Τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία του τζίρου στο λιανικό εμπόριο κρούει η ΕΣΕΕ, δια μέσου έρευνας που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα και αναδεικνύει πως ούτε λίγο ούτε πολύ λείπουν από το ταμείο 750 εκατ. ευρώ και χρειάζεται μία τονωτική ένεση τουλάχιστον 10% για να ισοφαρίσει τις πιέσεις που δέχεται από το επίμονο λειτουργικό κόστος.
Το λειτουργικό κόστος
Το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς ούτως ή άλλως είναι παραδοσιακά το πλέον καθοριστικό για την διαμόρφωση των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο, αλλά ιδιαίτερα τη φετινή χρονιά τα υπέρογκα μισθώματα, η ενέργεια και οι μισθολογικές επιβαρύνσεις, ασκούν πίεση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδους, ενώ δύσκολα ανταπεξέρχονται οι μεγάλες.
«Κανένα μέγεθος επιχείρησης δεν εμφανίζει θετικές επιδόσεις ικανές να υπερκεράσουν την αρνητική επίδραση του υψηλού κόστους λειτουργίας», δηλώνει ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Σταύρος Καφούνης.
Καθοριστικές οι γιορτές
«Ως εκ τούτου», συμπληρώνει ο κ. Καφούνης, «η εορταστική αγορά, η οποία ουσιαστικά ανοίγει αυλαία με τη “Black Friday”, είναι καθοριστική ακόμη και για τη βιωσιμότητα χιλιάδων επιχειρήσεων, κυρίως ΜμΕ. Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνεται η ανάγκη στήριξης του κλάδου με το μείγμα αναπτυξιακών ρυθμίσεων και μέτρων ελάφρυνσης που έγκαιρα και τεκμηριωμένα έχει προτείνει η ΕΣΕΕ».
Η εξέλιξη το τρίτο τρίμηνο
Σε όρους απόλυτων μεγεθών, η αύξηση του κύκλου εργασιών για το Γ’ τρίμηνο ανήλθε σε 199,3 εκατ. ευρώ με το συνολικό τζίρο της περιόδου να διαμορφώνεται σε 7,2 δισ. ευρώ από 7,0 δισ. το ίδιο διάστημα πέρυσι.
Αντίστοιχα, η αύξηση του κύκλου εργασιών για το Α’ εννεάμηνο ανήλθε σε 370,4 εκατ. ευρώ, με το συνολικό τζίρο της περιόδου να διαμορφώνεται σε 19,7 δισ. ευρώ από 19,3 δισ. το ίδιο διάστημα πέρυσι.
Μάλιστα, αύξηση του κύκλου εργασιών σε επίπεδο εννεαμήνου είναι η χαμηλότερη από το 2020 έως σήμερα.
Τα παραπάνω δεδομένα προκαλούν ανησυχία καθώς ο «πυρήνας» του λιανικού εμπορίου φαίνεται πως δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσει πλήρως τα οφέλη από την ενίσχυση των τουριστικών ταξιδιωτικών εισπράξεων, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 7,7% και κατά 9,0% το Γ’ τρίμηνο και το Α’ εννεάμηνο αντίστοιχα (δεδομένα από ΤτΕ). Το εύρημα αυτό υποδεικνύει και την κατεύθυνση των δράσεων που απαιτούνται για την ενίσχυση του “brand name” της χώρας ως προορισμού αγορών.
Η πολύ ισχυρή ποσοστιαία αύξηση στην κατηγορία «Λιανικό Εμπόριο μεταχειρισμένων ειδών σε καταστήματα» (+36,3%) κατά το Ά εννεάμηνο ενδεχομένως να σηματοδοτεί μια ανακατεύθυνση των καταναλωτών σε πιο φθηνά προϊόντα.
