Ευρωεκλογές: Πώς ερμηνεύουν οι αγορές το μήνυμα της κάλπης – Τι λένε διεθνείς οίκοι

Περιβάλλον και μετανάστευση θα είναι τα δύο «αγκάθια» που θα θέσουν οι ακροδεξιοί σχηματισμοί που εισέρχονται στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, σύμφωνα με το πρώτο επίπεδο ανάλυσης των περισσοτέρων ξένων που παρακολούθησαν τις ευρωεκλογές της Κυριακής. Σε αυτό συμφωνούν οι Deutsche Bank, η HSBC, η Goldman Sachs και η UBS, κατά την κάλυψη των πολιτικών εξελίξεων, αν και ο τόνος τους ήταν καθησυχαστικός για τη συνέχεια της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία προφανώς θα μείνει υπό τον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Υπάρχουν ωστόσο κάποιες ανησυχίες για τις χώρες που είδαν τις κυβερνήσεις τους να χάνουν μεγάλο μέρος της εκλογικής τους δύναμης, ειδικά στη Γαλλία, καθώς αυτό θα μπορούσε να είναι ένας σοβαρός ανασταλτικός καταλύτης για την τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων, υπό το φόβο της κατάρρευσης.

Ευρωεκλογές: Κρίσιμες οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία – Γιατί είναι καθοριστικές για την αντιδεξιά οχύρωση της ΕΕ  

Σαφώς οι εξελίξεις στη Γαλλία θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον εωσότου επιβεβαιωθεί ή όχι το σενάριο της «συγκατοίκησης» μιας κυβέρνησης υπό το RN της Μαρίν Λεπέν και του νυν προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, καθώς η δεύτερη οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται σε πολιτική αβεβαιότητα.

Καθησυχάζει η Deutsche Bank

Καθησυχαστική είναι η Deutsche Bank για τη μελλοντική πολιτική της Ευρώπης, εκτιμώντας ότι δεδομένου του ότι η κεντρώα πλειοψηφία κατέχει το 56% των συνολικών ψήφων, η ΕΕ είναι πιθανό να συνεχίσει να ακολουθεί μια ανάλογη πολιτική πορεία.

Αυτό σημαίνει ότι η νομοθετική διαδικασία της ΕΕ σχετικά με τις μελλοντικές προτεραιότητες πολιτικής (αμυντική ολοκλήρωση, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας) είναι απίθανο να παρεμποδιστεί την επόμενη πενταετή νομοθετική περίοδο.

Ωστόσο, η στροφή προς τα δεξιά στο ΕΚ (όλα τα δεξιά κόμματα κερδίζουν το 22% των συνολικών ψήφων) είναι πιθανό να έχει κάποιο αντίκτυπο στη συζήτηση για την πολιτική και θα μπορούσε να επηρεάσει τη μορφή της νέας νομοθεσίας σε τομείς πολιτικής όπως η μετανάστευση και η Πράσινη Συμφωνία, εκτιμά η Deutsche Bank.

Επίσης, η Deutsche Bank εκτιμά ότι η Ursulla Von der Leyen (VdL) είναι πιθανό να παραμείνει επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, αλλά η κοινοβουλευτική ψηφοφορία επιβεβαίωσης μπορεί να παραμείνει περιορισμένη. Οι ηγέτες της ΕΕ είναι πιθανό να προτείνουν επίσημα το VdL για την επόμενη Προεδρία της Επιτροπής στις 27-28 Ιουνίου, καθώς η πλειοψηφία των ηγετών της ΕΕ είναι από την ομάδα του κόμματός της.

Αναφορικά με την προσέλευση των ψηφοφόρων, η Deutsche Bank βλέπει ότι παρέμεινε σταθερή στο 51%, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος δεν θεωρεί τις εκλογές του Ευρωκοινοβουλίου ως γεγονός δεύτερης τάξης. Ωστόσο, η αυξημένη γεωπολιτική αβεβαιότητα δεν κινητοποίησε περισσότερους ψηφοφόρους και δεν ευαισθητοποίησε για δράση σε επίπεδο ΕΕ που απαιτείται για την επίλυση των τρεχουσών προκλήσεων σχετικά με την ασφάλεια και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.

