Σε σύγκριση με τα ογκώδη πυρηνοκίνητα υποβρύχια της Ρωσίας, το A26 της Σουηδίας, με μήκος μόλις 66 μέτρα, είναι ένα συμπαγές μοντέλο. Αλλά αυτό που λείπει σε μέγεθος από το υποβρύχιο που κατασκευάζεται από τη Saab, το αναπληρώνει με δυνατότητες μυστικότητας και επιτήρησης.
Μια πύλη ενσωματωμένη στην πλώρη του επιτρέπει να αναπτύσσει υποβρύχια drones, αισθητήρες ή δύτες στον βυθό. Για τα θολά νερά της Βαλτικής Θάλασσας και για τον ψυχρό πόλεμο που εκτυλίσσεται από κάτω τους, το a26 προσφέρει την καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής. Αυτό τουλάχιστον ήταν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η κυβέρνηση της Πολωνίας στις 26 Νοεμβρίου, όταν αποφάσισε να αγοράσει τρία από τα σκάφη για περίπου 2,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Για χώρες όπως η Πολωνία, το να έχουν τα μάτια τους πάνω και κάτω από τη Βαλτική είναι ένα πιεστικό ζήτημα εθνικής ασφάλειας, σημειώνει ο Economist. Η θάλασσα σφύζει από τηλεπικοινωνιακές και ενεργειακές υποδομές. Ένας αγωγός φυσικού αερίου, ο Balticconnector, συνδέει τη Φινλανδία και την Εσθονία. Ένας άλλος, ο Baltic Pipe, μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Νορβηγία στην Πολωνία.
Καλώδια επικοινωνιών και ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκονται στον βυθό. Νωρίτερα φέτος, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία αποσύνδεσαν τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας από το δίκτυο της Ρωσίας. Από τους τέσσερις συνδέσμους που τους συνδέουν με τον ευρωπαϊκό, οι τρεις είναι υποβρύχιοι. Πάνω από την επιφάνεια, εκατοντάδες ανεμογεννήτριες στέκονται στα ανοιχτά των ακτών της Δανίας και της Γερμανίας, και νέες αναδύονται στα ανοιχτά της Πολωνίας. Οι ακτές της Βαλτικής φιλοξενούν δέκα τερματικούς σταθμούς LNG, με δύο ακόμη υπό κατασκευή.
Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ενδέχεται επίσης να χρησιμοποιούν ορισμένα από τα πλοία για επιχειρήσεις πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Τον Σεπτέμβριο, drones που φαίνεται να εκτοξεύθηκαν από πλοία συνδεδεμένα με τη Ρωσία εντοπίστηκαν πάνω από αεροδρόμια της Δανίας. Παρόμοια περιστατικά έχουν σημειωθεί έκτοτε στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Οι υβριδικές επιθέσεις επιτρέπουν στη Ρωσία να αρνείται την εμπλοκή της, να δοκιμάζει τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ και να εκτιμά την προθυμία κάθε μέλους για αντιπαράθεση. Ωστόσο, το καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν αρχίζει επίσης να ενεργεί ανοιχτά. Στις αρχές Οκτωβρίου, η υπηρεσία πληροφοριών άμυνας της Δανίας αποκάλυψε ότι ρωσικά πολεμικά πλοία είχαν στρέψει τα όπλα τους προς πλοία και ελικόπτερα του δανικού ναυτικού και έπλεαν προς την κατεύθυνση δανικών σκαφών, προσομοιώνοντας σύγκρουση.
Κρίσιμες υποδομές
Η Ρωσία θα έχει σύντομα περισσότερους στόχους να επιλέξει. Η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία και η Φινλανδία κατασκευάζουν νέα αιολικά πάρκα στη Βαλτική Θάλασσα. Η Πολωνία είναι ακόμη πιο εκτεθειμένη. Εξαρτάται από τους αγωγούς και τα λιμάνια της Βαλτικής για σχεδόν το ήμισυ των εισαγωγών ενέργειας της, και αυτή η εξάρτηση αυξάνεται.
Μέχρι το 2040, η χώρα ενδέχεται να επενδύσει πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτια αιολικά πάρκα και νέους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου. Ο πρώτος πυρηνικός σταθμός της Πολωνίας, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία μέχρι το 2036, θα βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 2 χλμ. από την ακτή.
