Οικονομία: Πόλεμος, τεχνητή νοημοσύνη και κλιματική κρίση αλλάζουν το εμπόριο

Κοσμογονικές… αλλαγές βρίσκονται σε εξέλιξη στο παγκόσμιο εμπόριο. Η ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία υποχρεώνουν τις εταιρείες να φέρουν τις παραγωγικές μονάδες πιο κοντά στους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή, η στροφή στην πράσινη ενέργεια και η τεχνητή νοημοσύνη διαμορφώνουν ένα εντελώς καινούργιο τοπίο όσον αφορά στον τρόπο που λειτουργεί το εμπόριο και η απασχόληση.

Αν και οι τάσεις θα γίνουν ακόμη πιο εμφανείς τα επόμενα χρόνια, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν πως αλλάζουν ήδη το παγκόσμιο εμπόριο, το οποίο ανέρχεται σε 32 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Κορεσμένες τοπικές εμπορικές διαδρομές είναι απλωμένες

Χαρακτηριστική περίπτωση… μετακίνησης εργοστασίων στην πηγή της κατανάλωσης είναι το Port Laredo στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό. Πρόκειται για μια πόλη 250.000 κατοίκων, όπου κατασκευάζονται εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα αποθηκών και βιομηχανικών χώρων λόγω της έκρηξης του διεθνούς εμπορίου.

Η περιοχή διαθέτει ένα αεροδρόμιο, μία σιδηροδρομική και τέσσερις γέφυρες. Καμία άλλη χερσαία, θαλάσσια ή αεροπορική διέλευση των ΗΠΑ δεν διακινεί αγαθά υψηλότερης αξίας σε δολάρια κάθε μέρα όσο η συγκεκριμένη. Αβοκάντο, έπιπλα και αυτοκίνητα παίρνουν το δρόμο βόρεια από το Μεξικό. Ανταλλακτικά αυτοκινήτων, καλαμπόκι και βενζίνη ακολουθούν την ακριβώς αντίθετη διαδρομή.

Κάποια φορτηγά διασχίζουν τα σύνορα του ποταμού Ρίο Γκράντε έως και οκτώ φορές την ημέρα συνδέοντας την βιομηχανική καρδιά του Μεξικού και το Νότιο Τέξας, αναφέρει το Bloomberg. Την ίδια στιγμή, Kia και Tesla Inc. ανακοίνωσαν πως σχεδιάζουν νέα μονάδα ηλεκτρικών οχημάτων στη συνοριακή πολιτεία Nuevo León του Μεξικού, όπου οι ξένες επενδύσεις ανθούν.

Η επίθεση της ηλεκτροκίνησης

Η εμπορική κίνηση αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να προμηθευτούν περισσότερα από το Μεξικό λόγω του εμπορικού πολέμου με την Κίνα. Η Μαέβα Κάζιν οικονομολόγος του Bloomberg, υπολογίζει ότι οι αμερικανικές εισαγωγές από την Κίνα έχουν μειωθεί κατά περίπου 150 δισεκατομμύρια δολάρια, με το Μεξικό να καλύπτει μεγάλο μέρος του κενού.

Οι τοπικοί αξιωματούχοι του Laredo πιέζουν τη κεντρική διοίκηση για επέκταση του οδικού δικτύου από οκτώ λωρίδες σε δέκα, ένα έργο συνολικού κόστους τουλάχιστον 40 εκατομμύρια δολαρίων.

Την ίδια ώρα έρχονται και άλλα εμβληματικά projects. Ενδεικτικά, στη νοτιοδυτική Γαλλία εργάτες προετοιμάζονται για μια πρωτοποριακή τεχνολογική επένδυση: ρομπότ που κατασκευάζουν μπαταρίες για ηλεκτροκίνητα οχήματα σε αποστειρωμένο περιβάλλον.

Η νεοσυσταθείσα Automotive Cells ή ACC παίζει βασικό ρόλο στις φιλοδοξίες της Ευρώπης να αποσπάσει από την Κίνα κομμάτι της κατασκευής τέτοιων μπαταριών. Στους υποστηρικτές του εγχειρήματος είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες Mercedes-Benz και Stellantis. Οι εργαζόμενοι μαθαίνουν τη δουλειά σε αυτό που η ACC αποκαλεί «πιλοτικό εργοστάσιο», όπου αναπτύσσει προϊόντα και δοκιμάζει μεθόδους παραγωγής στην πόλη Nersac. Στη συνέχεια, θα κατευθυνθεί 650 χιλιόμετρα βόρεια, προς το λεγόμενο gigafactory της εταιρείας στο Douvrin. Η ACC προσλαμβάνει δύο ή τρία άτομα την ημέρα για να φτάσει το προβλεπόμενο εργατικό δυναμικό 2.000 ατόμων, ενώ οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να εκπαιδεύονται για να συμβαδίζουν με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.

Οι φίλοι μπορεί να γίνουν εχθροί

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, ακριβώς δίπλα από τα σύνορα του Ντιτρόιτ, δύο κτίρια αποθηκών στέκονται με τους πυλώνες τους εκτεθειμένους καθώς μια καναδική σημαία κυματίζει από έναν γερανό. Αυτό το εγχείρημα στο Windsor, του Οντάριο, αποτελεί μνημείο για τους κινδύνους της εθνικής βιομηχανικής πολιτικής, που μπορεί να φέρει αντιμέτωπες φίλες χώρες – ακόμα και όταν συμφωνούν να κατασκευάζουν πιο κοντά στην πατρίδα τους παρά στην Κίνα. Το εργοστάσιο είχε προγραμματιστεί να παράγει μπαταρίες για εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα σε ολόκληρη τη Βόρεια Αμερική. Η NextStar Energy Inc.— κοινοπραξία της Stellantis, η οποία κατέχει τις αμερικανικές μάρκες Chrysler, Dodge και Jeep, και την LG Energy Solution της Νότιας Κορέας— έχει πει ότι θα δημιουργήσει 2.500 θέσεις εργασίας.

