Μακρόν: Όντας απομονωμένος αναζητά «πυξίδα» για την επόμενη μέρα

Ανάμεσα στις σοκαρισμένες, αμήχανες ή ενθουσιώδεις αντιδράσεις που προκάλεσε η άνοδος της ακροδεξιάς στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές το βράδυ της Κυριακής, μια φωνή σιώπησε ασυνήθιστα: αυτή του Εμανουέλ Μακρόν, του οποίου ο λάθος υπολογισμός οδήγησε στην ίδια την αναταραχή που είχε δεσμευτεί να αποφύγει.

Όταν εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος νικώντας τη Μαρίν Λεπέν το 2017, ο Μακρόν υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του ότι «δεν θα είχαν ποτέ ξανά ούτε έναν λόγο να ψηφίσουν τα άκρα». Επτά χρόνια αργότερα, το Rassemblement National (RN) της Λεπέν συγκέντρωσε 11 εκατ. ψήφους, αυξάνοντας το ποσοστό του στο 33,2% από 17,3% στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών του 2022. Ένα ευρύ αριστερό μέτωπο ήρθε δεύτερο με 28%, ενώ η κεντρώα συμμαχία του Μακρόν έμεινε στην μακρινή τρίτη θέση με 20,8% των ψήφων.

Λίγα λεπτά μετά το κλείσιμο της κάλπης, το προεδρικό μέγαρο Élysée δημοσίευσε μια σύντομη ανακοίνωση με την οποία καλούσε τις «δημοκρατικές και ρεπουμπλικανικές» δυνάμεις να συσπειρωθούν κατά του RN στον δεύτερο γύρο. Όμως η έκκληση αυτή γρήγορα πνίγηκε από τις αντικρουόμενες ερμηνείες άλλων ηγετών που αντιτίθενται στην ακροδεξιά.

Σύντομα, μια θριαμβεύουσα Λεπέν διακήρυξε ότι οι εκλογές «έσβησαν το μπλοκ των Μακρονιστών». Ο Μακρονισμός, μια έννοια που ακόμη και ο ιδρυτής της δυσκολευόταν να ορίσει, κηρύχθηκε νεκρός επί τόπου στους τηλεοπτικούς δέκτες.

Γαλλικές εκλογές: Noκ άουτ ο Μακρόν – Και τώρα ποιος θα σταματήσει την επέλαση της Λεπέν;

Παράτησαν τον Μακρόν

Το υπόλοιπο της βραδιάς σε έκανε να αναρωτιέσαι αν ο ίδιος ο Μακρόν είχε εξαφανιστεί: κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να τον αναφέρει, ούτε καν ο μέχρι τώρα πιστός υπουργός του εσωτερικών, ο Ζεράλ Νταρμανέν. Ένας από τους λίγους που ενέκριναν την απερίσκεπτη απόφαση του προέδρου να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση στις 9 Ιουνίου, ο Νταρμανέν πρέπει τώρα να αγωνιστεί για να σώσει τη θέση του και άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα παραμείνει υπουργός «ούτε μια μέρα ακόμη».

Άλλοι σύμμαχοι του προέδρου τον εγκατέλειψαν περισσότερο ή λιγότερο κομψά τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αρχής γενομένης από τον πρώην πρωθυπουργό του Εντουάρ Φιλίπ, ο οποίος τον κατηγόρησε ότι «σκότωσε την πλειοψηφία του». Με την προεδρική κούρσα του 2027 στον ορίζοντα, ο Φιλίπ πρόσθεσε: «Τώρα είναι καιρός να προχωρήσουμε».

Ο Γκαμπριέλ Αττάλ, ο σημερινός πρωθυπουργός του Μακρόν, ανέλαβε να διευθύνει την προεκλογική εκστρατεία δύο εβδομάδων, παρά το γεγονός ότι είχε κρατηθεί στο σκοτάδι σχετικά με την απόφαση για την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών. Οι υποψήφιοι του Μακρόν αρνήθηκαν να έχουν τη φωτογραφία του προέδρου στις προεκλογικές τους αφίσες – ο καλύτερος τρόπος για να χάσουν, όπως το θεώρησαν. Πολύ μοναχικός ηγέτης, ο Μακρόν θα βρεθεί τώρα όλο και περισσότερο απομονωμένος – αυτή τη φορά, όχι με τη θέλησή του.