Μεγάλο μέρος της υπάρχουσας τεχνολογίας επιτήρησης, η οποία βασίζεται στο σόναρ, δεν είναι κατάλληλα για τη Βαλτική. Ο ρηχός και ακατάστατος βυθός δημιουργεί ακουστικό θόρυβο, η θαλάσσια κυκλοφορία καλύπτει την υποβρύχια δραστηριότητα και απότομες αλλαγές στην αλατότητα παραμορφώνουν τα ηχητικά κύματα. Νέες λύσεις θα καλύψουν ορισμένα από τα κενά, συμπεριλαμβανομένων υδροακουστικών αισθητήρων, υποβρυχίων όπως το A26 και μη επανδρωμένων υποβρυχίων οχημάτων (UUV). Αλλά η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης, ενός βασικού στόχου του ΝΑΤΟ για τη Βαλτική, θα διαρκέσει χρόνια.
Έργα όπως το A26 αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις. Το ναυτικό της Σουηδίας είχε προγραμματίσει να παραλάβει το πρώτο από τα δύο υποβρύχια που παρήγγειλε από τη Saab το 2022. Αυτό έχει αναβληθεί για το 2031 καθώς η αναβάθμιση του ναυπηγείου, όπου κατασκευάζονται τα υποβρύχια λέγεται, είναι ένας από τους λόγους της καθυστέρησης.
Η Πολωνία, της οποίας το ναυτικό διαθέτει μόνο ένα υποβρύχιο σοβιετικής εποχής, θα πρέπει να περιμένει μέχρι τη δεκαετία του 2030 για τα τρία A26 που έχει παραγγείλει. Εν τω μεταξύ, η κύρια υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών της Βρετανίας κατέληξε πρόσφατα στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία εκσυγχρονίζει τον στόλο της για να στοχεύει υποθαλάσσια καλώδια και αγωγούς.
Οι ισορροπίες και το υψηλό κόστος…
Έτσι, ακόμη και με τη νέα τεχνολογία για τη βελτίωση της παρακολούθησης, της ανίχνευσης και των επισκευών, το ΝΑΤΟ πρέπει να κάνει περισσότερα για να δείξει στη Ρωσία ότι οι υβριδικές επιθέσεις του δεν θα μείνουν ατιμώρητες.
Στο πλαίσιο της επιχείρησης Baltic Sentry του ΝΑΤΟ, που ξεκίνησε στις αρχές του 2025, η συμμαχία έχει εντείνει τις περιπολίες στη Βαλτική. Αλλά παρόλο που τα πλοία του ΝΑΤΟ μπορούν να καλέσουν εμπορικά πλοία για να ελέγξουν εάν έχουν έγκυρη άδεια κυκλοφορίας, βάσει του διεθνούς δικαίου τα πληρώματά τους δεν επιτρέπεται να επιβιβαστούν ή να τα επιθεωρήσουν.
Ορισμένες χώρες έχουν προτείνει πιο δραστικά μέτρα. Μετά τις εισβολές με μη επανδρωμένα αεροσκάφη πάνω από τη Δανία, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πρότεινε το κλείσιμο της Βαλτικής σε δεξαμενόπλοια του σκιώδους στόλου. Ο υπουργός Άμυνας της Εσθονίας, Χάνο Πέβκουρ, είχε προτείνει να γίνει αυτό μήνες νωρίτερα.
Ωστόσο, ένας τέτοιος αποκλεισμός σχεδόν σίγουρα θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας εγγυάται στα πλοία, ακόμη και σε αυτά που έχουν υποστεί κυρώσεις, το δικαίωμα να διέρχονται από διεθνή στενά, εφόσον δεν απειλούν με βία ή δεν παραβιάζουν τους κανόνες ασφαλείας.
Η Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί τη Βαλτική για το 60% των εξαγωγών αργού πετρελαίου που μεταφέρει μέσω θαλάσσης, πιθανότατα θα θεωρούσε το κλείσιμο των δανικών στενών σε δεξαμενόπλοια του σκιώδους στόλου πράξη πολέμου. Μια πιο συνετή απάντηση θα ήταν να αρνηθεί την πρόσβαση σε πλοία που δεν πληρούν τα τεχνικά πρότυπα, λέει ο Γιάτσεκ Σιεβιέρα, πρώην επικεφαλής του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας της Πολωνίας.
