Η Κίνα κινδυνεύει να χάσει τα πρωτεία της ανάπτυξης από τις ΗΠΑ – Υπάρχει σχέδιο;

Όταν δημοσιοποιήθηκαν τα οικονομικά στοιχεία για το 2021, που έδειξαν ότι το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών είχε αυξηθεί κατά τη διάρκεια του έτους κατά 5,7%, ο Τζο Μπάιντεν είχε ισχυριστεί, σε πανηγυρικούς τόνους, ότι ήταν «η πρώτη φορά που οι ρυθμοί ανάπτυξης στις ΗΠΑ είναι ταχύτεροι από εκείνους της Κίνας εδώ και 20 χρόνια». «Επιτέλους, οικοδομούμε την αμερικανική οικονομία του 21οτ αιώνα», πρόσθεσε, αποδίδοντας φυσικά τα εύσημα στον ίδιο και την κυβέρνησή του.

• Διαβάστε ακόμη: Μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μείωση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι πως ο Μπάιντεν έκανε λάθος και μάλιστα σε δύο σημεία. Πρώτον, επειδή το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε πέρυσι κατά 8,1% ή κατά σχεδόν 3 τρισ. δολάρια σε σύγκριση με το 2020, κάτι που σημαίνει πως ξεπέρασε για μια ακόμη φορά τις ΗΠΑ. Και δεύτερον, διότι η Κίνα έχει να εμφανίσει χαμηλότερο ποσοστό σε ετήσια βάση όχι εδώ και δύο δεκαετίες, αλλά πολύ παραπάνω – από το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης του Μάο Τσετούνγκ, στα μέσα της δεκαετίας του ’70.

Οι συνέπειες των lockdown

Φέτος, ωστόσο, δεν αποκλείεται να συντελεστεί η μεγάλη – και ιστορική, από πολλές απόψεις – ανατροπή. Κάτι που, με τη σειρά του, θα βάλει φρένο στην επέλαση της Κίνας και δεν θα της επιτρέψει να πάρει από τις ΗΠΑ τα σκήπτρα της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη νωρίτερα από το 2030 ή, έστω, μέσα στην επόμενη δεκαετία, όπως πρόβλεπαν πολλοί μέχρι και πρόσφατα.

Όπως σημειώνει σε σχετικό του ρεπορτάζ το Bloomberg, «τα lockdown στην Κίνα λόγω κορονοϊού ίσως σημαίνουν ότι η οικονομική της ανάπτυξη ίσως υπολείπεται φέτος εκείνης των ΗΠΑ, για πρώτη φορά μετά το 1976, σηματοδοτώντας μια αντιστροφή ρόλων που μπορεί να έχει δυνάμει πολιτική απήχηση τόσο στο Πεκίνο όσο και την Ουάσιγκτον».

Πράγματι, οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων μας δίνουν το δικαίωμα να θεωρήσουμε ένα τέτοιο σενάριο πιθανό. Η Goldman Sachs, για του λόγου το αληθές, αναθεώρησε πρόσφατα επί τα χείρω το ποσοστό αύξησης του κινεζικού ΑΕΠ για το 2022, διαμορφώνοντάς το πλέον στο 4% έναντι 4,5% προηγουμένως. Η δε Citi προβλέπει 4,2% από 5,1% που ήταν νωρίτερα.

Το Bloomberg, από την πλευρά του, δεν θεωρεί απίθανο αυτό να διαμορφωθεί τελικώς πολύ χαμηλότερα, κοντά στο 2% (το 2020, έτος εμφάνισης της Covid-19, ήταν στο 2,2%). Κι αυτό, τη στιγμή που οι προβλέψεις για το ΑΕΠ των ΗΠΑ συγκλίνουν σε ένα ποσοστό της τάξης του 2,8% για τη φετινή χρονιά (το 2020 γνώρισαν ύφεση, με συρρίκνωση του ΑΕΠ τους κατά 3,4%).

Πανδημία και «μηδενική ανοχή»

Όπως είναι προφανές, βεβαίως, πολλά θα κριθούν από την πορεία της πανδημίας στην Κίνα και των συνακόλουθων περιοριστικών μέτρων. Εφόσον η επιδημιολογική εικόνα επιδεινωθεί, τότε η πολιτική της «μηδενικής ανοχής» την οποία έχει υιοθετήσει το καθεστώς του Πεκίνου θα οδηγήσει σε αλλεπάλληλα lockdown διαρκείας, όπως αυτό που κυριολεκτικά «πάγωσε» τη Σαγκάη από τον Μάρτιο – πλήττοντας όχι μόνο το κινεζικό ΑΕΠ, αλλά και τις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αναζητήσει τα σενάρια που έχουν ήδη αρχίσει να κυκλοφορούν αναφορικά με την παραπάνω εικόνα. Έστω κι αν κάποια παραπέμπουν σε ακραία συνωμοσιολογία, ενώ άλλα προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός τεράστιου και καλά οργανωμένου σχεδίου από το επιτελείο του Σι Τζινπίνγκ.

Στο… μυαλό του Σι Τζινπίνγκ

Γράφεται και ακούγεται, για παράδειγμα, ότι το Πεκίνο χρησιμοποιεί την πανδημία και τα lockdown ως πρόφαση, με στόχο να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τις αγορές της Δύσης, εντείνοντας ήδη υπαρκτά προβλήματα: Ελλείψεις, ακρίβεια και, βεβαίως, πληθωρισμό.

Την ίδια στιγμή, υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν πως το σχέδιο είναι διαφορετικό και υπαγορεύεται πρωτίστως από τις εσωτερικές ανάγκες. Αυτές που, όπως τονίζεται, επιβάλλουν μια ελεγχόμενη και όσο το δυνατόν πιο ομαλή «προσγείωση», ώστε να αποτραπεί τόσο ένα κραχ όπως αυτά που έχει γνωρίσει η Δύση όσο και ανεπιθύμητες κοινωνικές αναταράξεις.

Το σίγουρο είναι ότι η κινεζική οικονομία μοιάζει να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, όπως αποδεικνύει και η κρίση στην αγορά ακινήτων και ενυπόθηκων δανείων. Παράλληλα έχει εδώ και καιρό εισέλθει σε διαδικασία μετάβασης από το καθαρά εξαγωγικό μοντέλο σε ένα διαφορετικό, που στηρίζεται περισσότερο στην εγχώρια κατανάλωση, κάτι που απαιτεί προσεκτικά βήματα, αλλά και σημαντικές αναδιαρθρώσεις.

Σε κάθε περίπτωση, δεν χωράει αμφιβολία πως οι εξελίξεις στην οικονομία θα κρίνουν, σε σημαντικό βαθμό, τις αποφάσεις που θα ληφθούν σε επίπεδο γεωπολιτικής, σε μια στιγμή που το θερμόμετρο στον Ειρηνικό και τη νοτιοανατολική Ασία ανεβαίνει επικίνδυνα…