Ανεπτυγμένες οικονομίες: Αντιμέτωπα με υψηλότερους φόρους τα νοικοκυριά

Ανεπτυγμένες οικονομίες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ προχωρούν ήδη σε αυξήσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων προς τα νοικοκυριά, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν προγράμματα αυξημένων κρατικών δαπανών και να αντισταθμίσουν το μεγάλο κόστος δανεισμού που συνεπάγονται τα υψηλά επιτόκια από τις κεντρικές τράπεζες –και κατ’ επέκταση από τις αγορές.

Πλέον, τα φορολογικά έσοδα έχουν αυξηθεί τόσο που σε χώρες όπως η Γαλλία έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ τα οποία επεξεργάστηκε η Wall Street Journal. Την ίδια στιγμή και στη Γερμανία -που είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης- οι φόροι αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς. Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη φαίνεται να είναι η πρωταθλήτρια στη φορολογία σε σύγκριση με πολλές χώρες της Ασίας όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, αλλά και από τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, που είναι οι ΗΠΑ, όπως δείχνουν τα στοιχεία αυτά.

Η Γαλλία και η Γερμανία

Σε Γαλλία και Γερμανία ο αποκαλούμενος λόγος φόρων προς το ΑΕΠ έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα από τότε που άρχισαν να τηρούνται σχετικά αρχεία εδώ και περισσότερα από πενήντα χρόνια. Είναι ενδεικτικό πως η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πριν από λίγες μόνο ημέρες σειρά αυξήσεων φόρων στην ενέργεια, σε συνδυασμό με περικοπές σε δαπάνες, προκειμένου να κλείσει τρύπα στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, σχολίαζε η αμερικανική εφημερίδα.

Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι ενδεικτικά. Στη Γαλλία τα φορολογικά έσοδα έχουν ανέλθει στο 46,1% του ΑΕΠ για το 2022 από 44,9% που ήταν το 2019, πριν να ξεσπάσει η πανδημία. Στη Γερμανία το ποσοστό αυτό έχει φτάσει το 39,3% την ίδια περίοδο από 38,6% το 2019 και από 37,9% από το 2020. Στη Βρετανία οι φόροι ως ποσοστό επί του ΑΕΠ διαμορφώθηκαν στο 35,3% από 31,5% το 2019. Και στις ΗΠΑ έφτασαν το 27,7% από 25% το 2019.

Σύμφωνα με χωριστά στοιχεία της Eurostat, το φορολογικά έσοδα του 2022 -περιλαμβανομένων και των κοινωνικών εισφορών- ανήλθαν στο 41,2% του ΑΕΠ σε ολόκληρη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ευρωζώνη το ποσοστό αυτό ανήλθε κατά μέσο όρο σε 41,9%. Από το 2021 στο 2022 τα φορολογικά έσοδα στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 480 δις ευρώ και στην ευρωζώνη κατά 424 δις ευρώ, σημειώνει η Eurostat.

Ο πληθωρισμός

Οικονομολόγοι σημειώνουν ότι σημαντικό ρόλο στην ανοδική τάση των δεικτών εσόδων από φόρους διαδραματίζει επιπλέον και ο πληθωρισμός, ο οποίος ωθεί ανοδικά τιμές και μισθούς με αποτέλεσμα φορολογούμενοι να ανεβαίνουν κλίμακα σε συντελεστή φορολογίας εισοδήματος.

Τα αυξημένα έσοδα κάνουν τις κυβερνήσεις να δαπανούν περισσότερα από τα χρήματα των φορολογουμένων. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες οι κυβερνήσεις δαπάνησαν περίπου 2% περισσότερα ως μερίδιο του ΑΕΠ σε σύγκριση με το 2019, με το σχετικό ποσοστό να φτάνει το 2022 το 41% από 39%, δείχνουν στοιχεία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ότι οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν και νέες πιο αυξημένες δαπάνες, που προκαλούνται από τη γήρανση του πληθυσμού και τη μετάβαση σε πιο πράσινες υποδομές και τεχνολογίες. Οι δύο αυτοί παράγοντες αναμένεται να αυξάνουν σημαντικά για τα επόμενα χρόνια τις ανάγκες για κρατικές δαπάνες στις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Την ίδια στιγμή για να καλυφθούν οι ανάγκες οι κυβερνήσεις βγαίνουν και στις αγορές εκδίδοντας ομόλογα. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες το κρατικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνεται στα επίπεδα του 112%. Το ποσοστό αυτό διαμορφωνόταν σε 104% το 2019 και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τώρα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ.