Δασμοί Τραμπ: Η ανατροπή που φέρνει η δικαστική απόφαση – «μπλόκο»

Το πρώτο… εγχώριο ηχηρό «χαστούκι» και μάλιστα από τη δικαστική εξουσία δέχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ για την πολιτική των δασμών που κραδαίνει ως σημαία της στρατηγικής του για να… «ξανακάνει την Αμερική μεγάλη».

Το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ αποφάνθηκε την Τετάρτη ότι ως πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει την εξουσία να εισαγάγει τους δασμούς «πατώντας» στη νομοθεσία έκτακτης ανάγκης για τις οικονομικές εξουσίες, την οποία εκείνος επικαλέστηκε όταν ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς σε εμπορικούς εταίρους της χώρας σε όλο τον κόσμο.

Η απόφαση

Η πλειονότητα των εκτελεστικών διαταγμάτων, ως εκ τούτου, «κηρύσσεται άκυρη έως αντίθετη προς τον νόμο», αποφάνθηκε το δικαστήριο, προσθέτοντας ότι «υπερβαίνουν κάθε εξουσία που έχει δοθεί στον πρόεδρο να ρυθμίζει τις εισαγωγές μέσω δασμών».

Η τριμελής επιτροπή των δικαστών με την απόφασή της δικαίωσε τις δημοκρατικές πολιτείες και τις μικρότερες επιχειρήσεις που κατηγόρησαν τον Τραμπ ότι δεν δικαιούνταν να επικαλεστεί τον νόμο έκτακτης ανάγκης για να δικαιολογήσει το μεγαλύτερο μέρος των δασμών του.

Το δικαστήριο έδωσε στην κυβέρνηση 10 ημέρες για να «εκτελέσει» την εντολή του, αλλά δεν διευκρίνισε τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν.

Η διαταγή ισχύει για τον παγκόσμιο οριζόντιο δασμό του Τραμπ, τους αυξημένους δασμούς για την Κίνα και άλλες χώρες, και για τους δασμούς που σχετίζονται με τη φαιντανύλη στην Κίνα, στον Καναδά και στο Μεξικό.

Αλλοι δασμοί που επιβάλλονται βάσει διαφορετικών διατάξεων, όπως αυτοί στον χάλυβα, στο αλουμίνιο και στα αυτοκίνητα, δεν περιλαμβάνονται στη δικαστική απόφαση.

Εφεση από την κυβέρνηση

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κους Ντεσάι έσπευσε να σχολιάσει ότι «δεν είναι αρμόδιοι οι μη εκλεγμένοι δικαστές να αποφασίζουν πώς θα αντιμετωπίσουν σωστά μια εθνική έκτακτη ανάγκη».

«Η μη αμοιβαία μεταχείριση των ξένων χωρών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει τροφοδοτήσει τα ιστορικά και επίμονα εμπορικά ελλείμματα της Αμερικής», δήλωσε ο Ντεσάι. «Αυτά τα ελλείμματα έχουν δημιουργήσει μια εθνική έκτακτη ανάγκη που έχει αποδεκατίσει τις αμερικανικές κοινότητες, έχει αφήσει πίσω τους εργαζομένους μας και αποδυνάμωσε την αμυντική μας βιομηχανική βάση – γεγονότα που το δικαστήριο δεν αμφισβήτησε».

Αμεση ήταν η αντίδραση της κυβέρνηση με το υπουργείο Δικαιοσύνης να καταθέτει προσφυγή στο Εφετείο των ΗΠΑ για την Ομοσπονδιακή Περιφέρεια.

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ μπορεί τελικά να έχει τον τελευταίο λόγο στην υπόθεση υψηλού στοιχήματος που θα μπορούσε να επηρεάσει τρισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο εμπόριο.

Προς το παρόν, η απόφαση μπλοκάρει οριστικά τους δασμούς εκτός εάν το εφετείο επιτρέψει στον Τραμπ να τους επαναφέρει κατά τη διάρκεια της δίκης.