Δύσκολη κατάσταση και απώλεια εξουσιών

Η μη ελεγχόμενη πολιτική κατάσταση της Γαλλίας, με το ενδεχόμενο μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης για πρώτη φορά από το 1944, ανοίγει ακόμη και το ζήτημα της δυνατότητας του προέδρου να ολοκληρώσει τη δεύτερη θητεία του, η οποία διαρκεί έως το 2027. Σε περίπτωση “συγκατοίκησης” που θα τον αναγκάσει να μοιραστεί την εξουσία με τον Ζορντάν Μπαρντελά ως πρωθυπουργό του RN, ο ρόλος του Μακρόν θα είναι άβολος. Αν και το γαλλικό Σύνταγμα, που διαμορφώθηκε από τον Σαρλ ντε Γκολ, δίνει στον πρόεδρο πολλές εξουσίες, οι νομικοί περιγράφουν τον αρχηγό του κράτους ως έναν κολοσσό με πήλινα πόδια – η εξουσία του απορρέει περισσότερο από την πράξη παρά από το κείμενο. Αν ο πρωθυπουργός του, που υποστηρίζεται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, επιλέξει τον δρόμο της αντιπαράθεσης, μπορεί να περάσει το δικό του σε πολλούς τομείς, μεταξύ άλλων και στην Άμυνα, καθώς ελέγχει τον προϋπολογισμό.

Στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G7 τον Ιούνιο, ο Μακρόν έδειχνε σίγουρος. “Οι ξένοι ηγέτες γνωρίζουν το Σύνταγμά μας”, δήλωσε στον Τύπο. Αλλά όταν δύο εβδομάδες αργότερα η Λεπέν δήλωσε ότι η θέση του “αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων” (chef des armées) που απονέμεται από το Σύνταγμα δεν είναι παρά ένας “τιμητικός τίτλος”, αυτό τον πείραξε. Έσπευσε να προβεί σε αρκετούς διορισμούς σε ανώτερες θέσεις που είχαν μείνει πίσω στον τομέα της άμυνας, σημάδι ότι προβλέπει προβλήματα.

Παραμένει ισχυρός;

Ένα διαφορετικό σενάριο μετά τον δεύτερο γύρο της επόμενης Κυριακής είναι αυτό ενός κοινοβουλίου χωρίς πλειοψηφία για κανένα κόμμα, αλλά με μια ισχυρή ακροδεξιά ομάδα. Αυτό μπορεί να μην απλοποιήσει τα πράγματα, αλλά αντίθετα να οδηγήσει σε πολιτική παράλυση, οπότε το RN θα απαιτήσει την παραίτηση του προέδρου ως τον μόνο τρόπο επίλυσης της κρίσης. Σε επιστολή του προς τους απογοητευμένους συμπολίτες του στις 23 Ιουνίου, ο Μακρόν δεσμεύτηκε να παραμείνει, «για να προστατεύσει τη Δημοκρατία και τις αξίες μας». Αλλά θα εξακολουθήσει να θεωρείται αρκετά ισχυρός;

Σε μια συνέντευξη που δημοσιεύθηκε το 2015 από το περιοδικό Le 1, πριν γίνει πρόεδρος, ο Μακρόν ανέφερε ότι οι Γάλλοι νοσταλγούν τη μορφή του βασιλιά. Υποστήριξε την «καθετότητα» σε ό,τι αφορά την άσκηση της εξουσίας και αποδοκίμασε την ακινησία. Μόλις ανέλαβε το αξίωμά του, ασπάστηκε αυτό το όραμα του «Δία» (“Jupiterian”) , αν και αργότερα υποστήριξε αστειευόμενος ότι ο Βουλκάνους, ο θεός της φωτιάς, του ταίριαζε καλύτερα. Ο Ίκαρος, που τιμωρήθηκε επειδή πλησίασε απερίσκεπτα τον ήλιο, ίσως είναι τώρα πιο κατάλληλος.