Η Ρωσία απειλεί τα Νησιά Φερόε με μποϊκοτάζ στα αλιευτικά προϊόντα

Τα Νησιά Φερόε, ή Νησιά των Προβάτων, είναι ένα σύμπλεγμα 18 νησιών εκ των οποίων τα 17 είναι κατοικημένα, ανάμεσα σε Νορβηγία, Ισλανδία και Σωτία, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Η περιοχή έκτασης 1.399 τ. χλμ. και με πληθυσμό κάτι λιγότερο από 55 χιλιάδες κατοίκους διοικητικά υπάγεται, σαν Αυτόνομη Περιοχή, στο Βασίλειο της Δανίας. Μάλιστα, το εθνόσημο της περιοχής, ένα κριάρι, κοσμεί, μεταξύ άλλων, τον θυρεό του Βασιλικού Οίκου της Δανίας.

Αυτή η απόμακρη και σίγουρα γραφική περιοχή της ευρωπαϊκής ηπείρου βρέθηκε στο… στόχαστρο της ρωσικής ηγεσίας καθώς το Κρεμλίνο πρότεινε να επιβληθεί μποϊκοτάζ στα αλιευτικάν προϊόντα που εξάγουν τα Νησιά Φερόε σαν αντίποινα στους περιορισμούς που έχουν τεθεί στη ρωσική ναυτιλία.

Αν κάτι τέτοιο ισχύσει θα αποτελέσει καίριο πλήγμα για την οικονομία του αρχιπελάγους αφού τα ψάρια της περιοχής αποτελούν το κύριο εξαγωγικό προϊόν.

Το υπόβαθρο

Αν και μία αυτοδιοικούμενη περιοχή εντός Δανίας, τα Νησιά Φερόε δεσμεύονται από την εξωτερική και αμυντική πολιτική που εκφράζεται από την κυβέρνηση στην Κοπενχάγη, ωστόσο είναι ελεύθερα να διαμορφώσουν τους δικούς της εμπορικούς δεσμούς, εκτός της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακριβώς αυτή την ιδιαιτερότητα εκμεταλλεύτηκαν οι άνθρωποι των Νησιών για να χτίσουν μια προνομιακή εμπορική σχέση με τη Μόσχα, η οποία χρονολογείται από την αλιευτική συνθήκη του 1977 που υπέγραψαν με την τότε ΕΣΣΔ. Έκτοτε, η πώληση ψαριών στη Ρωσία έχει γίνει σημαντική πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους, αποτελώντας περίπου το 10% των συνολικών εξαγωγών τους και λίγο πάνω από το 5% του ΑΕΠ τους.

Κατά την τελευταία δεκαετία οι Νήσοι Φερόες στηρίχθηκαν ακόμη περισσότερο στη ρωσική ζήτηση, αφού για ένα διάστημα τους απαγορεύτηκε να πωλούν ρέγγα και σκουμπρί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η εμπλοκή

Αυτή η εμπορική σχέση πλέον φαίνεται να κινδυνεύει εξαιτίας μιας διαμάχης σχετικά με τους περιορισμούς στη ρωσική ναυτιλία μετά από ανησυχίες ότι τα αλιευτικά σκάφη μπορεί να εκτελούν αποστολές επιτήρησης για λογαριασμό του Κρεμλίνου.

Ουσιαστικά, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει φέρει τα Νησιά Φερόε σε δύσκολη θέση, ανάμεσα στην οικονομική εξάρτηση από τη Ρωσία και τη γεωπολιτική αλληλεγγύη με τη Δανία και τη Δύση. Τα περισσότερα ρωσικά σκάφη απαγορεύτηκε να προσεγγίζουν τα λιμάνια των Νήσων Φερόε το περασμένο καλοκαίρι, με τα αλιευτικά σκάφη να εξαιρούνται αρχικά από το διάταγμα.

Τον Απρίλιο, ωστόσο, η νορβηγική αστυνομία ισχυρίστηκε ότι δύο ρωσικά αλιευτικά σκάφη που μετέφεραν στρατιωτικού τύπου ραδιοσυστήματα είχαν επισκεφθεί τα λιμάνια των Νήσων Φερόε περισσότερες από 200 φορές από το 2015, εγείροντας υποψίες ότι βρίσκονταν σε αποστολές κατασκοπείας.

Η υποψία ήταν μάλλον λογική. Τα Νησιά Φερόε, αν και… ξεχειλίζουν γραφικότητας, καταλαμβάνουν μια στρατηγικής σημασίας θέση στον θαλάσιο χώρο μεταξύ Γροιλανδίας-Ισλανδίας-Ηνωμένου Βασιλείου, αποτελούν ουσιαστικά ένα θαλάσσιο τομέα που ελέγχει την πιο άμεση διαδρομή της Ρωσίας προς τον βόρειο Ατλαντικό.

Ως αποτέλεσμα, οι αρχές των Νήσων Φερόε αρχικά αυστηροποίησαν τους ελέγχους των ρωσικών μηχανότρατων και στη συνέχεια ανακοίνωσαν ότι μόνο όσες έχουν άδεια αλιείας στα ύδατα των Νήσων Φερόε θα επιτρέπεται να ελλιμενίζονται στα λιμάνια τους, χωρίς ωστόσο να έχουν πρόσβαση σε επισκευαστικές εγκαταστάσεις. Το μέτρο αυτό ουσιαστικά εμπόδισε όλα τα άλλα ρωσικά αλιευτικά σκάφη που δραστηριοποιούνται στην περιοχή να χρησιμοποιήσουν αυτό που προηγουμένως αποτελούσε πολύτιμο ενδιάμεσο σταθμό.

Η απειλή

Σε απάντηση, η ρωσική υπηρεσία αλιείας πρότεινε γενική απαγόρευση των αλιευτικών προϊόντων των Νήσων Φερόε, σημειώνοντας μάλιστα ότι οποιαδήποτε έλλειψη στην προσφορά ψαριών θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με την εγχώρια παραγωγή.

Τα πράγματα είναι πιθανό να κορυφωθούν τον Νοέμβριο, εκτιμούν οι Times του Λονδίνου, όταν η αλιευτική συμφωνία μεταξύ των Νήσων Φερόε και της Ρωσίας πρόκειται να τεθεί σε εκ νέου διαπραγμάτευση για να ανανεωθεί για έναν ακόμη χρόνο. Εάν η Μόσχα πραγματοποιήσει την απειλή της θα προκαλέσει «πολύ μεγάλο οικονομικό σοκ στις Νήσους Φερόε» δήλωσε στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο της Δανίας ο Τζόνι Γκρότιναμ, τοπικός λέκτορας οικονομικών και σύμβουλος της κυβέρνησης της περιοχής.

«Οι εξαγωγές μας θα πληγούν σκληρά από αυτό το μποϊκοτάζ, αν πράγματι εφαρμοστεί», είπε. «Είχαμε τεράστια οικονομική ανάπτυξη τα τελευταία δέκα χρόνια και η “περιπέτεια” της αλιείας στην ανοιχτή θάλασσα, όπως την αποκαλούμε, αποτέλεσε μεγάλο μέρος αυτής», κατέληξε.