Ερντογάν: Το «δώρο» του φυσικού αερίου στοιχειώνει την τουρκική οικονομία

Η προεκλογική υπόσχεση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δώσει έναν περιορισμένο όγκο δωρεάν φυσικού αερίου στα νοικοκυριά για ένα χρόνο, θα αποπροσανατολίσει πιθανότατα τις μετρήσεις του πληθωρισμού τώρα που η χρήση ενέργειας αυξάνεται κατακόρυφα κατά τους κρύους μήνες.

Η έκπτωση, που ισχύει από τον Μάιο, ισχύει μόνο για έως 25 κυβικά μέτρα το μήνα, ποσότητα περίπου 60% χαμηλότερη από τη μέση κατανάλωση φυσικού αερίου από τα νοικοκυριά στις περισσότερες περιοχές της Τουρκίας αυτή την εποχή. Με τον πιο κρύο καιρό να έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή του, πολλοί είναι εκείνοι που πιθανότατα ξεπέρασαν κατά πολύ το ανώτατο όριο κατανάλωσης. Το αποτέλεσμα; Θα καταλήξουν να πληρώσουν για το επιπλέον καύσιμο μετά από μια περίοδο κατά την οποία η στατιστική υπηρεσία κατέγραφε μηδενικές τιμές φυσικού αερίου για τα νοικοκυριά.

Ελληνοτουρκικά: Τι φέρνει o Ερντογάν στην Αθήνα

Μια υπόσχεση και ο πληθωρισμός

Το πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι η Τουρκία θα δει την πρώτη επιτάχυνση του μηνιαίου πληθωρισμού της από τον Ιούλιο. Τα στοιχεία που θα ανακοινωθούν τη Δευτέρα θα δείξουν ότι οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 3,7% τον Νοέμβριο σε σχέση με τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τη μέση πρόβλεψη σε δημοσκόπηση του Bloomberg μεταξύ οικονομολόγων. Ο ακριβής αντίκτυπος της υψηλότερης χρήσης φυσικού αερίου στον πληθωρισμό είναι ασαφής.

Η γενναιόδωρη υπόσχεση που δόθηκε πριν από τις προεδρικές εκλογές ήταν χαρακτηριστική των ιδιόμορφων πολιτικών του Ερντογάν εκείνη την εποχή – μια προσέγγιση που έχει εγκαταλειφθεί σε μεγάλο βαθμό μετά την επανεκλογή του τον Μάιο με τον διορισμό μιας νέας ομάδας τεχνοκρατών για την εποπτεία της οικονομίας του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.

Παρόλο που το «δώρο» για το φυσικό αέριο κατάφερε για λίγο να ωθήσει την αύξηση των μηνιαίων τιμών κοντά στο μηδέν, τώρα έχει γυρίσει μπούμερανγκ και θα μπορούσε να ανακόψει τη δυναμική του αποπληθωρισμού που η κεντρική τράπεζα χαιρέτισε ως ένδειξη ότι οι πιέσεις αρχίζουν να χαλαρώνουν.

Η εικόνα για τον πληθωρισμό είναι πολύ χειρότερη σε ετήσια βάση. Οι αυξήσεις των τιμών πιθανότατα πλησίασαν το ετήσιο 63% τον Νοέμβριο, όπως έδειξε ξεχωριστή έρευνα, που θα ήταν ο ταχύτερος ρυθμός φέτος, και αύξηση από το σχεδόν 61% τον Οκτώβριο.

Η κεντρική τράπεζα προβλέπει ότι η αύξηση των τιμών θα κορυφωθεί τον προσεχή Μάιο στο 75%, ενώ το 2024 θα κλείσει στο 36% από 65% στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Μπούμερανγκ

«Η πρόβλεψή μας για τον πληθωρισμό του Νοεμβρίου με ετήσιο ρυθμό 62,6% συνεπάγεται αύξηση του ρυθμού μηνιαίας αύξησης των τιμών, προς μεγάλη απογοήτευση της κεντρικής τράπεζας. Βασικός παράγοντας θα είναι η χρήση φυσικού αερίου από τα νοικοκυριά, η οποία θα υπερβεί το δωρεάν επίδομα φυσικού αερίου σε ένα εκπτωτικό πρόγραμμα που ανακοινώθηκε πριν από τις εκλογές του Μαΐου», εξήγησε η Selva Bahar Baziki, οικονομολόγος του Bloomberg.

Η μετατόπιση των προτεραιοτήτων κατά το τελευταίο εξάμηνο επέτρεψε στην κεντρική τράπεζα να αυξήσει απότομα τα επιτόκια και να αποσύρει άλλα μη συμβατικά μέτρα που κατηγορούνται για την απομάκρυνση των ξένων επενδυτών και την πρόκληση μιας σειράς νομισματικών κρίσεων.

Αλλά ακόμη και αν οι μηνιαίες αυξήσεις από τον Ιούνιο έχουν σχεδόν πενταπλασιάσει το βασικό επιτόκιο στο 40%, παραμένει βαθιά αρνητικό όταν προσαρμόζεται στις τρέχουσες τιμές. Τα πραγματικά επιτόκια είναι πλέον πάνω από το μηδέν σε σχέση με τον προβλεπόμενο πληθωρισμό στο τέλος του 2024, ένα μέτρο που προτιμούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής όταν μιλούν για νομισματική σύσφιξη.

Η πρόκληση του κατώτατου μισθού

Οι δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο αυξάνουν την πιθανότητα το ενδιαφέρον να στραφεί και πάλι στη στήριξη της οικονομίας. Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό, συμπεριλαμβανομένης της αναμενόμενης αύξησης του κατώτατου μισθού τον επόμενο μήνα.

«Ο πληθωρισμός θα παραμείνει μια πρόκληση», ανέφεραν σε έκθεσή τους οι αναλυτές της Deutsche Bank AG, συμπεριλαμβανομένου του Yigit Onay. “Η επικείμενη απόφαση για τον κατώτατο μισθό, η οποία αναμένεται να είναι σημαντική λόγω των επερχόμενων τοπικών εκλογών, προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο αβεβαιότητας για το επόμενο έτος».

Η διοικητής της κεντρικής τράπεζας Hafize Gaye Erkan, η οποία διορίστηκε τον Ιούνιο, αναγνώρισε ότι προσωρινοί παράγοντες εκτός της εμβέλειας της νομισματικής πολιτικής – συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης φυσικού αερίου τον Νοέμβριο – μπορεί να ωθήσουν προς τα πάνω την αύξηση των τιμών. Παρόλα αυτά, σε ομιλία της την περασμένη εβδομάδα στην Κωνσταντινούπολη, δήλωσε ότι “έχει αρχίσει η μείωση της υποκείμενης τάσης του πληθωρισμού”».

Η S&P

Μια διαρκής μεταστροφή του πληθωρισμού είναι κρίσιμη για τους ξένους επενδυτές που εξετάζουν το ενδεχόμενο να ρίξουν χρήματα σε περιουσιακά στοιχεία. Το carry trade αναζωπυρώνεται ήδη επειδή οι σωρευτικές μηνιαίες μειώσεις του τουρκικού νομίσματος ήταν μικρότερες από τον μηνιαίο πληθωρισμό από τον Αύγουστο, πράγμα που σημαίνει ότι η λίρα ανατιμάται σε πραγματικούς όρους.

Η πρόοδος της Τουρκίας στην τιθάσευση των τιμών καταναλωτή είναι επίσης ψηλά στο ραντάρ των αξιολογητών πιστοληπτικής ικανότητας όπως η S&P Global Ratings, η οποία την περασμένη εβδομάδα αύξησε τις προοπτικές της κατάταξης του χρέους της κυβέρνησης σε θετικές. Η αναβάθμιση σημαίνει ότι η S&P είναι πιο διατεθειμένη να αναβαθμίσει την αξιολόγηση της Τουρκίας – η οποία βρίσκεται τώρα βαθιά στο έδαφος των junks, στο Β – για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία.

Αλλά ενώ η S&P επαίνεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για την «επίτευξη προόδου προς την κατεύθυνση του παγώματος της υπερθέρμανσης της οικονομίας», προειδοποίησε ότι οι προοπτικές θα μπορούσαν να επιστρέψουν σε σταθερές «σε συνδυασμό με την υποτίμηση του νομίσματος και την αντιστροφή των πολιτικών που αποσκοπούν στη μείωση του πληθωρισμού».