Υπό κατασκευή 10 Μονάδες Διαχείρισης Αποβλήτων

Η  ανακύκλωση στην Ελλάδα νοσεί.  Μόλις το 20% των απορριμμάτων που παράγονται στην Ελλάδα ανακυκλώνεται ενώ το 80% θάβεται. Την ίδια στιγμή, στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ η ταφή απορριμμάτων δεν ξεπερνάει, κατά μέσο όρο, το 25%.

Η κυβέρνηση τον περασμένο Ιούλιο με μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία (4819/2021)  έθεσε ως στόχο η  ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων να ανέλθει σε ποσοστό τουλάχιστον 55% το 2025, 60% το 2030 και 65% το 2035, ενώ η ανακύκλωση των συσκευασιών σε ποσοστό τουλάχιστον 65% το 2025 και 70% το 2030. Παράλληλα, μεταξύ άλλων, θεσπίστηκε η υποχρεωτική χωριστή συλλογή, έως το 2024, των κλωστοϋφαντουργικών και των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων, τέθηκε στόχος μείωσης των αποβλήτων τροφίμων κατά 30% το 2030 (σε σχέση με το 2022) κλπ.

Ωστόσο, έως ότου προχωρήσει η ανακύκλωση απορριμμάτων, η χώρα έχει ανάγκη από υποδομές για τη διαχείρισή τους. Όμως, εμπλοκές σε πολλούς διαγωνισμούς αλλά και καθυστερήσεις στην κατασκευή Μονάδων Διαχείρισης Απορριμμάτων έχουν εκτροχιάσει τα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων. Το καλοκαίρι του 2019 λειτουργούσαν μόνο τρεις μονάδες και κατασκευάζονταν άλλες πέντε.

Σήμερα σε λειτουργία βρίσκονται πέντε μονάδες (σε Κοζάνη, Ιωάννινα, Χανιά, Σέρρες και Ηλεία) ενώ δέκα υποδομές είναι υπό κατασκευή με  ημερομηνία ολοκλήρωσης, στις περισσότερες, μετά το  2023 (σε Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Αµάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία, Ζάκυνθος, Ιεράπετρα, Άρτα και Δράμα). Επίσης,  στο στάδιο υπογραφής σύμβασης   βρίσκονται άλλες έξι μονάδες (σε Λευκάδα, Τρίκαλα, Σητεία, Χίος, Κεφαλονιά και Μήλος).

Γενικότερα, όλες οι προωθούμενες μονάδες έχουν εξασφαλίσει βεβαίωση χωροθέτησης (πλην της Αττικής).  Ειδικότερα, σε διαγωνιστική διαδικασία βρίσκονται οι 12  μονάδες (σε Γραµµατικό, Αττική ΣΔΙΤ 1, Αττική ΣΔΙΤ 2, Θεσσαλονίκη – Δυτικού Τομέα, Καβάλα, Αγρίνιο, Κέρκυρα, Ηράκλειο, Ρόδος, Κάρπαθος, Ναύπακτος, Χερσόνησος).

Όσον αφορά στην χρηματοδότηση, έχει εξασφαλιστεί για οκτώ υποδομές (της Πάτρας,  της Θεσσαλονίκης – Ανατολικού Τομέα, του Βόλου, της Λάρισας, της Τήνου, της Άνδρου, της Λέρου και της Νάξου) ενώ για άλλες πέντε έχει κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης (της Σύρου, του Βόρειου Έβρου,  της Σαντορίνης, της Κω, της Καλύμνου).

Επίσης, το επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης για άλλες επτά μονάδες (Φωκίδας, Λαµίας, Λέσβου, Χαλκίδας, Πάρου,  Μυκόνου,  Σαμοθράκης) ενώ για εκείνες της Λήμνου και της Σάμου  η αίτηση χρηματοδότησης θα υποβληθεί έως το τέλος του έτους. Το στοίχημα πλέον για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να καταφέρει να εξασφαλίσει τη συνέχιση της χρηματοδότησης και κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο.

Ενστάσεις για το τέλος ταφής

Παράλληλα, για την αποτροπή της ταφής, εφαρμόζεται τέλος ταφής από την 1η Ιανουαρίου 2022 ύψους 20 ευρώ/τόνο, με σταδιακή αύξησή του στα 35 ευρώ/τόνο έως το 2025, από την 1η Ιανουαρίου 2026 σε 45 ευρώ/τόνο, ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2027 σε 55 ευρώ/τόνο, το οποίο αποδίδεται στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) των Δήμων και αξιοποιείται για την ενίσχυση της ανακύκλωσης.

Ωστόσο, οι δήμοι της χώρας ζητούν την αναστολή της εφαρμογής του. Όπως ανέφερε στο πρόσφατα έκτακτο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) ο πρόεδρός της κ.  Δημήτρης Παπαστεργίου «πραγματικά το θεωρώ πέρα από κάθε λογική να συζητάμε ακόμη για το τέλος ταφής, την ώρα που γύρω μας όλα τα σκιάζει η ενεργειακή φοβέρα».

Ειδικότερα επεσήμανε τα εξής: «Δηλαδή λίγα πληρώνουν οι πολίτες μας αυτό το διάστημα, που εμείς θα πάμε να βάλουμε στους λογαριασμούς άλλα 80-100 εκατ. ευρώ για να πληρωθούν οι ευθύνες του ίδιου του κράτους που συνεχίζει να μην βάζει μια στοιχειώδη τάξη στην αγορά της ανακύκλωσης;  Σε μία αγορά όπου συνεχίζουν να επικρατούν πρακτικές μαφίας και όπου η εισφοροδιαφυγή στο κομμάτι της ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας ξεπερνά το 45%; Ποιος φταίει για αυτό, οι Δήμοι; Δηλαδή ο διπλασιασμός της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη το τελευταίο διάστημα είναι περιβαλλοντικά συμβατό; Και το μόνο ασύμβατο και επιλήψιμο σε μία Ελλάδα σείεται συθέμελα, είναι το ποσοστό ανακύκλωσης; Καταλαβαίνω απόλυτα τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο ταμείο ανάκαμψης για το τέλος ταφής, όμως η λύση δεν μπορεί να είναι η επιβολή του και μάλιστα σε αυτό το ύψος».