ΝΑΤΟ: Μπορεί η Γερμανία να αντέξει 5% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες;

Οι αυξήσεις φόρων και το αυξανόμενο χρέος μπορεί να είναι η νέα πραγματικότητα της Γερμανίας, καθώς το ΝΑΤΟ πρόκειται σύντομα να θέσει έναν υψηλότερο στόχο για τις αμυντικές δαπάνες.

Η χώρα το 2024 δαπάνησε περίπου το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα, φτάνοντας τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με εκτίμηση του ΝΑΤΟ. Ενώ αυτές οι δαπάνες είναι σύμφωνες με τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ, υπολείπονται του στόχου δαπανών του 5% στον οποίο φέρεται να έχουν συμφωνήσει τα μέλη της στρατιωτικής συμμαχίας.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, τα μέλη αναμένεται να διαθέσουν το 3,5% του ΑΕΠ σε κλασικές αμυντικές δαπάνες και το 1,5% σε ευρύτερα σχετικά θέματα, όπως οι υποδομές και η κυβερνοασφάλεια.

Ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ λένε ότι θα δυσκολευτούν να διαθέσουν περισσότερα κεφάλαια σε τέτοιες δαπάνες, ενώ άλλα έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους. Ενώ η Γερμανία έχει δηλώσει ότι υποστήριξε την πρόταση Τραμπ, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το εάν ο στόχος 5% είναι πραγματικά εφικτός για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.

Τα οικονομικά

Η μετάβαση από δαπάνες 2% του ΑΕΠ στο 5% θα οδηγούσε τη Γερμανία να δαπανά επιπλέον δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα κάθε χρόνο, με τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς να έχει δηλώσει νωρίτερα φέτος ότι το 1% του ΑΕΠ της χώρας θα αντιπροσώπευε περίπου 45 δισεκατομμύρια ευρώ.

Αυτά τα πρόσθετα έξοδα πιθανότατα θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από δάνεια, δήλωσε στο CNBC ο Χούμπερτους Μπαρντ, διευθύνων σύμβουλος του οικονομικού ινστιτούτου IW Koeln.

«Παρά ταύτα, μια τέτοια αύξηση θα οδηγήσει σε αξιοσημείωτες συγκρούσεις κατανομής στον ετήσιο προϋπολογισμό της χώρας», είπε. Πρόσθεσε ότι, εκτός από τα δάνεια, η κυβέρνηση του Βερολίνου πιθανότατα θα πρέπει επίσης να διεξάγει συζητήσεις για την εφαρμογή περικοπών χρηματοδότησης αλλού – μαζί με αυξήσεις φόρων.

Η Έμιλι Χέσλινγκερ, ερευνήτρια στο ινστιτούτο ifo, εν τω μεταξύ, επεσήμανε την πρόσφατη δημοσιονομική στροφή 180 μοιρών της Γερμανίας. Οι νέοι κανόνες του Βερολίνου σημαίνουν ότι οι αμυντικές δαπάνες πάνω από ένα ορισμένο όριο εξαιρούνται από το λεγόμενο φρένο χρέους της Γερμανίας, το οποίο περιορίζει το ποσό χρέους που μπορεί να αναλάβει η κυβέρνηση και υπαγορεύει το μέγεθος του διαρθρωτικού ελλείμματος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Η Γερμανία ενέκρινε επίσης ένα ειδικό ταμείο υποδομών ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ.

«Η χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών μέσω πρόσθετου χρέους δίνει στην κυβέρνηση μεγαλύτερο περιθώριο βραχυπρόθεσμα», είπε στο CNBC. «Ωστόσο, η αυξημένη ανάγκη για χρέος θα οδηγήσει σε υψηλότερο κόστος τόκων μεσοπρόθεσμα, το οποίο θα επιβαρύνει τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό», είπε.

Ο Μπαρντ επανέλαβε αυτές τις ανησυχίες.

«Μια πλήρης χρηματοδότηση μέσω δανείων είναι σχεδόν αδύνατη μακροπρόθεσμα», είπε.

Ένα άλλο πιθανό ζήτημα που έχουν επισημάνει οι ειδικοί στις συζητήσεις σχετικά με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες είναι οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι θα μπορούσαν να εμποδίσουν τα μέλη του μπλοκ να αναλάβουν μεγαλύτερο χρέος.

Οι κανόνες μπορούν, ωστόσο, να ανασταλούν προσωρινά υπό εξαιρετικές συνθήκες και ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, έχουν ζητήσει μια τέτοια αναστολή για λόγους άμυνας και ασφάλειας.

Είναι εφικτό το 5% που ζητάει το ΝΑΤΟ;

Η Γερμανία θα μπορούσε «εύκολα» να εφαρμόσει έναν αμυντικό στόχο 5% του ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα, αλλά θα δυσκολευόταν μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τον Γιενς Μπόιζεν-Χογκρέφε, ανώτερο οικονομολόγο στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου.

«Μεσοπρόθεσμα, [ο στόχος δαπανών του 5% θα μπορούσε να επιτευχθεί] με ορισμένες προκλήσεις, μακροπρόθεσμα θα χρειαζόταν μια ουσιαστική μεταρρύθμιση των δημόσιων προϋπολογισμών», είπε στο CNBC. Πρόσθεσε ότι η ΕΕ είναι απίθανο να προβάλει βαθιά αντίσταση στο θέμα και ότι τελικά η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τυχόν πιέσεις προσαρμόζοντας τους ετήσιους προϋπολογισμούς της.

Παρ’ όλα αυτά, «θα είναι δύσκολο να ξεκινήσουν τέτοιες δαπάνες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ακόμα και ο [στόχος] του 3,5% είναι απίθανος για το επόμενο έτος και [για] το 2027», δήλωσε ο Μπόιζεν-Χογκρέφε.

«Ιστορικά, θα ήταν ένα πολύ υψηλό ποσοστό, το οποίο ωστόσο μπορεί να επιτευχθεί με αρκετό χρόνο — παρόλο που αυτό δεν θα είναι εύκολο», δήλωσε ο Μράντ του IW Koeln, σημειώνοντας ότι πολλά θα εξαρτηθούν επίσης από το αν το 1,5% που θα διατεθεί για ευρύτερες δαπάνες που σχετίζονται με την ασφάλεια θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν νέες αγορές.