Ο τουρισμός (θα) κλείνει τις πληγές στον προϋπολογισμό από τις κρίσεις

Από την μία είναι οι αυξημένες ανάγκες για κρατική στήριξη προς απορρόφηση του κόστους της ακρίβειας και η διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εμπορευμάτων. Και από την άλλη είναι η αισιοδοξία για τις προοπτικές του φετινού τουρισμού. Και από την άλλη είναι η υπεραισιοδοξία για τις προοπτικές του φετινού τουρισμού. Με τις δύο αυτές πλευρές της οικονομικής πραγματικότητας θα πορευτεί η οικονομία τους επόμενους μήνες και φαίνεται πως ο τουρισμός καλείται για ακόμα μία φορά να κλείσει τις πληγές της νέας κρίσης και να τονώσει επίσης τα κρατικά ταμεία.

Για εφέτος, οι εκτιμήσεις δείχνουν άμεσα έσοδα από τον τουρισμό περί τα 15 δισ. ευρώ ενώ το 2019, προ πανδημίας, είχαν φτάσει τα 18,1 δισ. Ευρώ. Από το υπουργείο Τουρισμό καταγράφεται το ισχυρό ενδιαφέρον και ότι η τουριστική σεζόν έχει ξεκινήσει νωρίτερα από ποτέ. Την επανάκαμψη του ρυθμού των κρατήσεων μετά τη ρωσική εισβολή στη Ρωσία καταγράφει και ανάλυση της Hotelwize, η οποία άντλησε στοιχεία επισκέψεων από ένα μεγάλο δείγμα ιστοσελίδων, περιλαμβάνοντας συνολικά 15 διεθνείς αγορές. Τα ανάμεικτα συναισθήματα των πρώτων ημερών της πολεμικής σύρραξης, δίνουν τη θέση τους σε αισιόδοξα μηνύματα, καθώς η αύξηση του τουριστικού ενδιαφέροντος για τη χώρα μας το τελευταίο δεκαήμερο είναι κάτι παραπάνω από σαφής. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από τις 14 Φεβρουαρίου έως και τις 4 Απριλίου.

Στο διάστημα των σαράντα ημερών μετά και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η μείωση που παρατηρήθηκε στο τουριστικό ενδιαφέρον στο σύνολο των αγορών μελέτης άγγιξε συνολικά το 5,5%, με τις διακυμάνσεις ανά δεκαήμερο να παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατά το πρώτο δεκαήμερο το τουριστικό ενδιαφέρον κυμάνθηκε στο 23,3%, σημειώνοντας ταυτόχρονα άνοδο 7,8% στο δεύτερο δεκαήμερο της ανάλυσης. Προχωρώντας στο τρίτο δεκαήμερο το τουριστικό ενδιαφέρον φαίνεται να σταθεροποιείται, διαγράφοντας μία πολύ μικρή πτώση της τάξεως του 0,7%, ενώ στο τέταρτο και τελευταίο δεκαήμερο παρατηρήθηκε αύξηση 15,2%.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και το υψηλό κόστος διαβίωσης- λόγω της εκτόξευσης του πληθωρισμού σε πάνω από 8%- άλλαξαν όλα τα φετινά σχέδια. Ουδείς είχε προβλέψει ότι η χρονιά θα ήταν τόσο αβέβαιη όχι μόνο για τις προοπτικές του ΑΕΠ αλλά και για τα εισοδήματα. Κυρίως η αύξηση σε επενδυτικό κλίμα, εξαγωγές και σε ιδιωτική κατανάλωση -και φυσικά επιπρόσθετα ο τουρισμός -θα είχαν για το 2022 την τιμητική τους. Θα έφερναν μία ισχυρή ώθηση στην ανάκαμψη. Τα ισχυρά κρατικά έσοδα και ο παράλληλος φθηνός δανεισμός της Ελλάδας από τις αγορές θα έφεραν τη χώρα στον προθάλαμο των πρωτογενών πλεονασμάτων μέχρι το τέλος του έτους.

Όμως ο κρατικός προϋπολογισμός βρίσκεται σε νέες περιπέτειες καθότι η κυβέρνηση καλείται όχι μονον να μην εκτροχιαστούν οι δαπάνες αλλά και να αυξήσει τα μέτρα στήριξης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο ενεργειακό κόστος. Παράλληλα παρατηρείται άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στις εισαγωγές και τις εξαγωγές εμπορευμάτων. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση της ΕΛΣΤΑΤ, στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2022, το έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορευμάτων της Ελλάδας διαμορφώθηκε στα €6,1 δισεκ., ενισχυμένο κατά €3,5 δισεκ. ή 131,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο δίμηνο του προηγούμενου έτους. Σε διάστημα 2 μηνών, η επιδείνωση είναι η εντονότερη που έχει καταγραφεί στο σύνολο των διαθέσιμων παρατηρήσεων που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ.

Ο εξωτερικός, κυρίως, τουρισμός όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσει το βασικό στήριγμα για τη συγκράτηση του φετινού ελλείμματος και επίσης τα έργα από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα διατηρήσουν ψηλά – αν και συρρικνωμένο- το ρυθμό ανάπτυξης για το 2022. Ο ρόλος των τουριστικών εισπράξεων χαρακτηρίζεται κρίσιμος ώστε μέσω ενίσχυσης του πλεονάσματος των υπηρεσιών να αντισταθμιστεί σε έναν βαθμό το έλλειμμα. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Eurobank, όσο δεν καταγράφεται αποκλιμάκωση στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων, η αβεβαιότητα αναφορικά με μια πιθανή έξαρση παραμένει, ο ρυθμός αύξησης των εισοδημάτων διεθνώς επιβραδύνεται και τα κόστη παραγωγής αυξάνονται, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανησυχιών για τη δυναμική της ανάκαμψης των τουριστικών εσόδων φέτος. Προς το παρόν, όμως τονίζει, οι ενδείξεις είναι θετικές.

Η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία μείωσε την πρόβλεψή της Moody’s Analytics για την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ για το 2022 σε 4,5%, η οποία είναι 0,8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από το βασικό επίπεδο του Φεβρουαρίου. Οι προοπτικές για την τουριστική περίοδο το 2022 είναι λιγότερο αισιόδοξες. Παρόλο που ο τομέας ξεπέρασε τις προσδοκίες το 2021, θα εμφανιστούν προκλήσεις λόγω των διεθνών πληθωριστικών πιέσεων και της ουκρανικής κρίσης. Σχεδόν το ένα τέταρτο της πτώσης της αύξησης του ΑΕΠ σε σύγκριση με το βασικό σενάριο του Φεβρουαρίου προέρχεται από την υπόθεση μηδενικών τουριστικών αφίξεων από τη Ρωσία, η οποία μεταφράζεται σε περίπου 400 εκατ. ευρώ λιγότερα έσοδα το 2022. Η υπόθεση αυτή είχε ενσωματωθεί στις προβλέψεις του οίκου κατά το Μάρτιο.