Η πρόταση των G7 για εταιρικό φόρο 15% ανησυχεί τα κράτη του Κόλπου

Με την απόφαση των G7 για μια παγκόσμια φορολογική κλίμακα για τις πολυεθνικές οι χώρες του Κόλπου που παραδοσιακά έχουν πολύ χαμηλούς συντελεστές θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τις οικονομίες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής που θέλουν ψηλούς φόρους και δαπάνες, και να επιβάλουν μεγάλες φορολογικές αυξήσεις που θα απειλούσαν την παγκόσμια ανταγωνιστικότητά τους.

Αρχικά, το σχέδιο των G7 φάνηκε να αποτελεί απειλή για τα καθεστώτα χαμηλής φορολογίας που ισχύουν στις περισσότερες χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ), τα οποία έχουν θεωρηθεί κρίσιμο μέρος των στρατηγικών τους για οικονομική ανάπτυξη.

Για πολλούς αναλυτές από τις χώρες του Κόλπου οι προτάσεις των G7 είναι ένα παράδειγμα πλούσιων ανεπτυγμένων χωρών που προσπαθούν να επιβάλουν τα δικά τους οικονομικά και φορολογικά καθεστώτα στον υπόλοιπο κόσμο, όπου τα κράτη του ΣΣΚ τα έχουν καταφέρει με τις δικές τους πρακτικές πολύ καλά μέχρι τώρα.

Η Σαουδική Αραβία θεωρήθηκε ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις επιπτώσεις από έναν παγκόσμιο φόρο. Το Βασίλειο είναι μέλος της ομάδας χωρών της G20 και δεσμεύεται από τις αποφάσεις που λαμβάνει το σώμα στις ετήσιες συνεδριάσεις του. Το επόμενο βήμα των G7 με το φορολογικό τους σχέδιο είναι να το θέσει στο ευρύτερο G20, όπου οι Σαουδάραβες υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να λάβουν θέση για τις προτάσεις.

Η φάση υλοποίησης των προτάσεων θα επιφέρει σκληρές διαπραγματεύσεις. Για τη Σαουδική Αραβία θα πρέπει να βρεθεί μια τομή στις διαφορές μεταξύ των αναγκών αύξησης της φορολογίας των ανεπτυγμένων χωρών της G7 που αντιμετωπίζουν άνευ προηγουμένου δημοσιονομικά ελλείμματα και των αναπτυσσόμενων χωρών που θέλουν χαμηλό εταιρικό φόρο για την προσέλκυση επενδύσεων, τεχνολογίας και τεχνογνωσίας.

Ωστόσο, ο Mohammed Al-Jadaan, ο υπουργός Οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας, φάνηκε να είναι ειλικρινής για τις προτάσεις της G7, χαιρετίζοντας την και επισημαίνοντας ότι η σύνοδος κορυφής των G20 του προηγούμενου έτους ενέκρινε συγκεκριμένα σχέδια προϋπολογισμού για ανάκαμψη μετά την πανδημία μέσω της φορολογικής δαπάνης των μεγαλύτερων οικονομιών παγκοσμίως.

Ο Asad Khan, επικεφαλής διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων της Emirates Investment Bank (EIB) των ΗΑΕ, συμφώνησε ότι ο διάβολος θα είναι στη λεπτομέρεια των προτάσεων για περιφερειακούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και επεσήμανε σε αραβική ιστοσελίδα ότι, προκειμένου η συμφωνία G7 να είναι μια παγκόσμια επιτυχία μακροπρόθεσμα οι χώρες της G20 που περιλαμβάνει μεγάλες οικονομίες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να συμμετάσχουν και να επικυρώσουν τη συμφωνία.

Ο διάβολος και οι λεπτομέρειες

Τα θέματα όπως 15% ελάχιστος φόρος και πάνω από 10% περιθώριο κέρδους θα αναδειχνούν σε θέματα διαμάχης, αλλά η ουσία της συμφωνίας εκτιμάται και μπορεί να υποστηριχθεί από την G20, αν και με αρκετές εξαιρέσεις.

