επιδοτήσεων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να εκτροχιάσει τα ήδη προβληματικά δημόσια οικονομικά της χώρας

-Το σενάριο «Μαρίν Μελόνι». Με μικρότερη πιθανότητα να συμβεί, όπως εκτιμά ο οίκος, το κόμμα της Μαρίν Λεπέν μπορεί να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών και να τοποθετήσει τον επικεφαλής του RN Τζόρνταν Μπαρντέλα ως πρωθυπουργό. Αυτό θα γινόταν με στόχο να επικεντρωθεί σε νίκη των προεδρικών εκλογών του 2027, παραμένοντας στην πιο μετριοπαθή τροχιά που έχει σηματοδοτήσει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Με μια τέτοια κίνηση η Λεπέν θα μπορούσε να προσπαθήσει να ακολουθήσει σε μεγάλο βαθμό το παράδειγμα της πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, αναφέρει η Berenberg. Για να το κάνει αυτό, μπορεί ενδεχομένως να εξηγήσει στους ψηφοφόρους του RN μετά από μια μακρά δημοσιονομική αναθεώρηση ότι οι περισσότερες από τις αρχικές δημοσιονομικές ιδέες της θα μπορούσαν να εφαρμοστούν μόνο αργότερα και με την πάροδο του χρόνου – ή μόνο εάν αυτή εκλεγόταν πρόεδρος το 2027.

Το δημοσιονομικό πρόβλημα της Γαλλίας

Με δημοσιονομικό έλλειμμα 5,5% του ΑΕΠ και αύξηση του δημόσιου χρέους στο 110,6% του ΑΕΠ το 2023, η Γαλλία αντιμετωπίζει σημαντικές δημοσιονομικές προκλήσεις. Για να επιστρέψει σε τροχιά, η κυβέρνηση πρέπει πιθανώς να εξοικονομήσει έως και 25 δισ. ευρώ στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2025 αυτό το φθινόπωρο. Όμως μια νέα κυβέρνηση υπό την Εθνική Συσπείρωση (RN) της Λεπέν θα μπορούσε να αυξήσει κι άλλο τις δαπάνες. Μια τέτοια δημοσιονομική τόνωση θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα, αλλά η πιθανή άνοδος στα ασφάλιστρα κινδύνου στα γαλλικά κρατικά ομόλογα θα μπορούσε να αποβεί ιδιαίτερα αρνητική για τη χώρα, είχε αναφέρει σε προηγούμενη έκθεσή της η Berenberg.

Και τα τρία αυτά κύρια σενάρια συνεπάγονται σταδιακή επιδείνωση των προοπτικών για τη Γαλλία και μικρή περαιτέρω πρόοδο σε βασικά ευρωπαϊκά ζητήματα. Αλλά δεν δείχνουν μια άμεση κρίση χρέους στυλ τύπου Λιζ Τρας, εκτιμά ο επενδυτικός οίκος.

Άλλοι διεθνείς οίκοι και τράπεζες όμως είναι λιγότερο καθησυχαστικοί. Η Citi σε προειδοποιούσε τους πελάτες της σε σημειώματα για αναταραχές στις αγορές όπως αυτές εκφράζονται με την αύξηση στα ασφάλιστρα κινδύνου. Ειδικά στην αγορά ομολόγων, οι επενδυτές ανησυχούσαν για τα σχέδια αύξησης φόρων και ενίσχυσης δαπανών τόσο του δεξιού κόμματος της Μαρί Λεπέν, όσο και του αριστερού συνασπισμού Nouveau Front Populaire (NFP, ή Νέο Λαϊκό Μέτωπο). Οικονομολόγοι προειδοποιούσαν ότι εάν κάποιο από τα κόμματα αυτά κερδίσει πλειοψηφία και προωθήσει τις οικονομικές προτάσεις που έχει υποβάλλει προεκλογικά, τότε η κατάσταση στις αγορές θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε νέα κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, αυτή τη φορά μέσω της Γαλλίας.

Το σύνθετο εκλογικό σύστημα

Το σύνθετο σύστημα ψηφοφορίας δύο γύρων της Γαλλίας καθιστά πολύ δύσκολες τις εκτιμήσεις για την τελική κατανομή των εδρών –το ποιος θα έχει πλειοψηφία για να κυβερνήσει κι αν αυτό θα γίνει χωρίς συνεργασίες. Τρεις από τις μεγαλύτερες εταιρείες δημοσκοπήσεων της χώρας εκτιμούν ότι το RN θα μπορούσε να κερδίσει από 230 έως 295 έδρες. Με 289 έδρες που απαιτούνται για την πλειοψηφία και με δεδομένο το τεράστιο περιθώριο για τακτικισμούς στον δεύτερο γύρο, το RN έχει μειωμένη μικρή πιθανότητα να σχηματίσει μόνο του κυβέρνηση, εκτιμούσε το Politico.

Στο μικροσκόπιο τα κρατικά ομόλογα Γαλλίας και Ευρωζώνης

Ήδη οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Γαλλίας με 10ετή διάρκεια έχουν αυξηθεί κατά 23 μονάδες βάσης τον τελευταίο μήνα και διαμορφώνονται στα επίπεδα του 3,25%, πλησιάζοντας εκείνες της Ισπανίας.

Τις εξελίξεις παρακολουθεί προσεκτικά και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με στελέχη της ΕΚΤ να δηλώνουν ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη για να γίνει οποιαδήποτε εκτίμηση.

Οι αγορές και η ΕΚΤ ανησυχούν μήπως οι εξελίξεις είναι τέτοιες με φυγή επενδυτών από τα ομόλογα της Γαλλίας που χρειαστεί παρέμβαση από την κεντρική τράπεζα εάν η Γαλλία υποστεί μια «στιγμή Liz Truss» – την κρίση χρέους που προκλήθηκε από τις μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές της πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας Λιζ Τρας το 2022.