Goldman Sachs: Μια ακροδεξιά κυβέρνηση στη Γαλλία θα μπλοκάρει την έκδοση κοινού χρέους στην Ευρώπη

Από τη μεριά της η Goldman Sachs βλέπει δύο τρόπους με τους οποίους μια ακροδεξιά κυβέρνηση στη Γαλλία θα μπορούσε να παρέμβει στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική. Πρώτον, ορισμένες από τις προτάσεις πολιτικής της ακροδεξιάς σχετικά με την ενιαία αγορά και τους μεταναστευτικούς περιορισμούς θα θεωρηθούν πιθανότατα αντίθετες με το ευρωπαϊκό δίκαιο και θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τριβές στο διάλογο με τις Βρυξέλλες.

Δεύτερον, μεγάλα θεσμικά βήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο -όπως η έκδοση κοινού χρέους και η ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση- πιθανότατα θα απαιτούσαν κοινοβουλευτική έγκριση και θα μπορούσαν να παρεμποδιστούν από μια αποκλειστική ακροδεξιά πλειοψηφία.

Η Goldman Sachs ήρθε σε επαφή με επενδυτές και συγκέντρωσε τα ερωτήματα που διατύπωσαν. Και απαντά:

Ε: Τι συνέβη και τι είναι ακόμα αβέβαιο;

Μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στις 9 Ιουνίου, ο πρόεδρος Μακρόν διέλυσε την κάτω αίθουσα του γαλλικού κοινοβουλίου. Κατά συνέπεια, η κυβέρνηση θα υπηρετεί ως υπηρεσιακή μέχρι να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου. Ο Μακρόν θα παραμείνει πρόεδρος μέχρι τη λήξη της θητείας του τον Μάιο του 2027 (ή νωρίτερα εάν επιλέξει να παραιτηθεί). Αυτή είναι η πρώτη φορά που η γαλλική Εθνοσυνέλευση διαλύεται από το 1997 και μόλις η έκτη φορά βάσει του ισχύοντος Συντάγματος από το 1958.

Η Goldman Sachs βλέπει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την ανάγνωση από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών έως τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Ο βασικός λόγος είναι ότι το σύστημα ψηφοφορίας διαφέρει. Οι βουλευτικές εκλογές χρησιμοποιούν σύστημα δύο γύρων, το οποίο τείνει να είναι λιγότερο πλεονεκτικό για τα ακροδεξιά και ακροαριστερά κόμματα από το αναλογικό σύστημα που χρησιμοποιείται για τις ευρωπαϊκές εκλογές.

Ε: Ποιες οι οικονομικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις;

Τα οικονομικά και δημοσιονομικά ζητήματα στη Γαλλία υπάγονται στην αρμοδιότητα της κυβέρνησης, ως υπόλογη στην κάτω αίθουσα του κοινοβουλίου. Ο πρόεδρος κατέχει σημαντική εξουσία στην εξωτερική πολιτική και είναι ο ανώτατος διοικητής του στρατού, αλλά δεν μπορεί να ασκήσει βέτο σε νομοσχέδια που εγκρίνονται από το κοινοβούλιο.

Η μόνιμη βάση μας για τις δημοσιονομικές προοπτικές στη Γαλλία περιλαμβάνει μια σταδιακή βελτίωση του δημοσιονομικού ισοζυγίου, με κάποια διολίσθηση σε σχέση με τις κυβερνητικές οδηγίες, με αποτέλεσμα την αύξηση του δείκτη δημόσιου χρέους. Η Goldman Sachs θεωρεί ότι η βασική μας γραμμή είναι γενικά ανέπαφη υπό ένα αποτέλεσμα status quo.

Εάν υπάρξει τόσο μια μειοψηφική ακροδεξιά κυβέρνηση όσο και ένας ευρύτερος συνασπισμός θα περιμένουμε βραδύτερη δημοσιονομική προσαρμογή αλλά περιορισμένες ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις.

Δεν θα περιμένει όμως σημαντικά οικονομικά ή δημοσιονομικά μέτρα σε καμία από τις δύο επιλογές, γεγονός που πιθανότατα θα περιόριζε τον κίνδυνο μεγαλύτερων ελλειμμάτων αλλά και θα επιβράδυνε τον ρυθμό εξυγίανσης σε σχέση με το βασικό σενάριο. Η απουσία περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων πιθανότατα θα επιβάρυνε την ανάπτυξη, η οποία μαζί με μια βραδύτερη δημοσιονομική εξυγίανση θα στρέβλωναν τους κινδύνους προς περαιτέρω αύξηση του δείκτη του δημόσιου χρέους.

Είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθούν οι οικονομικές επιπτώσεις μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης. Η πιο πρόσφατη πλατφόρμα πολιτικής χρονολογείται από τις προεδρικές εκλογές του 2022 και περιγράφει σημαντικές φορολογικές περικοπές και αυξήσεις δαπανών. Ταυτόχρονα, πολλά από αυτά τα μέτρα θα ήταν ασυνεπή με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες και πιθανότατα θα προκαλούσαν ανησυχίες στους επενδυτές.

Ως εκ τούτου, η Goldman Sachs βλέπει μια πιθανότητα οι προσπάθειες διαχείρισης κινδύνου ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2027 να οδηγήσουν μια ακροδεξιά κυβέρνηση να ακολουθήσει μια πιο κυρίαρχη οικονομική ατζέντα.

Ε. Βλέπετε επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική;

Η εξωτερική (και επομένως ευρωπαϊκή) πολιτική θα συνεχίσει να είναι υπό την αρμοδιότητα του Προέδρου Μακρόν. Υπάρχουν, ωστόσο, δύο τρόποι με τους οποίους μια ακροδεξιά κυβέρνηση θα μπορούσε να παρέμβει στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική. Πρώτον, ορισμένες από τις προτάσεις πολιτικής της ακροδεξιάς σχετικά με την ενιαία αγορά και τους περιορισμούς της μετανάστευσης θα θεωρηθούν πιθανότατα αντίθετες με το ευρωπαϊκό δίκαιο και θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τριβές στο διάλογο με τις Βρυξέλλες.

Δεύτερον, μεγάλα θεσμικά βήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο -όπως η έκδοση κοινού χρέους και η ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση- πιθανότατα θα απαιτούσαν κοινοβουλευτική έγκριση και θα μπορούσαν να παρεμποδιστούν από μια αποκλειστική ακροδεξιά πλειοψηφία.

HSBC: Αντιμέτωπο με σκληρά δημοσιονομικά μέτρα το RN αν εκλεγεί

Η HSBC υπενθυμίζει την ανάλυσή της στις 31 Μαΐου 2024, προκειμένου να επαναλάβει την εκτίμησή της ότι συχνά οι πιο σημαντικές επιπτώσεις των ευρωπαϊκών εκλογών -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- τείνουν να είναι στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο. Και πράγματι, αυτό ίσχυσε και αυτή τη φορά, με την έντονη εμφάνιση του RN που οδήγησε τον Πρόεδρο Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές.

Η Γαλλία δεν ήταν η μόνη χώρα που αντιμετώπισε σημαντικές συνέπειες – επίσης ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ΝτεΚρού, ανακοίνωσε την παραίτησή του μετά την ήττα του κόμματός του στις ομοσπονδιακές εκλογές που διεξήχθησαν παράλληλα με τις ευρωπαϊκές εκλογές.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο μεγαλύτερος χαμένος ήταν το κεντρώο μεταρρυθμιστικό κόμμα Renew – που αποτελείται από το κόμμα της Αναγέννησης του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν – το οποίο έχασε 22 έδρες και τώρα έχει 80 ευρωβουλευτές. Επίσης οι Πράσινοι έχασαν 19 έδρες και τώρα προβλέπεται να έχουν 52 ευρωβουλευτές. Μεταξύ των δεξιών κομμάτων, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) κέρδισαν τρεις έδρες (72 ευρωβουλευτές), ενώ το Identity and Democracy (ID) κέρδισε 9 έδρες (58 ευρωβουλευτές).

Όλα τα βλέμματα στη Γαλλία – τι συμβαίνει τώρα και τι σημαίνει

Η ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών στη Γαλλία έχει προκαλέσει σοκ σε όλη την Ευρώπη και θα είναι το κλειδί για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της χώρας, καθώς και της Ευρώπης, σύμφωνα με την HSBC.

Πράγματι, τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών αυξάνουν την πιθανότητα το RN να γίνει η μεγαλύτερη ομάδα στο γαλλικό κοινοβούλιο (παρόλο που υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο εκλογών – πλειοψηφία σε δύο γύρους για κάθε εκλογική περιφέρεια στις βουλευτικές εκλογές, αναλογική ψήφος σε έναν γύρο για το ευρωεκλογές – και επίσης η συμμετοχή τείνει να είναι μεγαλύτερη στις εσωτερικές εκλογές).