Εάν όλα τα δικαστήρια στα οποία εκδικαστεί η έφεση επικυρώσουν την απόφαση, οι επιχειρήσεις που έπρεπε να πληρώσουν δασμούς θα πρέπει να λάβουν επιστροφές για τα ποσά που καταβλήθηκαν, με τόκους.

Αυτά περιλαμβάνουν τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς, οι οποίοι μειώθηκαν στο 10% γενικά για τις περισσότερες χώρες και αυξήθηκαν στο 145% στα κινεζικά προϊόντα, τώρα στο 30%.

Τι σηματοδοτεί η απόφαση

Η απόφαση είναι μια δραματική ανατροπή στον εμπορικό πόλεμο προς πάντες που ξεκίνησε ο Τραμπ μόλις ανέλαβε την προεδρία. Και, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, ακόμη και η έφεση που έσπευσε να ασκήσει ο Λευκός Οίκος, δεν θα εμποδίσει προς το παρόν τους αντιπάλους των δασμών στην εταιρική Αμερική, τις ξένες πρωτεύουσες και το αμερικανικό Κογκρέσο που βάλουν εναντίον της δασμολογικής πολιτική του.

Ερμηνεύεται ως μια από τις μεγαλύτερες αποτυχίες στο δικαστήριο για τον Τραμπ, εν μέσω ενός κύματος αγωγών για εκτελεστικά διατάγματα που δοκιμάζουν τα όρια της προεδρικής εξουσίας, ενώ του αφαιρείται το ισχυρό «χαρτί» στις διαπραγματεύσεις με τους εμπορικούς εταίρους του.

Με άλλες προσφυγές, αμφισβητούνται οι μαζικές απολύσεις ομοσπονδιακών εργαζομένων από τον Τραμπ, οι περιορισμοί στην ιθαγένεια των γεννητικών δικαιωμάτων και η πολιτική περικοπής των ομοσπονδιακών δαπανών που έχουν ήδη εγκριθεί από το Κογκρέσο.

Οι δικαστές απέρριψαν το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι ο Τραμπ έχει την εξουσία να εκδίδει μονομερώς δασμούς βάσει νόμου που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση οικονομικών συναλλαγών κατά τη διάρκεια εθνικών έκτακτων περιστάσεων. Η απόφαση, μάλιστα, είναιο «συνοπτική», που σημαίνει μια τελική νίκη για τους ενάγοντες στο κατώτερο δικαστήριο χωρίς να απαιτείται δίκη.

Οι δικαστές είπαν ότι οι δικηγόροι του Τραμπ είχαν δηλώσει κατά τη διάρκεια των δικαστικών ακροάσεων ότι η πρόθεσή τους ήταν να «πιέσουν» άλλες κυβερνήσεις να επιτύχουν καλύτερες συμφωνίες για τις ΗΠΑ.

«Το επιχείρημα “πίεσης” της κυβέρνησης ουσιαστικά παραδέχεται ότι το άμεσο αποτέλεσμα των δασμών για τη συγκεκριμένη χώρα είναι απλώς να επιβαρύνουν τις χώρες που στοχεύουν”», έγραψε η επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει έναν δικαστή διορισμένο από τον Τραμπ, έναν από τον Μπαράκ Ομπάμα και έναν από τον Ρόναλντ Ρίγκαν.

Νόμος έκτακτης ανάγκης

Ο Τραμπ είπε ότι του επιτράπηκε να χρησιμοποιήσει τον νόμο έκτακτης ανάγκης για να εφαρμόσει δασμούς επειδή τα «μεγάλα και επίμονα» ετήσια εμπορικά ελλείμματα της χώρας σε ολόκληρο τον κόσμο αποτελούσαν «μια ασυνήθιστη και εξαιρετική απειλή» για την εθνική ασφάλεια και την οικονομία.