Οι επιμέρους κατηγορίες
Σε επιμέρους κατηγορίες λιανικού εμπορίου (εκτός τροφίμων/οχημάτων/ καυσίμων) και για το Ά εννεάμηνο του έτους ξεχώρισαν οι μεταβολές στον κύκλο εργασιών των κατηγοριών: «Αθλητικού εξοπλισμού» (+8,5%), «Παιχνιδιών» (επίσης +8,5%), «Η/Υ και περιφερειακών μονάδων» (+7,2%), «Καλλυντικών και προϊόντων καλλωπισμού» (επίσης +7,2%) κ.α.
Αντίθετα, στις κατηγορίες με τη μεγαλύτερη πτώση τζίρου συγκαταλέγονται εκείνες του: « «Τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού» (-12,2%), «Εφημερίδων και γραφικής ύλης» (-5,4%), «Χαλιών, κιλιμιών και επενδύσεων δαπέδου» (-4,7%), «Υποδημάτων και δερμάτινων ειδών» (-4,4%) κ.ά.
Οι Περιφέρειες με το μεγαλύτερο τζίρο
Ανάλυση ανά περιφέρεια (Ά εννεάμηνο 2025/2024): Οι περιφέρειες Ιονίων Νήσων (+3,4%), Αττικής (+3,3%) και Κρήτης (+2,4%) παρουσίασαν τις ισχυρότερες αυξήσεις τζίρου την περίοδο αναφοράς. Αντίθετα, στις περιφέρειες με τις εκτενέστερες υποχωρήσεις του κύκλου εργασιών περιλαμβάνονται εκείνες του Νοτίου Αιγαίου (-2,5%), της Θεσσαλίας (-2,2%) και της Δυτικής Μακεδονίας (-1,5%).
Πόσα πρέπει να μπουν στο ταμείο
Το Δ’ τρίμηνο του 2024 ο κύκλος εργασιών για το Λιανικό εκτός τροφίμων/οχημάτων/καυσίμων διαμορφώθηκε σε 7,4 δισ. ευρώ. Με βάση τη μέχρι τώρα εξέλιξη του εν λόγω τζίρου και το γεγονός ότι το Δ’ τρίμηνο είναι το κρισιμότερο σε πωλήσεις για τις περισσότερες επιχειρήσεις (Black Friday, εορταστική περίοδος), ο κύκλος εργασιών για το τελευταίο τρίμηνο του 2025 θα πρέπει να ανέλθει σε τουλάχιστον 8,2 δισ. (αύξηση 10%) ώστε οι επιχειρήσεις να καλύψουν το αυξημένο λειτουργικό κόστος και να εξασφαλίσουν, βραχυπρόθεσμα, τη βιωσιμότητά τους.
Στασιμότητα σε πραγματικές τιμές στον κύκλο εργασιών
Ο ρυθμός ενίσχυσης του τζίρου κατά το Γ΄ τρίμηνο του 2025 ανήλθε σε 2,8% συγκριτικά με το ίδιο τρίμηνο του 2024, σχεδόν όσο και ο ρυθμός πληθωρισμού για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει πως η αύξηση του πραγματικού όγκου πωλήσεων ήταν μηδαμινή.
Ειδικότερα, όταν αφαιρεθούν οι ανοδικές επιπτώσεις του πληθωρισμού, ο κύκλος εργασιών παρέμεινε στάσιμος (0,2%) κατά το Γ΄ τρίμηνο του 2025.
Κρίσιμες προκλήσεις για τις Μικρομεσαίες αλλά και τις Μεγάλες επιχειρήσεις
Ο πληθωρισμός επιβράδυνε ελαφρώς τις ήδη ισχυρές πωλήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων λιανικού εκτός τροφίμων/οχημάτων/ καυσίμων, οι οποίες κινήθηκαν σε πραγματικούς όρους σημαντικά ανοδικά (+4,6%).
Ακόμα και αυτή η αύξηση δεν επαρκεί για την κάλυψη των διογκωμένων λειτουργικών εξόδων (ενοίκια, ενέργεια, μισθολογικές επιβαρύνσεις).
