Το «Made In Mexico» είναι το νέο «Made In China»

Για δεκαετίες, οι εταιρείες που επιδιώκουν να μειώσουν το κόστος έχουν καταφύγει σε υπεράκτιες τοποθεσίες, μεταφέροντας την παραγωγή τους στην Κίνα και σε άλλα κράτη της Ασίας, μια πρακτική που έγινε γνωστή ως offshoring.

Ωστόσο, οι εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας και η επιθυμία να απλοποιηθούν οι μακριές, πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού, που λύγισαν κατά την πανδημία, οδηγούν τώρα έναν αυξανόμενο αριθμό επιχειρήσεων που εξυπηρετούν τους πελάτες των ΗΠΑ να κάνουν το αντίστροφο – «nearshoring».

Πώς μια μπύρα από το Μεξικό κατέκτησε τις ΗΠΑ

Δηλαδή μεταφέρουν ορισμένες ή όλες τις δραστηριότητές τους στο Μεξικό. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια παραγωγική έκρηξη του Μεξικού σε οτιδήποτε, από ηλεκτρικά οχήματα έως προψημένα προϊόντα. Αυτό  δημιουργεί μια κρίσιμη στιγμή για την οικονομία της χώρας.

Οι δουλειές επιστρέφουν δυτικά. Πιο κοντά στις ΗΠΑ, όπου βρίσκεται και η μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως. Οι δουλειές που δεν επιστρέφουν στις ΗΠΑ, πηγαίνουν στο Μεξικό. Και είναι λογικό, καθώς από την βιομηχανική περιοχή της Μοντερέι προς τις ΗΠΑ είναι μια ευθεία που διανύουν τα φορτηγά σε 3 ώρες.

Η εγγύτητα αλλά και η αφθονία φτηνής γης για οικοδομική ανάπτυξη έλκει πολλές βιομηχανίες κοντά στα σύνορα μεταξύ Μεξικού και Ηνωμένων Πολιτειών.

Το να βρίσκεσαι στο βόρειο Μεξικό, κοντά στις ΗΠΑ, σημαίνει και φθηνότερο εργατικό δυναμικό και επίσης, ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα εφοδιασμού, κατά μήκος των 3.145 χιλιομέτρων συνόρων με τις ΗΠΑ.

Η βιομηχανική ανάπτυξη του Μεξικού άρχισε στα 1960. Μεγάλη ώθηση στην βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας έδωσε η εμπορική συμφωνία NAFTA, με τον Καναδά και τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1990.

Οι αυτοκινητοβιομηχανίες ήταν ήδη εκεί, από πολύ νωρίτερα. Τώρα πολλοί όμιλοι, πρέπει απλά να αναμορφώσουν υπάρχουσες εγκαταστάσεις και να προσθέσουν και άλλες. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες έχουν γνώση της μεξικανικής αγοράς. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η ύπαρξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Φαινόμενο ντόμινο

Μικρές και μεσαίου μεγέθους εταιρείες ακολουθούν τις μεγαλύτερες. Η Tesla έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις 5 δισ. δολαρίων στο Μοντερέι αλλά για να πραγματοποιεί τις εργασίες της εκεί αλλά και στο νέο εργοστάσιο της στο Τέξας χρειάζεται υπεργολάβους. Το Μεξικό το κάνει αυτό σε μικρότερη κλίμακα εδώ και δεκαετίες, και τώρα το φαινόμενο επεκτείνεται.

Το ζήτημα για την μεξικανική κυβέρνηση είναι ο διαχωρισμός μεταξύ του βορρά και του νότου της χώρας. Ο Βορράς που τώρα συγκεντρώνει αυτή την εισροή νέων ξένων επενδύσεων δημιουργεί προκλήσεις για την προσέλκυση εργατικού δυναμικού, αλλά και για την εξεύρεση ικανών εκτάσεων για την δημιουργία νέων βιομηχανικών μονάδων. Η παρούσα κυβέρνηση θέλει να προωθήσει το πρόγραμμά της για τον σιδηρόδρομο που θα ενώνει την ανατολική με την δυτική ακτή της χώρας.

Προκλήσεις

Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν ότι δεκάδες εταιρείες έχουν συγκεντρωθεί για να στηρίξουν την Tesla. Η εγκατάσταση της αυτοκινητοβιομηχανίας χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση ως διαφημιστικό δέλεαρ για να φέρει και άλλες εταιρίες στην χώρα.

Με τις «ενέσεις» αυτές, η μεξικανική οικονομία τον Μάιο σημείωσε εξαγωγές αξίας πέρυσι 52 δισ. δολαρίων, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ εξαγωγών. Το πρώτο εξάμηνο φέτος, το Μεξικό προσέλκυσε 29 δισ. δολάριασε άμεσες ξένες επενδύσεις.

