Ρωσία: Αυξάνει τα έσοδά της από παγκόσμιες εξαγωγές LNG με τη βοήθεια της Ευρώπης

Περισσότερο από το 20% του υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρωσίας που φτάνει στην Ευρώπη επανεξάγεται σε χώρες εκτός ΕΕ, μια πρακτική η οποία ενισχύει τα έσοδα της Μόσχας παρά τις προσπάθειες της ΕΕ να τα περιορίσει στο πλαίσιο των κυρώσεων για την εισβολή στην Ουκρανία.

ΗΠΑ: Φρένο στις φιλοδοξίες της Ρωσίας να γίνει leader στο LNG

Ενώ τα συμβόλαια για τη μεταφόρτωση ρωσικού LNG έχουν απαγορευτεί στη Βρετανία και στην Ολλανδία, τα στοιχεία για το 2023 υποδεικνύουν ότι οι επιτρεπόμενες μεταφορές ρωσικού αερίου μεταφέρονται τακτικά μεταξύ δεξαμενόπλοιων στο Βέλγιο, στη Γαλλία και στην Ισπανία πριν εξαχθούν σε αγοραστές εκτός Ευρώπης.

Υπενθυμίζεται ότι σε αντίθεση με τον άνθρακα και το πετρέλαιο, το ρωσικό αέριο δεν περιλαμβάνεται στις κυρώσεις από την ΕΕ, αλλά η Κομισιόν έχει ως στόχο τα κράτη μέλη να απαλλαγούν από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027.

Πώς γίνεται η μεταφόρτωση

Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ζωτικής σημασίας για τη Ρωσία. Η μεταφόρτωση πραγματοποιείται συνήθως μεταξύ ρωσικών δεξαμενόπλοιων «κλάσης πάγου» που χρησιμοποιούνται για να εκτελούν δρομολόγια μεταξύ της χερσονήσου Γιαμάλ και της βορειοδυτικής Ευρώπης και τακτικών δεξαμενόπλοιων LNG που στη συνέχεια ταξιδεύουν σε άλλα λιμάνια, αδειάζοντας τα πρώτα ώστε να επιστρέψουν βόρεια.

Τα λιμάνια στο Βέλγιο, στην Ισπανία και στη Γαλλία εξακολουθούν να παραλαμβάνουν σημαντικούς όγκους από τη μονάδα της Σιβηρίας Yamal LNG, της οποίας οι μεγαλύτεροι μέτοχοι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής φυσικού αερίου της Ρωσίας Novatek, η China National Petroleum Corporation και η γαλλική εταιρεία TotalEnergies.

Στο Zeebrugge στο Βέλγιο και τσο Montoir-de-Bretagne στη Γαλλία έφτασε το περισσότερο ρωσικό LNG από όλα τα λιμάνια της ΕΕ το 2023.

Πού επανεξάγονται

Από τα 17,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου που έφτασε στην ΕΕ το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου φέτος, το 21% μεταφορτώθηκε σε πλοία με προορισμό τρίτες χώρες, όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και το Μπαγκλαντές, σύμφωνα με στοιχεία του think tank Ινστιτούτο Οικονομικών Ενέργειας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης, τα οποία επικαλούνται οι FT.

Η Ana-Maria Jaller-Makarewicz, επικεφαλής αναλύτρια ενέργειας στο IEEFA, σημείωσε ότι ενώ οι όγκοι μεταφορτώσεων LNG στην Ευρώπη είχαν μειωθεί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, παρέμειναν σημαντικοί και δυνητικά είχαν παραβλεφθεί. «Η ΕΕ δεν το σκέφτεται όταν μιλάει για απαγόρευση», είπε δηκτικά. «Δεν υπολογίζουν τη μεταφόρτωση».

Δεσμεύσεις

Ο Άμουντ Βικ, πρώην υφυπουργός ενέργειας της Νορβηγίας και σύμβουλος της Eurasia Group, έκανε λόγο για ομηρία της ΕΕ, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι τα κράτη μέλη θα ήταν δύσκολο να αντιδράσουν στην εξαγωγής ρωσικού LNG αλλού, όσο το χρησιμοποιούν τα ίδια.

Πριν το 2022, η ΕΕ εισήγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τη Ρωσία, περίπου το 40% των συνολικών εξαγωγών της. Για να αντικαταστήσει αυτό το φυσικό αέριο, αύξησε κατά πολύ τις εισαγωγές LNG από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Νορβηγία και το Κατάρ.

Από την άλλη, όμως, οι χώρες της ΕΕ πρόκειται επίσης να εισάγουν ποσότητα  ρεκόρ υπερψυγμένου καυσίμου από τη Ρωσία φέτος.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ συμφώνησαν να διατηρηθούν οι εισαγωγές από τη Ρωσία ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμων συμβάσεων που είχαν συμφωνηθεί πριν από τον πόλεμο βάσει των οποίων, εάν έσπαγαν, θα ήταν αναγκασμένες οι ευρωπαϊκές εταιρείες να πληρώσουν αποζημιώσεις στη Ρωσία. Η βελγική εταιρεία φυσικού αερίου Fluxys έχει, για παράδειγμα, 20ετές συμβόλαιο με τη Yamal, που λήγει το 2039.

Το βελγικό υπουργείο Ενέργειας δήλωσε ότι είναι «αποφασισμένο να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα» και «συλλέγει πληροφορίες για αποτελεσματική αντιμετώπισή του».

«Αναγνωρίζουμε τη σημασία της εξεύρεσης ενός τρόπου που δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού της ευρωπαϊκής ηπείρου», πρόσθεσε εκπρόσωπος του αρμόδιου υπουργείου.

Σύμφωνα με τη Fluxys, δεδομένου ότι το LNG δεν υπόκειται σε κυρώσεις, «κανένας πελάτης δεν μπορεί να αρνηθεί νομικά την πρόσβαση» στον τερματικό της σταθμό υγροποιημένου αερίου.

Το γαλλικό υπουργείο Ενέργειας, από την πλευρά του, ανακοίνωσε ότι δεν σχεδιάζει να εμποδίσει τη μεταφόρτωση ρωσικού LNG στα γαλλικά λιμάνια. «Η Γαλλία και η Ευρώπη έχουν μειώσει σημαντικά την έκθεσή τους στην κατανάλωση ρωσικού φυσικού αερίου, διαφοροποιώντας τις πηγές εφοδιασμού τους», δήλωσε ο εκπρόσωπός του.

Στόχος η κατάργηση

Ωστόσο, αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επανειλημμένα εκφράσει ανησυχία για τα επίπεδα ρωσικού LNG που εισέρχεται στο μπλοκ.

Ενδεικτική είναι η δήλωση της επιτρόπου Ενέργειας Kadri Simson η οποία τον Σεπτέμβριο επεσήμανε: «Μπορούμε και πρέπει να μειώσουμε τις ρωσικές εξαγωγές LNG για να τις καταργήσουμε σταδιακά».

Μάλιστα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα κληθούν τον Δεκέμβριο να συμφωνήσουν σε που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη της ΕΕ να εμποδίσουν την πρόσβαση στις υποδομές τους, για φυσικό αέριο προερχόμενο από Ρωσικές και Λευκορωσικές εταιρείες.

Μέχρι τότε, πάντως, η Ρωσία κάνει τη δουλειά της.