Αντίθετα, οι ΜμΕ επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση πωλήσεων μετά την αφαίρεση της επίδρασης του πληθωρισμού κατά 1,3%.
Συνεπώς, οι ΜμΕ στο λιανικό χωρίς τρόφιμα/καύσιμα/οχήματα αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα στο να αντισταθμίσουν τα αυξημένα λειτουργικά έξοδα με τον χαμηλότερο, σε πραγματικούς όρους, τζίρο
Διάρθρωση του τζίρου στις ΜμΕ
Ο κύκλος εργασιών για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις λιανικού (εκτός τροφίμων/οχημάτων/ καυσίμων) μειώνεται (-2,0%) όταν αφαιρούνται οι επιπτώσεις του πληθωρισμού.
Παρόμοια εικόνα καταγράφεται για τον πραγματικό τζίρο των μικρών επιχειρήσεων (-1,6%), ενώ ο ονομαστικός τζίρος, χωρίς δηλαδή τη διόρθωση για τον πληθωρισμό, κινείται ανοδικά (+1,0%).
Οι μεσαίες επιχειρήσεις είδαν τις πωλήσεις τους να ενισχύονται με έντονο ρυθμό (5,8%), ενώ μετά την αφαίρεση των πληθωριστικών πιέσεων παρέμεινε ικανοποιητικός (3,1%).
Πώς κινήθηκε το εννέαμηνο του 2025
Σε πραγματικές τιμές, ο κύκλος εργασιών το πρώτο εννεάμηνο στο λιανικό εμπόριο (εκτός τροφίμων/οχημάτων και καυσίμων) συρρικνώνεται σε σχέση με το Ά εννεάμηνο του 2024 (-0,6%).
Η ανησυχητική όμως εξέλιξη έγκειται στο γεγονός ότι ο τζίρος βαίνει μειούμενος τα τελευταία τρία έτη, και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό.
Πίεση από το λειτουργικό κόστος στις μικρομεσαίες
Οι επιχειρήσεις που διαφοροποιήθηκαν είναι σίγουρα οι μεγάλες καθώς κατέγραψαν ισχυρή ενίσχυση των πωλήσεών τους (8,5%) ακόμα και μετά τη διόρθωση ως προς την επίπτωση του πληθωρισμού (+5,8%).
Ακόμα και με σχετικά ικανοποιητική αύξηση του κύκλου εργασιών σε πραγματικούς όρους, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν ένα διαρκώς αυξανόμενο λειτουργικό κόστος.
Αντίθετα, το σύνολο των ΜμΕ εμφάνισε στασιμότητα (-0,1%) στο κύκλο εργασιών η οποία, αφού αφαιρεθούν οι ανοδικές επιδράσεις του πληθωρισμού, μετατρέπεται σε αξιόλογη πτώση των πωλήσεων (-2,6%).
Ως εκ τούτου, η ανάγκη για αύξηση του κύκλου εργασιών για τις ΜμΕ ώστε αυτές να παραμείνουν βιώσιμες καθίσταται περισσότερο από επιτακτική.
Η εικόνα στις μεσαίες επιχειρήσεις
Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις εμφανίζουν στασιμότητα πωλήσεων σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024, ενώ μετά τη διόρθωση ως προς τον πληθωρισμό οι πραγματικές πωλήσεις είναι κατά 2,6% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες περυσινές.
Οι μικρές επιχειρήσεις φαίνεται να πιέζονται περισσότερο καθώς υποχώρηση των πωλήσεων (-2,3%) καταγράφηκε ακόμα και σε ονομαστικές τιμές.
Σε σαφώς καλύτερη κατάσταση οι μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες ακόμη και μετά την διόρθωση για τον πληθωρισμό είδαν τον πραγματικό τους τζίρο να ενισχύεται κατά 0,8%.
