Χωροταξικό: Χωρίς σχεδιασμό οι επενδύσεις στην ενέργεια και τον τουρισμό

Η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να λύσει τον… γόρδιο δεσμό που εμποδίζει την ολοκλήρωση δύο (συν ένα) σημαντικών «εργαλείων» για τις επενδύσεις στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα δύο κρίσιμα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τον τουρισμό, καθώς και το Περιφερειακό Χωροταξικό Νοτίου Αιγαίου, τα οποία τους τελευταίους μήνες πηγαινοέρχονται από τα γραφεία των μελετητών στις αρμόδιες υπηρεσίες των υπουργείων, δίχως αποτέλεσμα.

Καλό φθινόπωρο για το πρόγραμμα «Διατηρώ» – Ρημάζουν ιστορικά

ΑΠΕ

Μάλιστα, η ολοκλήρωση του μελετητικού αντικειμένου του νέου ειδικού χωροταξικού πλαισίου (ΕΧΠ) για τις ΑΠΕ (παραλαβή και έγκριση μελέτης) προβλεπόταν από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να γίνει, βάση του εγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, στις 13 Απριλίου 2023. Για τη φετινή άνοιξη προσδιοριζόταν και η ολοκλήρωση του ΕΧΠ για τον τουρισμό.

Σε κάθε περίπτωση, το νέο χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, όταν ολοκληρωθεί, θα αποτελέσει το «road map» της πολιτείας που θα περιγράφει με σαφήνεια σε ποιες περιοχές θα απαγορεύεται και πού θα επιτρέπεται η χωροθέτηση σταθμών πράσινης ενέργειας, καθώς και υπό ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες. Με δεδομένο ότι οι αντιδράσεις και προσφυγές στη δικαιοσύνη πολιτών, φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν, στόχος είναι το αναθεωρημένο ΕΧΠ να ισορροπεί θέτοντας «φρένο» στην επέκταση των ΑΠΕ σε ευαίσθητες οικολογικά περιοχές, δίχως παράλληλα θα θέτει τροχοπέδη στις «πράσινες» επενδύσεις. Γι΄ αυτό, όπως λένε οι «κακές γλώσσες», διόλου τυχαία δεν είναι η μετάθεση της διαβούλευσης της μελέτης για μετά τις εκλογές προς αποφυγή δυσάρεστων αντιπαραθέσεων.

Το υφιστάμενο ΕΧΠ-ΑΠΕ του Γ. Σουφλιά, το οποίο είχε εγκριθεί το 2009, είχε λάβει υπόψη δεδομένα της δεκαετίας του 2000 τα οποία πλέον θεωρούνται παρωχημένα, λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας των ΑΠΕ (μέγεθος ανεμογεννητριών, ανάπτυξη θαλάσσιων εγκαταστάσεων ΑΠΕ, μονάδες αποθήκευσης ενέργειας κ.ά.), της κλιματικής αλλαγής που επέφερε μεταβολές στις ταχύτητες των ανέμων και στην ακτινοβολία του ηλίου, αλλά και αλλαγών στην περιβαλλοντική νομοθεσία.

Αιολικά

Από την αξιολόγηση που έγινε από τους μελετητές προέκυψε ότι, η μέγιστη επιτρεπόμενη πυκνότητα αιολικών εγκαταστάσεων ανά ΟΤΑ και κατηγορία χώρου _ νησιά, Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ), Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας (ΠΑΚ) κλπ. _, όπως καθορίζονται από το ΕΧΠ-ΑΠΕ του Σουφλιά, παρέχει τη δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας, συνολικής ισχύος 26πλάσιας του εθνικού στόχου για το 2030, μόνο από τις χερσαίες εγκαταστάσεις. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε η ανάγκη αναδιάρθρωσης των περιοχών προτεραιότητας και καταλληλότητας με βάση τις υφιστάμενες συγκεντρώσεις έργων ΑΠΕ αλλά και τις περιοχές με αυξημένη ζήτηση (π.χ. Ευρυτανία, Θίσβη κ.ά.) καθώς και ο επαπροσδιορισμός των περιοχών αποκλεισμού βάσει των υπό εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών.

Επίσης, το μέγεθος των ανεμογεννητριών οδηγεί σε επανεξέταση των κανόνων ένταξης στο τοπίο, ή των ελάχιστων αποστάσεων, ενώ ενδέχεται να απαιτηθεί περιορισμός στο μέγεθος τους όταν πρόκειται να εγκατασταθούν σε συγκεκριμένες περιοχές π.χ. κοντά σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, σε οικισμούς ή σε περιοχές οργανωμένης τουριστικής ανάπτυξης.

Σε κάθε περίπτωση, η μελέτη όπως αναφέρει στέλεχος του ΥΠΕΝ στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» έχει ολοκληρωθεί, ωστόσο γίνονται κάποιες προσαρμογές με βάση τις νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για τις ΑΠΕ. Πάντως, ακόμη κι αν τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση, εάν το ισχύον χρονοδιάγραμμα δεν επισπευσθεί (εκπόνηση σχεδίου απόφασης έγκρισης ΣΜΠΕ, συγγραφή και υποβολή της έκθεσης αξιολόγησης διαβούλευσης του Σχεδίου ΚΥΑ και της ΣΜΠΕ, έλεγχος από τη διευθύνουσα υπηρεσία κλπ.) η υπογραφή και δημοσίευση της ΚΥΑ δεν αναμένεται πριν τα τέλη του έτους.

Καθυστερήσεις και στο ΕΧΠ για τον τουρισμό

Καυτή «πατάτα» για τη νέα κυβέρνηση θα είναι και η ολοκλήρωση του νέου ΕΧΠ για τον τουρισμό. Εδώ και πεντέμισι χρόνια, δηλαδή από τον Μάρτιο του 2017, οι τουριστικές υποδομές χωροθετούνται βάσει των 12 Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων, τα οποία δεν έχουν όλα αναθεωρηθεί, οπότε δεν περιλαμβάνουν διάφορα σύγχρονα πρότυπα τουριστικής ανάπτυξης. Ακόμη εκκρεμεί η αναθεώρηση των περιφερειακών χωροταξικών της Δυτικής Μακεδονίας καθώς και δύο ιδιαιτέρως τουριστικών περιοχών, της Πελοποννήσου αλλά και του Νοτίου Αιγαίου. Μάλιστα, το σχέδιο για το Νότιο Αιγαίου έχει τεθεί σε διαβούλευση από τον Ιανουάριο του 2021 και έκτοτε αγνοείται η τύχη του.

Οι «περιπέτειες» για το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό ξεκίνησαν το 2017 όταν το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ακυρώσει το πρώτο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) για τον Τουρισμό του 2009, το οποίο είχε επανέλθει σε ισχύ το 2015 οπότε είχε ακυρωθεί από τους ανώτατους δικαστές το δεύτερο ΕΧΠ του 2014.

Τον Μάιο του 2018 ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης είχε υπογράψει τη σύμβαση ανάθεσης της μελέτης για ένα νέο ΕΧΠ για τον Τουρισμό και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η τότε Γενική Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ κυρία Ειρήνη Κλαμπατσέα είχε αναθέσει τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Πέντε χρόνια αργότερα, το νέο πλαίσιο δεν έχει δει ακόμη το φως της δημοσιότητας.