Κάποτε, τα malls στις ΗΠΑ ήταν οι «ναοί» της κατανάλωσης. Οι οικογένειες περνούσαν εκεί τα Σαββατοκύριακα, οι έφηβοι έκαναν τις πρώτες τους εξόδους, και οι εταιρείες συναγωνίζονταν ποια βιτρίνα θα λάμψει περισσότερο. Πενήντα χρόνια μετά, οι εποχές έχουν αλλάξει. Και η Walmart, ο μεγαλύτερος λιανέμπορος στον κόσμο, φαίνεται να θέλει να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο αυτών των χώρων – όχι ως χώρο αγορών, αλλά ως χώρο κοινοτήτων.
Walmart στη Monroeville: Από το «όχι» του 2005 στην εξαγορά του 2024
Το 2005, όταν η Walmart προσπάθησε να ανοίξει κατάστημα στη Monroeville, μια πόλη 30.000 κατοίκων στη δυτική Πενσιλβάνια, οι κάτοικοι αντέδρασαν έντονα. Οι φόβοι για αυξημένη κίνηση, εγκληματικότητα και περιβαλλοντικές επιπτώσεις οδήγησαν τότε στη ματαίωση των σχεδίων.
Monroeville Mall facebook προφίλ
Δύο δεκαετίες αργότερα, η ιστορία επαναλαμβάνεται – αλλά αυτή τη φορά με ανατροπή. Η Walmart επέστρεψε ως αγοραστής, αποκτώντας το Monroeville Mall έναντι 34 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με αποικλειστικό ρεπορτάζ των New York Times.
Το mall, που φιλοξενεί περίπου 120 καταστήματα, έχει δει την επισκεψιμότητά του να μειώνεται σημαντικά μετά από δεκαετίες δόξας και μερικά περιστατικά βίας που επιδείνωσαν την εικόνα του.
Monroeville Mall facebook προφίλ
Ένα mall σε μετάβαση: Οι έμποροι σε αβεβαιότητα
Από τη στιγμή που έγινε γνωστή η εξαγορά, η ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του mall άλλαξε.
Ο Rick Murray, ιδιοκτήτης του ζαχαροπλαστείου SpectroDolce Confectionery, δήλωσε ότι οι πωλήσεις του έχουν μειωθεί «δραματικά», καθώς οι πελάτες πιστεύουν πως το mall έχει ήδη κλείσει. «Η κοινότητα δεν έχει ιδέα τι θα συμβεί. Οι άνθρωποι σταμάτησαν να έρχονται», ήταν η χαρακτηριστική του δήλωση στους New York Times.
O Rick Murray, ιδιοκτήτης του ζαχαροπλαστείου SpectroDolce Confectioner (facebook προφίλ καταστήματος)
Άλλοι έμποροι, όπως ο David Wang, ιδιοκτήτης του Hibachi Steakhouse & Sushi Bar, ενημερώθηκαν από την Cypress Equities, την εταιρεία ανάπτυξης που συνεργάζεται με τη Walmart, ότι θα πρέπει να αποχωρήσουν έως τον Απρίλιο του 2027.
Το mall αναμένεται να κατεδαφιστεί και να μετατραπεί σε ανοικτό εμπορικό πάρκο με Walmart, Sam’s Club, παγοδρόμιο, εστιατόρια και μικρά καταστήματα.
Οι ιδιοκτήτες που αποχωρήσουν νωρίτερα προσκαλούνται να επωφεληθούν από απαλλαγή ενοικίου, όμως για επιχειρηματίες όπως ο Wang, το κόστος μετεγκατάστασης εκτιμάται έως και 2 εκατομμύρια δολάρια.
Από «big box stores» σε «town center»
Η εξαγορά αυτή εντάσσεται στη νέα στρατηγική της Walmart, που ανακοινώθηκε το 2018: τη δημιουργία “town centers”, χώρων που θα συνδυάζουν, μεταξύ άλλων, το λιανικό εμπόριο, τους πράσινους χώρους, την παιδική φροντίδα, τις υπηρεσίες υγείας και δραστηριότητες αναψυχής.
Όπως εξηγεί στους NYT ο Brandon Svec, διευθυντής ανάλυσης λιανεμπορίου στην CoStar Group, πρόκειται για μια κίνηση που «μετατρέπει τη Walmart από πωλητή σε διαχειριστή αστικού χώρου».
Αν το project πετύχει, μπορεί να γίνει μοντέλο ανάπτυξης για άλλες περιοχές των ΗΠΑ, όπου η πυκνή δόμηση δεν αφήνει περιθώρια για νέα «supercenters».
Monroeville Mall facebook προφίλ
Η Walmart έχει ήδη αγοράσει ένα ακόμη εμπορικό κέντρο στη Bethel Park, σε κοντινή απόσταση, για σχεδόν 40 εκατομμύρια δολάρια
Η εταιρεία φαίνεται να επενδύει σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική real estate, συνδυάζοντας τις λειτουργίες ενός mall, ενός πολυχώρου και μιας γειτονιάς.
Η παρακμή και η αναγέννηση των αμερικανικών malls
Η αγορά του Monroeville Mall έρχεται σε μια περίοδο όπου τα εμπορικά κέντρα στις ΗΠΑ αναζητούν νέα ταυτότητα.
Οι ιδιοκτήτες των σύγχρονων malls στρέφονται σε νέες, εναλλακτικές χρήσεις: βιβλιοπωλεία, χώρους τέχνης, αθλητισμού, ευεξίας ή ψυχαγωγίας μέχρι και εκκλησίες.
Το Dayton Mall στο Οχάιο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: εκεί που κάποτε λειτουργούσε η Sears, στεγάζεται πλέον η εκκλησία Crossroads, η οποία προσελκύει εκατοντάδες νέους κάθε εβδομάδα. Μετά τη λειτουργία, πολλοί περιηγούνται στα καταστήματα και στο food court, δίνοντας νέα πνοή στο εμπορικό κέντρο.
Οι ειδικοί μιλούν για ένα φαινόμενο “cross-shopping”, δηλαδή τη σύγκλιση διαφορετικών κοινοτήτων στον ίδιο χώρο — κάτι που ενισχύει την επισκεψιμότητα και τη βιωσιμότητα των malls.
Monroeville Mall facebook προφίλ
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Placer.ai, η επισκεψιμότητα στα κλειστά malls αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα ανάμεσα στη Γενιά Z, που αναζητά φυσικές εμπειρίες και κοινωνική επαφή μετά την πανδημία.
Μια κοινότητα που ελπίζει σε αναγέννηση
Η Monroeville έχει χάσει μέρος του πληθυσμού της τα τελευταία 50 χρόνια — από 1,5 εκατομμύριο κατοίκους στην κομητεία Allegheny τη δεκαετία του ’70, σε περίπου 1,2 εκατομμύριο σήμερα, σύμφωνα με την Federal Reserve Bank of St. Louis.
Οι τοπικές αρχές ελπίζουν ότι η επένδυση της Walmart θα αποτελέσει καταλύτη οικονομικής αναζωογόνησης.
Ο δημοτικός διαχειριστής, Alex Graziani, δήλωσε ότι στόχος είναι η δημιουργία ενός κεντρικού, περπατήσιμου εμπορικού και ψυχαγωγικού χώρου, που θα ενθαρρύνει τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η τοπική οργάνωση Sustainable Monroeville έχει προτείνει την προσθήκη οικολογικών λύσεων, όπως αστικούς λαχανόκηπους και διαπερατά δάπεδα, ώστε η ανάπλαση να έχει και κοινωνικό πρόσημο.
Από το «mall culture» στη «mall community»
Αν τελικά το σχέδιο της Walmart στη Monroeville επιτύχει, μπορεί να σημάνει την απαρχή μιας νέας εποχής για τα malls στις Ηνωμένες Πολιτείες: όχι ως χώρους αγορών, αλλά ως πυρήνες κοινωνικής ζωής.
Οι νέες γενιές επιστρέφουν στα malls για τον ίδιο λόγο που κάποτε τα λάτρεψαν οι γονείς τους — όχι για να αγοράσουν, αλλά για να ανήκουν.
Η Walmart, ίσως περισσότερο από κάθε άλλον, φαίνεται να το έχει καταλάβει: το μέλλον του λιανεμπορίου δεν είναι μόνο στις πωλήσεις, αλλά στη δημιουργία κοινοτήτων γύρω από αυτές.
