Η οικονομία και η μάχη της αθανασίας

Η κυρία Άννα Κρύλοβ, 57 ετών, καθηγήτρια Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας (USG), θεωρείται κορυφαία στον κλάδο της κβαντικής χημείας και έχει εφεύρει τη μέθοδο spin-flip που θεωρείται πρωτοποριακή στην μοριακή επιστήμη. Γεννημένη στο Ντόνετσεκ της Ουκρανίας, πήρε το πτυχίο της στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το Ph. D στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο των Ιεροσολύμων.

Το 1996, εντάχθηκε στο γκρούπ του καθηγητού Μάρτιν Χεντ Γκόρντον, στην Καλιφόρνια και έκτοτε αυτή η κόρη ενός καταταλαιπωρημένου Ρώσου επιστήμονα στη Σοβιετική Ένωση, είναι μια πολύ δραστήρια ακτιβίστρια της ελευθερίας του λόγου, της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας

Και έχει λόγους για τη δραστηριότητα αυτή. «Η επιστήμη κινδυνεύει από την πολιτικοποίηση και αυτό θα ήταν δραματικό για τον πλανήτη μας και τους ανθρώπους. Καθημερινά γίνονται προσπάθειες υποταγής της επιστήμης σε μια οπισθοδρομική ηθική και στη λογοκρισία. Η κατάσταση μου θυμίζει τα χρόνια που ο πατέρας μου διωκόταν γιατί οι έρευνές του δεν υπάκουαν στις περί επιστήμης δοξασίες του ΚΚ ΣΕ.Κάτι παρόμοιο ισχύει σήμερα και για τις έρευνες που γίνονται με αντικείμενο την ανθρώπινη ζωή.»

Στο πλαίσιο αυτής της σύγκρουσης, μεταξύ επιστήμης και φαντασιώσεων για την επιστημονική έρευνα, όπως αναγνωρίζει ο Α. Άντερσον, σύμβουλος έκδοσης στο «New Scientist», πίσω από τις κουρτίνες του θεάτρου της καθημερινής ζωής, σκληρές είναι οι μάχες για την επιμήκυνση της ανθρώπινης ζωής. Και γύρω από το θέμα αυτό η παραπληροφόρηση πάει σύννεφο, τόσο για λόγους πολιτικής προπαγάνδας όσο και για οικονομικές σκοπιμότητες.

O πόλεμος των γενεών

Οι επιστήμονες έτσι, υποστηρίζει η καθηγήτρια Άννα Κρύλοβ, έχουν χωριστεί στους «υπερανθρωπιστές» και τους «οπισθοδρομικούς». Στη μέση όμως υπάρχουν και οι οικονομολόγοι.

Είναι ξεκάθαρο πως η δυνατότητα μεταβολής της φύσης και του προσδόκιμου ζωής του ανθρώ¬που εγείρει ισχυρές αναδράσεις. Οι υπερανθρωπιστές – ένας χαλαρός συνασπι¬σμός επιστημόνων, τεχνοκρατών και στοχαστών που αναζητούν ευκαι¬ρίες να αναβαθμίσουν την αν¬θρώπινη κατάσταση – θεω¬ρούν την αλλαγή ευπρόσδεκτη. Ένας από αυτούς, όπως ήδη γράψαμε, είναι και ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Ελον Μάσκ, που χρηματοδοτεί έρευνες για πρόσβαση στην αθανασία ,λέει ο ίδιος. Η ανθρώπινη φύση, σύμφωνα με τον Nίκ Μπόστρομ, φιλόσοφο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και οπαδό της μακροβιότητας, είναι «ένα εξελισσόμε¬νο έργο, ένα ημιτελές πρόπλασμα, το οποίο μπορούμε να μάθουμε να αναπλάθουμε κατά βούληση… τελικά θα κατορθώσουμε να καταστούμε μετα-άνθρωποι, πλάσματα με ασύγκριτα μεγαλύτερες ικανότητες από τα σημερινά ανθρώπινα όντα». Άλλοι ισχυρίζονται ότι δεν θα γίνουμε ποτέ αρκετά σοφοί ώστε να υπερβούμε τον εαυτό μας. Ο πολύ γνωστός Francis Fukuyama, του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, περιγράφει τον υπερανθρωπισμό ως μια από τις «πιο επι¬κίνδυνες ιδέες του κόσμου». Ανεξάρτητα, όμως, από τις πεποιθήσεις του καθενός, οι δυνατότητες μεταβολής της φύσης μας μέσω άμεσων βιοχημικών παρεμβάσεων βρί-σκονται προ των πυλών», υποστηρίζουν επιστήμονες που έχουν μια αισιόδοξη τοποθέτηση απέναντι στη ζωή.