Όμως, όποια συμβιβαστική συμφωνία σφυρηλατείται από τους παγκόσμιους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι προτάσεις της G7 φέρνουν ξανά στο προσκήνιο το ευαίσθητο θέμα της φορολογίας στη Μέση Ανατολή. Η περιοχή εμφανίζεται τακτικά σε λίστες παγκόσμιων φορολογικών παραδείσων όπου κάποιοι μπορούν να αποφύγουν την καταβολή των οφειλών τους. Νωρίτερα φέτος, η ομάδα Tax Justice Network έθεσε τα ΗΑΕ στους 10 κορυφαίους φορολογικούς παραδείσους όπου οι εταιρείες θα μπορούσαν να ιδρυθούν μέσα σε ένα καθεστώς «παγκόσμιας εταιρικής φορολογικής κατάχρησης».

Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι πρόκειται για εσφαλμένη αντίληψη του ρόλου που έπαιξε ο φόρος στην περιοχή. Παρόλο που ο προσωπικός φόρος εισοδήματος είναι πράγμα ανήκουστο στον Κόλπο, πολλές χώρες έχουν εισαγάγει φόρο προστιθέμενης αξίας στην κατανάλωση, με τη Σαουδική Αραβία να τριπλασιάζει το ποσοστό σε 15 τοις εκατό πέρυσι για να ανταποκριθεί στις οικονομικές απαιτήσεις της πανδημικής ύφεσης.

Ο εταιρικός φόρος καταβάλλεται επίσης σε μια σειρά βιομηχανιών – κυρίως πετρελαίου και τραπεζών – σε πολλές χώρες του ΣΣΚ. Και υπάρχει ένα ευρύ φάσμα κρατικών τελών και εισφορών που επιβάλλονται σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς σε ολόκληρη την περιοχή.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει προτείνει τακτικά μια μορφή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων στην περιοχή, μια έκκληση που μέχρι στιγμής έχει αγνοηθεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που έχουν επίγνωση της ανάγκης να προσελκύσουν επενδυτές και ανθρώπους που θέλουν να ζήσουν και να εργαστούν στις χώρες του ΣΣΚ.

Τα ΗΑΕ και άλλες χώρες του ΣΣΚ δεν είναι φορολογικοί παράδεισοι με την ίδια έννοια με τα Νησιά Καϊμάν ή το Λιχτενστάιν. Είναι κράτη που ιστορικά ήταν αντίθετα στην επιβολή φόρων και την έχουν χρησιμοποιήσει ως εργαλείο οικονομικής πολιτικής. Η καλύτερη απόδειξη για αυτό είναι οι ελεύθερες ζώνες (FZ) και οι ειδικές οικονομικές ζώνες (SEZ) που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή ως τρόπος προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων.

Θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο αυτή η επιτυχημένη φόρμουλα από τις προτάσεις της G7;

Οι FZ και οι SEZ χρησιμοποιήθηκαν για να προσελκύσουν κεφάλαια και να διαφοροποιήσουν τις οικονομίες των χωρών της περιοχής θα κατηγορηθούν ότι διευκολύνουν τη φοροαποφυγή και τις αυξανόμενες απαιτήσεις για ανταλλαγή πληροφοριών για φορολογικούς σκοπούς και υψηλότερα πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας.

Η Σαουδική Αραβία υποσχέθηκε πρόσφατα ένα σύνολο κινήτρων, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών ελαφρύνσεων, σε πολυεθνικές που ίδρυσαν την έδρα τους στο Ριάντ ως μέρος της στρατηγικής για να καταστήσουν την πόλη τον οικονομικό κόμβο του Κόλπου. Ενας φορολογικός συντελεστής εταιρειών στο 15% σε ολόκληρο το ΣΣΚ θα επηρέαζε την ανταγωνιστικότητα των διαφόρων χρηματοοικονομικών κόμβων.

Η ελάχιστη φορολογική ρήτρα αναγκάζει την επανεξέταση για τις χώρες με μηδενικούς φόρους της περιοχής να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τις Αμεσες Ξένες Επενδύσεις, αλλά παρόλα αυτά η Μέση Ανατολή παραμένει στρατηγικός περιφερειακός κόμβος για παγκόσμιες εταιρείες και δυτικές δυνάμεις.