Ίλια Σατσκεβερ: Ο άνθρωπος που απέλυσε τον Σαμ Άλτμαν

Την περασμένη Παρασκευή, ο Ίλια Σάτσκεβερ έστειλε ένα γραπτό μήνυμα στο αφεντικό του και μέλος του διοικητικού συμβουλίου, τον Σαμ Άλτμαν. Το ερώτημα ήταν μάλλον αθώο και συνηθισμένο: Θα μπορούσε να συμμετάσχει σε μια βιντεοσυνομιλία το μεσημέρι;

Στην βιντεοσυνομιλία που συμμετείχαν και τα υπόλοιπα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της OpenAI, τον λόγο πήρε μόνο ο Σάτσκεβερ, επικεφαλής επιστήμονας και συνιδρυτής της εταιρείας, ο οποίος ουσιαστικά ανακοίνωσε τα άσχημα νέα στον Άλτμαν. Ο Άλτμαν δεν είχε πλέον θέση στην εταιρεία, είχε απολυθεί, «και τα νέα θα κυκλοφορούσαν πολύ σύντομα».

Η αποπομπή Άλτμαν, το παρασκήνιο και το άγνωστο μέλλον της OpenAI

Αυτή η διαδικτυακή συνάντηση ήταν που έδωσε το έναυσμα για ένα Σαββατοκύριακο αναταραχής, εξέγερσης των εργαζομένων της OpenAI και, τελικά, συγγνώμης από τον Σάτσκεβερ. Τη Δευτέρα, έγραψε στο X: «Λυπάμαι βαθύτατα για τη συμμετοχή μου στις ενέργειες του διοικητικού συμβουλίου».

Ποιος είναι ο Ίλια Σάτσκεβερ

Όπως αναφέρει δημοσίευμα της Wall Street Journal, ήταν δραματικές 72 ώρες για τον Σάτσκεβερ, αλλά και το αποκορύφωμα μιας 15ετούς διαδρομής που τον είδε να εξελίσσεται από νεαρό μεταπτυχιακό φοιτητή που ασχολιόταν με ελάχιστα γνωστούς αλγορίθμους σε ηγέτη ενός πραξικοπήματος του διοικητικού συμβουλίου που εκθρόνισε μια από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της Silicon Valley.

Ο Σάτσκεβερ είναι ένας πολύ αναγνωρισμένος τεχνικός οραματιστής στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Μετά από μια θητεία στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ισραήλ, μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Στην αρχή, το έργο του φαινόταν άκρως πειραματικό. Μια δημοσίευση του 2010 από το περιοδικό του Πανεπιστημίου του Τορόντο περιγράφει το λογισμικό του Σάτσκεβερ πως δημιουργεί ανούσια λήμματα.

Το 2012, όμως, έγινε γνωστός ως συν-συγγραφέας μιας δημοσίευσης που κατέδειξε τις εξαιρετικές δυνατότητες των αλγορίθμων «βαθιάς μάθησης» με τους οποίους ο Σάτσκεβερ και οι συνάδελφοί του ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο είχαν ασχοληθεί. Η εργασία αυτή, που συντάχθηκε μαζί με τους Τζοφ Ρέι Χίντον και Άλεξ Κριζέφσκι, έδειξε ότι η βαθιά μάθηση μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση προβλημάτων αναγνώρισης προτύπων σε επίπεδο που προηγουμένως φαινόταν αδιανόητο.

Ξεκίνησε έτσι μια κούρσα για την εξεύρεση νέων χρήσεων για τη βαθιά μάθηση και ένα χρόνο αργότερα οι τρεις ερευνητές εργάζονταν όλοι στην Google. Εκεί, ο Σάτσκεβερ έγινε γνωστός δουλεύοντας στο κορυφαίο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας, το οποίο ονομάζεται TensorFlow.

Μέχρι το 2016, ο Σάτσκεβερ ήταν επικεφαλής επιστήμονας στην OpenAI, όπου επικεντρώθηκε σε δύο ιδέες. Πρώτον, στην ιδέα ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να επιτύχουν σκέψη ανθρώπινου επιπέδου, γνωστή και ως τεχνητή γενική νοημοσύνη ή AGI. Και δεύτερον, ότι αυτά τα συστήματα θα ήταν επικίνδυνα αν δεν ήταν κατά κάποιο τρόπο «ευθυγραμμισμένα» με τις ανθρώπινες αξίες.

«Είναι απίστευτα έξυπνος, αλλά ο μεγαλύτερος ισχυρισμός του για τη φήμη του είναι η δουλειά του στο OpenAI, την οποία ελπίζω να μην έχει καταστρέψει», δήλωσε ο Όρεν Ετζιόνι, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον που μελετά την τεχνητή νοημοσύνη.