«…Το όλο θέμα όμως, πέρα από τη βιολογία και τη χημεία, έχει πολύπλοκες οικονομικές διαστάσεις, μας έγραψε πρόσφατα ο Γάλλος νομπελίστας οικονομολόγος Ζαν Τυρόλ απαιτώντας σε σχετική ερώτησή μας. Σίγουρα δε έχει πέρα για πέρα δίκιο.

Δύο γνωστοί Αμερικανοί οικονομολόγοι, οι Τζ.Γκόρι και Μπ.Ρίχτερ, σε σημαντική μελέτη τους με τίτλο «Η μακροοικονομική πρόβλεψη της πρόληψης των ασθενειών», υπογραμμίζουν ότι, αν οι κοινωνικές, οικονομικές και νομικές νόρμες δεν αλλάξουν στον δυτικό κόσμο, οι πολιτικές πρόληψης των ασθενειών θα εμπεριέχουν όλο και περισσότερο στοιχεία οικονομικής ύφεσης. Επίσης, τονίζουν ότι, στον βαθμό που οι κατακτήσεις της ιατρικής θα επιτρέπουν την καταπολέμηση των πλέον θανατηφόρων ασθενειών, οι τάξεις των ατόμων 70 και πλέον ετών θα διογκώνονται – χωρίς, όμως, να παρατηρείται το ίδιο στις νεώτερες ηλικίες, οι οποίες θα περιορίζονται.

Κατά συνέπεια, η χρονολογική ηλικία μεγάλου μέρους των πληθυσμών μας θα απομακρύνεται από την λειτουργική ηλικία, με αποτέλεσμα, λένε οι Γκόρι και Ρίχτερ, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στην Δύση να υποχωρεί, με ρυθμό που σε περίπτωση νέας πανδημίας θα μπορούσε να πάει έως το 2% ετησίως. Παράλληλα όμως, όπως είναι ήδη ορατό σε κάποιες χώρες, θα παρατηρείται άνοδος μίας ιδιόμορφης ανεργίας και οι κοινωνικές παροχές θα αυξάνονται. 10% έως 15% ετησίως. Από την πλευρά του, ο αποβιώσας σε ηλικία 92 ετών Αμερικανός οικονομολόγος και καθηγητής Πήτερ Ντράκερ, τόνιζε σε ένα ενδιαφέρον βιβλίο του ότι «όσο μία κοινωνία πετυχαίνει να επιμηκύνει την ατομική μακροβιότητα, τόσο το ποσοστό σχηματισμού του κατά κεφαλήν κεφαλαίου θα μειώνεται».

Και όχι μόνον. Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι στις μακροβιοτικές κοινωνίες θα μειώνεται και η αποταμίευση ως αποτέλεσμα της αδυναμίας των ηλικιωμένων να βάλουν «πέντε δεκάρες στην άκρη».

Όλα λοιπόν δείχνουν ότι θα πρέπει οι κοινωνίες μας, από κάθε πλευρά να προσαρμοστούν το ταχύτερο δυνατόν σε δημογραφικές πραγματικότητες που είναι πολυσύνθετες και ιδιόμορφες σε σχέση με το κοντινό παρελθόν Κύριο δε μέλημα τους θα πρέπει να είναι η επείγουσα ανίχνευση αυτών των νέων συνθηκών, οι οποίες, πέρα από την κοινωνική και οικονομική τους σημασία, έχουν και σημαντικές ψυχολογικές πτυχές. Όπως αναγνωρίζουν κορυφαίοι ψυχολόγοι της εποχής μας, η τρίτη και η τέταρτη ηλικία είναι περίοδοι έντονων ψυχολογικών μεταβολών. Υπογραμμίζουν δε ότι οι μεταβολές αυτές έχουν ουσιαστικές επιπτώσεις στις ανθρώπινες συμπεριφορές και σχέσεις.

Τέλος, προβληματισμοί επικροτούν και για το μέλλον των συντάξεων, όταν είναι ήδη ορατό ότι σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, ένας εργαζόμενος θα πρέπει να συντηρεί δύο συνταξιούχους. Για πόσο καιρό όμως είναι το ερώτημα.

Με προσδόκιμο ζωής πχ 110 χρόνια,ο άνθρωπος θα εργάζεται τα 35 για να ζει άλλα 75 χρόνια?