Ευρώπη: Κερδίζουν έδαφος τα ομόλογα για ιδιώτες επενδυτές [γράφημα]

Όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στοχεύουν στην προσέλκυση των λαϊκών αποταμιεύσεων με όχημα τα ομόλογα που έχουν σχεδιαστεί για μικρούς ιδιώτες επενδυτές (λαϊκά ομόλογα) έχοντας διπλό στόχο. Ο πρώτος είναι να χρηματοδοτήσουν τις δανειακές τους ανάγκες αποκομίζοντας οφέλη σε αρκετές περιπτώσεις και ο δεύτερος να ασκήσουν πίεση στα πιστωτικά ιδρύματα να αυξήσουν τα επιτόκια των καταθέσεων.

Η Ιταλία, το Βέλγιο και η Πορτογαλία έχουν εκδώσει μέχρι στιγμής ομόλογα αξίας περίπου 60 δισ. ευρώ που απευεθύνονται στα νοικοκυριά, έναντι 26 δισ. ευρώ το 2022, καθώς οι αποταμιευτές ελκύονται από τις υψηλότερες αποδόσεις που προσφέρουν οι κυβερνήσεις, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times.

Ευρώπη: Κερδίζουν έδαφος τα «λαϊκά ομόλογα»

Η Ιταλία επιστρέφει στην αγορά τον Οκτώβριο με μια δεύτερη έκδοση του ομολόγου «BTP Valore». Η πρώτη έγινε τον Ιούνιο. Άντλησε το ποσό ρεκόρ των 18 δισ. ευρώ, προσφέροντας πέρα από τις αποδόσεις ασφάλιστρο σε όποιον το διακρατήσει μέχρι τη λήξη του.

Τα πλεονεκτήματα των λαϊκών ομολόγων

Οι αναλυτές σημειώνουν ότι ένα άλλο πλεονέκτημα του ανοίγματος της έκδοσης κρατικών ομολόγων για τους πολίτες είναι ότι παρέχει ένα ασφαλές μέρος για να τοποθετήσουν τις αποταμιεύσεις τους. Τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται τοπόθετηση χαμηλού κινδύνου πού αφορά όλο το ποσό της επένδυσης έναντι των τραπεζικών καταθέσεων που έχουν ένα πλαφόν εγγυημένου κεφαλαίου. Επιπλέον δεν διαμεσολαβεί μια τράπεζα ως μεσάζοντας, καθώς είθισται τα τραπεζικά ιδρύματα να επενδύουν τμήμα των καταθέσεων στην αγορά κρατικών ομολόγων.

Την εκτίμηση ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα αυξήσεουν εκδόσεις ομολόγων που απευθύντονται σε ιδιώτες επενδυτές, εξέφρασε στους FT ο Φρανκ Γκιλ, ειδικός σε θέματα κρατικών ομολόγων για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική στην S&P Global Ratings.  Η εκτίμηση του στηρίζεται σε δύο παράγοντες. Ο πρώτος αφορά την κάλυψη του κενού που αφήνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία στο πλαίσιο της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής περιορίζει την παρουσία της στην αγορά ομολόγων. Ο δεύτερος είναι η πίεση προς τα τραπεζικά ιδρύματα ν’ αυξήσουν τα επιτόκια των καταθέσεων.

«Οι εμπορικές τράπεζες είναι σαφώς πολύ απρόθυμες να μεταβιβάσουν τα υψηλότερα επιτόκια πολιτικής στους καταθέτες και βασίζονται στον εφησυχασμό των πελατών να μην μετακινήσουν τα χρήματά τους» σημειώνει. «Αναμένω όμως ότι οι εμπορικές τράπεζες θα αρχίσουν να αντεπιτίθενται σύντομα, λανσάροντας νέα προϊόντα που συνδέονται με τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων».

Η εντυπωσιακή έκδοση του Βελγίου

Την παράσταση έκλεψε η πρόσφατη εντυπωσιακή έκδοση μονοετούς ομολόγου από το Βέλγιο. Η κυβέρνηση  άντλησε σχεδόν 22 δισ. ευρώ την περασμένη εβδομάδα, ποσό υπερτετραπλάσιο του στόχου, επιτρέποντας στο οικονομικό επιτελείο της χώρας να περιορίσει τις μελλοντικές εκδόσεις. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άντληση κεφαλαίων από τα νοικοκυριά στην ιστορία του Βελγίου και είναι πιθανότατα η μεγαλύτερη πώληση ομολόγων λιανικής στην Ευρώπη, σύμφωνα με την ανακοίνωση του βελγικού οργανισμού χρέους.

Ο διευθυντής του οργανισμού, Ζαν Ντεμπουτέ, ήταν πολύ ξεκάθαρος ως προς τις προθέσεις της κυβέρνησης, η οποία στόχευε  «να παρακινήσει τις τράπεζες να δώσουν περισσότερα στους καταθέτες»  Είπε ότι είναι «πολύ ικανοποιημένος» με το αποτέλεσμα, αφού αρχικά ανέμενε να συγκεντρώσει έως και 5 δισ. ευρώ. Πρόσθεσε ότι το ομόλογο προσέλκυσε «μεγάλο ενδιαφέρον από το εξωτερικό», γεγονός που πιστεύει ότι θα ασκήσει πίεση σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.

Το κουπόνι του ομολόγου ορίστηκε στο 3,3%, κάτω από την απόδοση του 3,6% των μονοετών βελγικών κρατικών γραμματίων. Επιπλέον, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κυβέρνηση μείωσε το κόστος δανεισμού της κατά 152 εκατ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, καθώς το τελικό ποσό που άντλησε από τους ιδιώτες επενδυτές συρρίκνωσε το μελλοντικό δανειακό της πρόγραμμα.

«Οι εκδόσεις λιανικής μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως υποκατάστατο της προσφοράς ομολόγων, ασκώντας καθοδική πίεση στις αποδόσεις των ομολόγων και εξοικονομώντας ενδεχομένως κόστος», εκτιμά η Καμίλ Ντε Κουρσέλ, επικεφαλής του τμήματος στρατηγικής επιτοκίων για την Ευρώπη, της BNP Paribas . «Μπορεί να τους επιτρέψει να τοποθετήσουν έναν σημαντικό όγκο εκδόσεων με μία κίνηση χωρίς να χρειαστεί να βγουν στην αγορά. Ένα σημείο εδώ είναι ότι αποφεύγουν τις αμοιβές που θα πλήρωναν στις τράπεζες».

Οι εκδόσεις του Νότου

Η Ιταλία εκδίδει ομόλογα που απευθύνονται ειδικά σε ιδιώτες αποταμιευτές εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με τα πρώτα «BTP Italia» – τα οποία περιλαμβάνουν αποδόσεις συνδεδεμένες με τον πληθωρισμό – να εκδίδονται το 2012. Οι αναλυτές λένε ότι ο βασικός λόγος για το πρόγραμμα ομολόγων λιανικής της Ιταλίας είναι η διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης της κυβέρνησης και η ενίσχυση της εγχώριας ιδιοκτησίας χρέους.

Η Πορτογαλία αύξησε το ποσό του χρέους που απευθύνθηκε σε ιδιώτες επενδυτές κατά 11 δισ. ευρώ το έτος έως τον Ιούλιο, ενώ η Ελλάδα άνοιξε δημοπρασία έντοκων γραμματείων απευθείας στους πολίτες την περασμένη εβδομάδα για πρώτη φορά από το 2021, συγκεντρώνοντας 187 εκατ. ευρώ, με ανώτατο όριο εγγραφών τα 15.000 ευρώ ανά άτομο. Η τελευταία φορά που εκδόθηκαν «λαϊκά ομόλογα» στην Ελλάδα ήταν τον Ιανουάριο του 2008, όταν ο πληθωρισμός «έτρεχε» και πάλι με 3%-4%, όπως είναι η πρόβλεψη για φέτος. Τότε τα ελληνικά νοικοκυριά είχαν καταθέσεις περίπου 150 δισ. ευρώ, με τα 75 δισ. ευρώ να είναι τοποθετημένα σε προθεσμιακούς λογαριασμούς.

Η πολιτική νίκη

Εκτός από τις υψηλότερες αποδόσεις από τις περισσότερες τράπεζες, οι κυβερνήσεις προσφέρουν επίσης φορολογικά κίνητρα για τους πολίτες που αγοράζουν το χρέος τους. Τα κρατικά ομόλογα της Ιταλίας και του Βελγίου φορολογούνται με το μισό περίπου συντελεστή σε σχέση με άλλα αποταμιευτικά και επενδυτικά προϊόντα. Τα ομόλογα της Ελλάδας εκδόθηκαν χωρίς φόρο.

«Είναι μια προφανής νίκη από την άποψη της εύκολης χρηματοδότησης», καταλήγει ο Ρίτσαρντ  Μακ Γκουάιρ, επικεφαλής στρατηγικής επιτοκίων της Rabobank. «Και μπορείτε επίσης να σημειώσετε μια πολιτική νίκη αναγκάζοντας τις τράπεζες να μεταβιβάσουν υψηλότερα επιτόκια αποταμίευσης».