Δεν υπάρχουν πρόσφατες δημοσκοπήσεις για τα πιθανά αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, αλλά σύμφωνα με μια ιδιωτική δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από την Ipsos για το κεντροδεξιό κόμμα Les Republicains (LR) τον περασμένο Δεκέμβριο, το RN θα δείχνει να κερδίζει μεταξύ 243 και 305 έδρες στην Εθνοσυνέλευση που θα επέτρεπε την επίτευξη απόλυτης πλειοψηφίας.

Εάν το RN κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, ο Πρόεδρος Μακρόν θα μπορούσε να αναγκαστεί σε περίοδο «συγκατοίκησης» και ίσως χρειαστεί να διορίσει έναν πρωθυπουργό από το RN, πιθανότατα τον Μπαρντελά. Μια άλλη επιλογή θα ήταν να παραιτηθεί ο Μακρόν, κάτι που θα οδηγούσε σε νέες προεδρικές εκλογές.

Σε τέτοιες περιόδους συγκατοίκησης, ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του κατέχουν ουσιαστικά την εκτελεστική εξουσία, ακόμα κι αν ο Πρόεδρος θα διατηρούσε ορισμένα προνόμια, ιδίως στην άμυνα (ως Αρχηγός Στρατού) και στις εξωτερικές υποθέσεις, αλλά και μερικά για την εσωτερική πολιτική (όπως η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης ή η υποβολή νόμου σε δημοψήφισμα). Είναι σημαντικό ότι ο Πρόεδρος δεν έχει στην πραγματικότητα καμία εξουσία αρνησικυρίας σε μια συγκατοίκηση – μπορεί να αρνηθεί να υπογράψει διατάγματα, αλλά η κυβέρνηση μπορεί ακόμα να προχωρήσει στην κανονική νομοθετική διαδικασία.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική πολιτική, η κύρια πρόταση του RN μέχρι σήμερα είναι η μείωση της πρόσβασης των αλλοδαπών σε κοινωνικά επιδόματα, προκειμένου να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες και να αποθαρρυνθεί η μετανάστευση.

Ωστόσο, το RN έχει προτείνει επίσης ακριβά δημοσιονομικά επεκτατικά μέτρα τα τελευταία χρόνια – για παράδειγμα υποστηρίζοντας χαμηλότερη ηλικία συνταξιοδότησης κατά τη συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που πρότεινε η κυβέρνηση πέρυσι – τα οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο δημοσιονομικής διολίσθησης.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ανησυχητικό για την αγορά σύμφωνα με την HSBC, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη υποβάθμιση της Γαλλίας από τον S&P και τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες που επανέρχονται, κάτι που θα απαιτήσει σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή.

UBS: Στο επίκεντρο η “πράσινη συμφωνία”

Αν και είναι πολύ νωρίς για να αξιολογηθούν οι ευρωεκλογές, η UBS θεωρεί ότι προς το παρόν τα αποτελέσματα φαίνεται να υποδηλώνουν συνέχεια για το μπλοκ».

Παρόλα αυτά, η στροφή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς τα δεξιά θα μπορούσε να επιδεινώσει ορισμένες από αυτές τις τάσεις, για παράδειγμα να ωθήσει τη συζήτηση πολιτικής προς μια πιο ευέλικτη προσέγγιση σε ζητήματα όπως η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα.

Επίσης, η κύρια προτεραιότητα θα είναι ο σχηματισμός της Επιτροπής και η επιβεβαίωση του προγράμματος εργασίας της. Ο επικεφαλής της Κομισιόν πιθανότατα θα διοριστεί στα τέλη Ιουνίου από τους αρχηγούς κρατών της ΕΕ —όταν θα καθορίσουν επίσης τις στρατηγικές τους προτεραιότητες— και θα επιβεβαιωθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την πρώτη του σύνοδο τον Ιούλιο.

Μεταξύ των «Big Four» ευρωπαϊκών χωρών, τόσο οι πολιτειακές όσο και οι γενικές εκλογές στη Γερμανία είναι το επόμενο κύριο γεγονός, με τις γενικές εκλογές να πρέπει να προγραμματιστούν το αργότερο στις 26 Οκτωβρίου 2025. Θα ακολουθήσει ένα πολυσύχναστο ημερολόγιο το 2027 με εκλογές στη Γαλλία , Ισπανία και Ιταλία.