Η επιτροπή των δικαστών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αρχικό εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ για τους παγκόσμιους δασμούς και η επακόλουθη εντολή που επιβάλλει πρόσθετες εισφορές σε χώρες που πέρασαν στην αντεπίθεση υπερέβαιναν τις εξουσίες που δίνει στον πρόεδρο ο συγκεκριμένος νόμος.

Διακίνηση ναρκωτικών

Ένα τρίτο εκτελεστικό διάταγμα, που πλήττει το Μεξικό και τον Καναδά με δασμούς λόγω -υποτίθεται- ανησυχιών σχετικά με τη διακίνηση ναρκωτικών, κρίθηκε παράνομο από το δικαστήριο, επειδή αυτές οι εισφορές δεν επιχειρούν τελικά να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της διακίνησης.

Οι πολιτείες αμφισβήτησαν με την προσφυγή τους δασμούς του Τραμπ στο Μεξικό και στον Καναδά, οι οποίοι επικαλούνται τον ίδιο νόμο έκτακτης ανάγκης που βασίζεται σε ισχυρισμούς για δραστηριότητα καρτέλ και διακίνηση ναρκωτικών.

Οι πολιτείες ισχυρίστηκαν ότι η ευρεία φύση των δασμών του Τραμπ υποσκάπτει τους ισχυρισμούς του σχετικά με την υποτιθέμενη έκτακτη ανάγκη, επειδή δεν στοχεύουν αγαθά ή υπηρεσίες που συνδέονται με οποιονδήποτε τρόπο με τη διακίνηση ναρκωτικών.

Αντιδράσεις

Η πολιτική αντίδραση στις ΗΠΑ ήταν γρήγορη, με τους Δημοκρατικούς να πανηγυρίζουν την απόφαση του δικαστηρίου.

«Υποστήριξα από την αρχή ότι ο ισχυρισμός του Ντόναλντ Τραμπ ότι μπορούσε απλώς να διατάξει νέους υψηλούς φόρους στα εισαγόμενα αγαθά εξαρτιόταν από τη μη αναγνώριση του Συντάγματος», είπε ο Ρον Γουάιντεν, ο γερουσιαστής από το Όρεγκον.

Ο Γκρέγκορι Γου Μικς, ο κορυφαίος Δημοκρατικός στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, είπε ότι η απόφαση επιβεβαίωσε αυτό που ήταν γνωστό εδώ και καιρό – ότι «αυτοί οι δασμοί αποτελούν παράνομη κατάχρηση της εκτελεστικής εξουσίας».

Η κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Kathy Hochul χαιρέτισε την απόφαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

BREAKING: We sued the Trump Administration over their ridiculous tariff policy — and we WON!

A tariff is just a backdoor tax. New York is fighting to stop these tariffs and put money back in your pocket. https://t.co/jJtF61BuFM

— Governor Kathy Hochul (@GovKathyHochul) May 28, 2025

Οι αγορές

Μόλις έγινε γνωστή η απόφαση οι χρηματοπιστωτικές αγορές έκαναν πάρτι. Το αμερικανικό δολάριο έκανε ράλι έναντι νομισμάτων όπως το ευρώ, το γιεν και το ελβετικό φράγκο.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της Wall Street αυξήθηκαν και οι μετοχές σε όλη την Ασία επίσης ανέβηκαν.

Τα χρηματιστήρια της Ασίας σημείωσαν κέρδη ανακούφισης. Ο δείκτης Kospi της Νότιας Κορέας αυξήθηκε κατά 1,76%, ο Nikkei 225 της Ιαπωνίας αυξήθηκε κατά 1,63% και ο Topix ανέβηκε κατά 1,44%, ο δείκτης Hang Seng του Χονγκ Κονγκ σημείωσε άνοδο 0,84%, ενώ ο δείκτης CSI 300 της ηπειρωτικής Κίνας ανέβηκε κατά 0,7%.

Στην Ευρώπη, οι επενδυτές προσπαθούν να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο της απόφασης του δικαστηρίου, με τους δείκτες να σημειώνουν μεικτά πρόσημα.