Βιομηχανία: Άνω των 3 δισ. ευρώ οι ετήσιες δαπάνες για την ενεργειακή μετάβαση

Πάνω από 3 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι ετήσιες δαπάνες της βιομηχανίας για την ενεργειακή της μετάβαση την περίοδο 2025-2030. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο έχει αποσταλεί προς έγκριση στην Κομισιόν, το 2025 θα απαιτούνται 3,045 δισ. ευρώ ενώ το 2030 θα αυξηθούν στα 3,095 δισ. ευρώ.

Η βιομηχανία θα πρέπει κάθε χρόνο να δαπανά 2,795 δισ. ευρώ για  αγορά ενεργειακών προϊόντων ενώ θα χρειάζεται 380 εκατ. ευρώ ετησίως για εξυπηρέτηση κεφαλαίου επενδύσεων.

Οι υπολογισμοί των μελετητών περιλαμβάνουν το κόστος αγοράς οχημάτων και μέσων μεταφοράς κάθε είδους, το κόστος απόκτησης όλων των ειδών των συσκευών και του εξοπλισμού που καταναλώνουν ενέργεια  και το κόστος επενδύσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.

Μάλιστα, στην πορεία προς το 2050 η ετήσια δαπάνη της ελληνικής βιομηχανίας για ενεργειακές υπηρεσίες σταδιακά θα αυξάνεται φτάνοντας τα 4,058 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, η απαιτούμενη αύξηση των επενδυτικών δαπανών για την εξοικονόμηση ενέργειας και  την αγορά ενεργειακά αποδοτικών συσκευών, μηχανημάτων και οχημάτων, θα επιτρέψουν ταυτόχρονα τη μείωση των λειτουργικών δαπανών.

Νέα οικονομικά κίνητρα στη βιομηχανία

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο κείμενο του ΕΣΕΚ στόχος είναι τα επόμενα χρόνια  να συνεχιστούν τα ήδη θεσμοθετημένα φορολογικά κίνητρα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), να θεσπιστούν επιπλέον κίνητρα για την υλοποίηση των μέτρων που προτείνονται από τους υποχρεωτικούς ενεργειακούς ελέγχους (σ.σ. οι έλεγχοι σε μεγάλες επιχειρήσεις βρίσκονται στον δεύτερο κύκλο εφαρμογής τους) αλλά και να σχεδιαστούν μέτρα υποστήριξης και για τις μη-υπόχρεες ΜμΕ.

Ειδικότερα, το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ γίνεται αναφορά στον σχεδιασμό  εξειδικευμένων προγραμμάτων σύναψης προγραμματικών συμφωνιών με βιομηχανίες και μεταποιητικές επιχειρήσεις με σκοπό την παροχή χρηματοδοτικών κίνητρων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.

Ως προϋπόθεση θα τεθεί η επίτευξη συγκεκριμένων στόχων εξοικονόμησης ενέργειας  και μείωσης των εκπομπών ρύπων.

Θα προωθηθούν επίσης οικονομικά κίνητρα για την προώθηση αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης με τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), συμπεριλαμβανομένης της αξιοποίησης της απορριπτόμενης θερμότητας.

Χρηματοδοτικοί μηχανισμοί

Επιπρόσθετα στον σχεδιασμό περιλαμβάνονται και ειδικοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί για την υλοποίηση μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στον βιομηχανικό τομέα μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης, όπως π.χ. επιδότηση του κόστους δανεισμού, διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση των Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCOs).

Όσον αφορά στο υφιστάμενο πλαίσιο για την υποχρεωτική διενέργεια ενεργειακών ελέγχων στις ενεργοβόρες επιχειρήσεις προτείνεται η δημιουργία ενός  Ενιαίου Συστήματος Αναφοράς και Παρακολούθησης της κατανάλωσης ενέργειας των επιχειρήσεων του τριτογενή τομέα, της βιομηχανίας και των μεταφορών που θα ενσωματώνει υφιστάμενα συστήματα (Πληροφοριακό Σύστημα Μειωμένων Χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ και το πλαίσιο φοροαπαλλαγών για επιχειρήσεις) και θα καταστήσει δυνατή τη συστηματική παρακολούθηση  των νέων υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων, ενεργειακών ελέγχων κλπ.

Επιπλέον, στο ΕΣΕΚ γίνεται λόγος για την Αντιστάθμιση Εμμέσου Κόστους Εκπομπών το διάστημα 2021-2030   με χορήγηση ενίσχυσης σε επιχειρήσεις που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα.

Δέσμευση άνθρακα

Βραχυπρόθεσμος στόχος του ΕΣΕΚ είναι η δημιουργία μιας αλυσίδας αξίας δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα  που θα βοηθήσει τη βιομηχανία σε κλάδους και διαδικασίες στις οποίες δύσκολα καταργείται η χρήση ορυκτών καυσίμων.

Αυτή μπορεί να στηριχθεί από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του  REPowerEU και από ευρωπαϊκούς πόρους που βασίζονται σε διαγωνισμούς (όπως το Innovation Fund). Σε πρώτη φάση, θα μπορούσε να δεσμευθεί και να αποθηκευτεί  ένα σημαντικό ποσοστό του συνόλου των εκπομπών από τη βιομηχανία (φτάνουν τους 15 εκατ. τόνους το χρόνο), ήδη από το 2030.

H δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από τα καυσαέρια/απαέρια της βιομηχανίας αποτελεί τον ταχύτερο τρόπο για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος του τομέα, τουλάχιστον μέχρι την ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών βασισμένων στις ΑΠΕ και το υδρογόνο.

Το δεσμευόμενο CO2 μπορεί να χρησιμοποιείται για σύνθεση συνθετικών καυσίμων έως το 2040. Μπορεί επίσης να αποθηκεύεται σε στεγανούς γεωλογικούς σχηματισμούς.

Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται στην Ελλάδα η διευκόλυνση επενδύσεων για δέσμευση CO2 που εκπέμπεται από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κυρίως διυλιστήρια και τσιμεντοβιομηχανίες.

Έχουν ήδη εγκριθεί για συγχρηματοδότηση από το Innovation Fund δύο έργα: έργο IRIS για τη δέσμευση CO2 στη μονάδα παραγωγής υδρογόνου ενός διϋλιστηρίου στην Κόρινθο, και έργο IFESTOS για τη δέσμευση CO2 σε ένα εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στη Βοιωτία.

Παράλληλα, έχει υπαχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για συγχρηματοδότηση και ωριμάζει αδειοδοτικά η πρώτη μονάδα αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο της Καβάλας. Η μονάδα θα διαθέτει δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 εκατ. τόνων CO2 κατ’ έτος στην πλήρη της λειτουργία.

Εκτιμάται ότι η πρώτη φάση (για δυναμικότητα περίπου 1 εκατ. τόνους ετησίως) θα έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος 2025 και η δεύτερη φάση (πλήρης δυναμικότητα) ως το τέλος 2027. Προχωρά επίσης η ολοκλήρωση του σχετικού αδειοδοτικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την δέσμευση, μεταφορά, χρήση και αποθήκευση CO2.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο  εθνικός κλιματικός νόμος προβλέπει μείωση των εκπομπών ρύπων κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030 σε σχέση με το έτος 2019 για έργα και δραστηριότητες, των οποίων η κατασκευή ή λειτουργία έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ).