Εντυπωσιακή είναι την τελευταία διετία η μείωση των αριθμού των περιστατικών απάτης στα τραπεζικά εμβάσματα.
Πρόκειται για μία εγκληματική δραστηριότητα που μεγεθύνθηκε επικίνδυνα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, καθώς χιλιάδες πολίτες που μέχρι πρότινος δεν χρησιμοποιούσαν τα ηλεκτρονικά τραπεζικά κανάλια, έγιναν εξ ανάγκης συνδρομητές τους.
Αυτή η απουσία εξοικείωσης έδωσε τη δυνατότητα σε οργανωμένα κυκλώματα να αναπτύξουν τη δράση τους σε επίπεδα πρωτόγνωρα για τα ελληνικά δεδομένα.
Αυτή κορυφώθηκε το 2022 με συνολικά 16.339 περιστατικά απάτης, συνολικής αξίας 79,5 εκατ. ευρώ, τα οποία κατάφεραν οι επιτήδειοι να αποσπάσουν από τους καταθετικούς λογαριασμούς των θυμάτων τους.
Παρά τις συνεχείς μέχρι εκείνη την περίοδο καμπάνιες των πιστωτικών ιδρυμάτων, δεν υπήρξε κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Το κλειδί
Κλειδί για τη μείωση της απάτης μέσω εμβασμάτων αποτέλεσε ο νόμος που τέθηκε σε εφαρμογή το Σεπτέμβριο του 2023, αναφορικά με την ευθύνη των καταναλωτών.
Αυτή μέσω της συγκεκριμένης ρύθμισης περιορίστηκε στα 1.000 ευρώ, εάν η τράπεζα δεν έχει ενεργοποιήσει πρόσθετες δικλείδες ασφαλείας για την ταυτοποίηση των πελατών της, πριν από μία μεταφορά χρημάτων.
Εν τέλει όλα τα πιστωτικά ιδρύματα εφάρμοσαν τέτοια μέτρα, περιορίζοντας ταυτόχρονα στα 1.000 ευρώ το ημερήσιο όριο συναλλαγών.
Για να αλλάξει αυτό ο πελάτης θα πρέπει να ακολουθήσει μία πρόσθετη online διαδικασία, η οποία ωστόσο απαιτεί ισχυρή ταυτοποίηση.
Το 2023 τα σχετικά περιστατικά απάτης περιορίστηκαν σε 11.214 και η αξία τους στα 25 εκατ. ευρώ.
Έτσι, τέθηκε ένα ακόμη εμπόδιο στους διαδικτυακούς ληστές, ενώ δόθηκε στις τράπεζες η δυνατότητα έξτρα προειδοποιήσεων πριν την εκτέλεση ενός εμβάσματος.
Ταυτόχρονα, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, εντοπίζονται αυτόματα πιθανές απατηλές συναλλαγές, οι οποίες παγώνουν μέχρι την επιβεβαίωση ότι είναι νόμιμες.
Τα αποτελέσματα
Εκ του αποτελέσματος είναι ξεκάθαρο ότι το μέτρο απέδωσε. Το 2023 τα σχετικά περιστατικά περιορίστηκαν σε 11.214 και η αξία τους στα 25 εκατ. ευρώ.
Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η μείωσή τους το 2024 σε 5.032 περιπτώσεις απάτης, συνολικής αξίας 12 εκατ. ευρώ.
Δηλαδή μέσα σε δύο χρόνια σημειώθηκε μείωσης της τάξης του 70% στον αριθμό των περιστατικών και 85% στην αξία τους, ενώ σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά η υποχώρησή τους φτάνει το 54% και 50% αντίστοιχα. Η βελτίωση συνεχίζεται και το 2025, σύμφωνα με πληροφορίες.
Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάζει η Τράπεζα της Ελλάδος στην έκθεσή για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με αυτά, οι δείκτες της αναλογίας των περιστατικών και της αξίας της απάτης προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με μεταφορά πίστωσης διαμορφώθηκαν σε 0,00073% και 0,001% αντίστοιχα.
Αναλογούν πλέον σε μόλις μία συναλλαγή απάτης ανά 136 χιλ. συναλλαγές μεταφοράς πίστωσης, με 1 ευρώ αξία απάτης ανά 100 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, οι κύριες αιτίες για τη σημαντική βελτίωση της κατάστασης είναι οι εξής:
– Η συνεχής λήψη μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης κινδύνων απάτης από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.
Είναι χαρακτηριστικό πως πλέον μία ύποπτη με βάση του αλγόριθμους που χρησιμοποιούν οι τράπεζες συναλλαγή, κόβεται αυτόματα από το σύστημα και δεν προχωρά προτού υπάρξει επικοινωνία με την πελάτη.
– Η ολοένα και μεγαλύτερη εξοικείωση των πελατών των τραπεζών με τη σωστή χρήση των εν λόγω μέσων πληρωμής.
– Η μεγαλύτερη εξοικείωση και των ίδιων των των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών με τις απαιτήσεις του Κανονισμού ΕΚΤ/2020/59 για τις στατιστικές πληρωμών, με αποτέλεσμα την ακριβέστερη αποτύπωση της κίνησης των στοιχείων των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής.
Οι δύο μέθοδοι
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, υπάρχουν δύο μέθοδοι απάτης που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές πίστωσης:
– Έκδοση εντολής πληρωμής από το δράστη της απάτης (43% των περιπτώσεων το 2024)
Ο δράστης εκδίδει πλαστή εντολή πληρωμής αφού αποκτήσει τα ευαίσθητα δεδομένα πληρωμής του πληρωτή ή του δικαιούχου με δόλια μέσα.
Συνήθως με τεχνικές phishing αποκτά τα στοιχεία εισόδου στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, εισέρχεται σε αυτές και επιχειρεί να εκτελέσει μία συναλλαγή.
Εάν το θύμα την επιβεβαιώσει, η ληστεία ολοκληρώνεται.
– Χειραγώγηση του πληρωτή από το δράστη της απάτης.
Το υποψήφιο θύμα παρέχει καλή τη πίστει τη συγκατάθεσή του στην εκτέλεση εντολής πληρωμής προς λογαριασμό πληρωμών τρίτου, θεωρώντας ότι ανήκει σε νόμιμο δικαιούχο.