Αλλά το NextStar διέκοψε το έργο τον Μάιο, λέγοντας ότι θα μπορούσε να λάβει καλύτερες επιχορηγήσεις στις ΗΠΑ. Φοβούμενη να χάσει το οικονομικό τρόπαιο, η κυβέρνηση Τριντό αύξησε τον Ιούλιο την προσφορά στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια Καναδά και το NextStar δέχτηκε. Με άλλα λόγια, η Stellantis και η LG απέσπασαν επιπλέον 14 δισεκατομμύρια δολάρια Καναδά από τους φορολογούμενους.

Το Brexit προσφέρει απρόσμενο κέρδος

Στη Γηραιά Αλβιώνα, μετά το Brexit, τα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου προετοιμάζονταν για μια καταστροφική μείωση στις εγγραφές στο εξωτερικό, επειδή οι φοιτητές της ΕΕ αντιμετώπιζαν περισσότερα εμπόδια. Έτσι, η κυβέρνηση απελευθέρωσε τις απαιτήσεις βίζας για τον υπόλοιπο κόσμο, με αποτέλεσμα μια πλημμύρα φοιτητών από την Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή.

Οι μη Βρετανοί φοιτητές είναι «ένα φωτεινό σημείο» για το Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, σύμφωνα με τον Τζόναθαν Πόρτες, καθηγητή οικονομικών και δημόσιας πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου που μίλησε στο Bloomberg. Συνεισέφεραν 41,9 δισεκατομμύρια στερλίνες (51,9 δισεκατομμύρια δολάρια) στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2021-22, αυξημένα κατά 34% από τρία χρόνια πριν. «Θα είχαμε μεγάλο πρόβλημα αν δεν είχαμε αυτούς τους διεθνείς φοιτητές», τόνισε ο Πόρτες.

Εφοδιαστικές αλυσίδες στο μονοπάτι του πολέμου

Με φόντo την ενεργειακή εξάρτηση, το Bloomberg ααφέρει ότι η θαλάσσια κυκλοφορία δεν σταματά ποτέ να διασχίζει τα γαλάζια νερά του Μπρίντιζι, στη νότια Ιταλία. Κρουαζιερόπλοια, φορτηγά πλοία και, όλο και περισσότερο, πλοία που μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο δένουν στο λιμάνι.

Το LNG κινείται μέσω του Μπρίντιζι όσο ποτέ άλλοτε, επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θέλει πλέον να εισάγει φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Πριν την εισβολή στην Ουκρανία, το αέριο έρεε ελεύθερα από βορρά προς νότο. Τώρα, η κατεύθυνση έχει αντιστραφεί. Το αέριο από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή αντικαθιστά το αέριο της Ρωσίας, μέσω αγωγών και πλοίων μεταφοράς LNG που συχνά εκφορτώνονται στη νότια ακτή της Ιταλίας, σε πόλεις όπως το Μπρίντιζι.

Η ΕΕ συμβάλλει χρηματικά στην επέκταση του λιμανιού του Μπρίντιζι ώστε περισσότερα πλοία να εκφορτώνουν εκεί. Ένας νέος αγωγός, που ονομάζεται EastMed-Poseidon, θα ξεκινάει από το Ισραήλ. Η ιταλική εταιρεία μεταφοράς φυσικού αερίου Snam SpA σχεδιάζει επενδύσεις 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ (για ένα δίκτυο αγωγών κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Ιταλίας.

Περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιτίθενται στο EastMed-Poseidon και στη διεύρυνση του λιμανιού λόγω των πιθανών επιπτώσεων στη θαλάσσια ζωή. Οι επί μακρόν κάτοικοι του Μπρίντιζι ανησυχούν ότι η κατασκευή θα βλάψει την ομορφιά τηςς αρχαίας πόλης. Αλλά άλλοι απολαμβάνουν την αναβαθμισμένη θέση της πόλης στο παγκόσμιο εμπόριο, καθώς και την αυξανόμενη απασχόληση σε ένα σχετικά φτωχό μέρος της Ιταλίας.

Η υψηλή τεχνολογία φέρνει προβλήματα… low tech

Τέλος, στην ιαπωνική αγροτική πόλη Kikuyo, τα πρωινά ξεκινούν με μερικά από τα χειρότερα μποτιλιαρίσματα της χώρας καθώς χιλιάδες μηχανικοί πάνε στις δουλειές τους. Είναι το τίμημα που πληρώνουν για την εργασία σε αυτό που σύντομα θα γίνει ο πιο προηγμένος κόμβος ημιαγωγών.

Για να ανακτήσει την πρώην ηγετική της θέση στον κλάδο, η Ιαπωνία σχεδιάζει να προσφέρει 14 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις για νέα εργοστάσια και γραμμές παραγωγής. Η κυβέρνηση πληρώνει το μισό κόστος ενός νέου εργοστασίου της Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., ή TSMC, στο Kikuyo και βρίσκεται σε συζητήσεις για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση ενός δεύτερου εργοστασίου κοντά. Από την προοπτική των ΗΠΑ, βοηθά το γεγονός ότι αυτές οι κρίσιμες εγκαταστάσεις θα κατασκευαστούν εκτός της Ταϊβάν, την οποία η Κίνα θεωρεί έδαφός της.

Η δυσαρέσκεια στο Kikuyo όμως αυξάνεται μεταξύ των κατοίκων καθώς περισσότεροι οδηγοί παίρνουν παράπλευρους δρόμους για να αποφύγουν τη συμφόρηση…