Οι σημερινοί και πρώην εργαζόμενοι περιγράφουν τον Σάτσκεβερ με το τετράγωνο σαγόνι και την ένταση που προσεγγίζει τα προβλήματα της τεχνητής νοημοσύνης με σχεδόν θρησκευτική θέρμη. «Αν δεν αισθάνεστε την ΑΙ όταν ξυπνάτε και όταν κοιμάστε, δεν θα έπρεπε να είστε σε αυτή την εταιρεία», είπε στους υπαλλήλους σε μια συνάντηση όλων των εργαζομένων στα τέλη του περασμένου έτους, αναφέρει η Wall Street Journal.

Ο Σάτσκεβερ φέρεται να είπε στους υπαλλήλους ότι ανησυχούσε ότι τελικά τα συστήματα AGI θα συμπεριφέρονταν στους ανθρώπους με τον τρόπο που οι άνθρωποι σήμερα συμπεριφέρονται στα ζώα, δήλωσαν άτομα που γνωρίζουν την υπόθεση.

Σε μια συνέντευξη σε podcast νωρίτερα φέτος, ο Σκοτ Άαρονσον, επιστήμονας πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, ο οποίος εργάζεται επί του παρόντος για την ασφάλεια στην OpenAI, περιέγραψε τις εβδομαδιαίες κλήσεις του με τον Σάτσκεβερ. «Του έλεγα για την πρόοδό μου… και εκείνος έλεγε: “Λοιπόν, αυτό είναι υπέροχο, Σκοτ, και πρέπει να συνεχίσεις να εργάζεσαι πάνω σε αυτό. Αλλά αυτό που πραγματικά θέλουμε να μάθουμε είναι πώς μπορείς να επισημοποιήσεις τι σημαίνει για την τεχνητή νοημοσύνη να αγαπάει την ανθρωπότητα;”».

Τα τελευταία χρόνια

Τα τελευταία χρόνια, ο Σάτσκεβερ είχε αρχίσει να ανησυχεί όλο και περισσότερο για την ασφάλεια της τεχνητής νοημοσύνης. Στην OpenAI, ήταν επικεφαλής της ομάδας Superalignment της εταιρείας, η οποία δημιουργήθηκε για να χρησιμοποιήσει το 20% της υπολογιστικής ισχύος της εταιρείας για να διασφαλίσει ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που κατασκεύαζε δεν θα ήταν επιβλαβή για τους ανθρώπους.

Οι λόγοι της σύγκρουσης

Αν και ο ακριβής λόγος για τον οποίο ο Άλτμαν απομακρύνθηκε δεν είναι σαφής, πηγές που γνωρίζουν τις σκέψεις του διοικητικού συμβουλίου λένε ότι ο Σάτσκεβερ και ο Άλτμαν συγκρούστηκαν για την ασφάλεια. Σε ένα σημείωμα που στάλθηκε στους υπαλλήλους της OpenAI το βράδυ της Κυριακής, τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας δήλωσαν ότι δεν ήταν αυτός ο λόγος για την απόλυση του Άλτμαν.

«Η συμπεριφορά του Σαμ και η έλλειψη διαφάνειας στις αλληλεπιδράσεις του με το διοικητικό συμβούλιο υπονόμευσε την ικανότητα του διοικητικού συμβουλίου να εποπτεύει αποτελεσματικά την εταιρεία», έγραψαν.

Ο άνθρωπος που επέλεξαν ο Σάτσκεβερ και τα άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου για να διαδεχθεί τον Άλτμαν, ο Έμετ Σίαρ, είχε δηλώσει τον Σεπτέμβριο ότι ήταν υπέρ της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης για λόγους ασφαλείας. «Αν βρισκόμαστε σε ταχύτητα 10 αυτή τη στιγμή, μια παύση είναι η μείωση στο 0. Νομίζω ότι πρέπει να στοχεύσουμε στο 1-2 αντ’ αυτού», έγραψε ο Σίαρ στο X.

Μέχρι το πρωί της Δευτέρας, ο Σάτσκεβερ έστειλε ένα μήνυμα στο X ανακαλώντας τις ενέργειές του. «Ποτέ δεν είχα πρόθεση να βλάψω την OpenAI», έγραψε. «Αγαπώ όλα όσα έχουμε χτίσει μαζί και θα κάνω ό,τι μπορώ για να επανενώσω την εταιρεία».

Ο Άλτμαν απάντησε γρήγορα στο μήνυμα X του Σάτσκεβερ, αναδημοσιεύοντάς το στους δύο εκατομμύρια ακολούθους του μαζί με τρεις κόκκινες καρδιές.