Οι εξαγωγές αυτοκινήτων από το Μεξικό αυξήθηκαν κατά 15,7 % από έτος σε έτος σε 287.845 μονάδες τον Αύγουστο του 2023, το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2020, σηματοδοτώντας τον ένατο συνεχόμενο μήνα αύξησης στις πωλήσεις αυτοκινήτων. Η τελευταία αύξηση των εξαγωγών οφείλεται στις ισχυρές πωλήσεις των BMW Group (2.015,1%), Honda (70,0%), Nissan (92,3%), Toyota (44,9%), Ford Motor (31,1%) και Volkswagen (18,8%).  Αλλά, πλέον, οι εξαγωγές  επεκτείνονται σε νέα είδη, όπως ηλεκτρονικά, έπιπλα, υπολογιστές, αναψυκτικά και καπνικά προϊόντα.

Εμπόδια

Το Μεξικό θέλει να έρθουν κι άλλες επενδύσεις, αλλά οι υποδομές δεν επαρκούν. Η λειψυδρία είναι τεράστιο πρόβλημα, ιδίως στις περιοχές οι οποίες γνωρίζουν την μεγαλύτερη ανάπτυξη, κάτι που κατέδειξε με δραματικό τρόπο η ξηρασία πέρυσι. Η κυβέρνηση θέλει να κατασκευάσει νέα υδραγωγεία και άλλες υποδομές υδροδότησης, αλλά τα έργα αυτά, αν και όποτε γίνουν, δεν πρόκειται να λύσουν εντελώς το πρόβλημα ή να φέρουν τέλος στην ξηρασία.

Το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας είναι επίσης ανεπαρκές, προκαλώντας ακανόνιστες διακοπές ρεύματος. Το κλείσιμο μιας γραμμής παραγωγής μπορεί να αχρηστεύσει όλα τα προϊόντα που βρίσκονται σε παραγωγή εκείνη τη στιγμή, τα οποία θα καταλήξουν στα σκουπίδια με την ανάλογη απώλεια κεφαλαίου. Ορισμένες εταιρείες προσπαθούν να δημιουργήσουν τη δική τους υποδομή παροχής ενέργειας, ακόμη και με την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ή γεννητριών, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν πλήρως την παροχή από το δίκτυο.

Ζήτημα πληθυσμού

Η εύρεση ειδικευμένων εργαζομένων είναι μια πρόκληση. Το Μοντερέι διαφημίζει ότι διαθέτει εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, και τα ανάλογα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αλλά εξαρτάται αν θέλει μια εταιρία να προσλάβει εξειδικευμένους επιστήμονες ή εργάτες.

Έχουν ήδη παρατηρηθεί φαινόμενα «διαπληκτισμού» μεταξύ εταιριών για εργαζόμενους. Κάποιες εταιρίες εκπαιδεύουν προσωπικό που μετά άλλες εταιρίες δελεάζουν και παίρνουν. Μπορεί η ανεργία να βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά, αλλά κάποιοι εξακολουθούν να φεύγουν για τις ΗΠΑ για υψηλότερους μισθούς.

Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί επίσης, η ανομία, και τα εγκλήματα των καρτέλ ναρκωτικών. Είναι μια ανησυχία για όλους τους  ξένους επενδυτές, αλλά προς το παρόν δεν αποτελούν το κύριο σημείο εστίασης.

Η ανάπτυξη που δεν κράτησε

Το Μεξικό γνώρισε ανάπτυξη και στο παρελθόν, αλλά δεν κράτησε. Στη δεκαετία του ’90, οι προσδοκίες απέβησαν αβάσιμες. Την ξεπέρασαν χώρες που ήταν πίσω από το Μεξικό, όπως η Πολωνία, η Μαλαισία και η Τουρκία.

Πέραν αυτού, υπάρχει και μεγάλος διαχωρισμός μεταξύ των πολιτειών της χώρας, ιδίως μεταξύ βορρά και νότου. Ορισμένες περιοχές δεν έχουν ωφεληθεί, ειδικά οι γεωργικές πολιτείες.Όλα αυτά δημιουργούν το ερώτημα ποιος θα ωφεληθεί: οι ξένες εταιρείες ή θα ωφεληθούν το Μεξικό και οι Μεξικανοί.

Το Μεξικό θα συνεχίσει να επιδιώκει να επωφεληθεί από το nearshoring το επόμενο έτος. Είναι σημαντικό πως θα αντιμετωπίσουν οι υποψήφιες για τις προεδρικές εκλογές την περαιτέρω προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Και οι δύο υποψήφιες προβάλλονται ως γυναίκες του λαού, αλλά τα ακριβή τους σχέδια παραμένουν άγνωστα.