Τηλεφωνικές κλήσεις σε πολίτες που είναι καταχωρημένοι σε ειδικό μητρώο εναντίωσης (opt-out) – Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η πραγματοποίηση τηλεφωνικών κλήσεων σε πολίτες οι οποίοι έχουν κινήσει τις απαιτούμενες ενέργειες για την καταχώρισή τους στο ειδικό μητρώο εναντίωσης είναι ένα εξαιρετικά σύνηθες στην πράξη φαινόμενο. Ποια ωστόσο νομικά ζητήματα εγείρει η περίπτωση της μη ζητηθείσας τηλεφωνικής επικοινωνίας;

Το ζήτημα των τηλεφωνικών κλήσεων για σκοπούς απευθείας προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς, ρυθμίζεται στο άρθρο 11 του ν. 3471/2006, όπου ορίζονται τα σχετικά με τις μη ζητηθείσες επικοινωνίες. Το σύστημα «opt out» έχει ως συνέπεια ότι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα μπορούν να απευθύνουν τις αντιρρήσεις τους, όσον αφορά την επεξεργασία των δεδομένων τους, είτε ειδικά, απευθείας στον υπεύθυνο επεξεργασίας (δηλαδή στον διαφημιζόμενο), ασκώντας το δικαίωμα αντίρρησης ως προς την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων βάσει του άρθρου 13 ν. 2472/1997 είτε γενικά, μέσω της εγγραφής τους στον ειδικό κατάλογο συνδρομητών του παρόχου που προβλέπει το άρθρο 11 παρ. 2 ν. 3471/2006.

Μάλιστα, η νομοθεσία προβλέπει τη δημιουργία μητρώων («opt out») σε κάθε πάροχο υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ότι δεν επιθυμεί να λαμβάνει τηλεφωνικές κλήσεις για απευθείας εμπορική προώθηση. Έχει ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι σε πρόσφατη δικαστική απόφαση που ασχολήθηκε με το ζήτημα, κρίθηκε ότι οι αλλεπάλληλες υπό τα συγκεκριμένα δεδομένα τηλεφωνικές κλήσεις συνιστούν κατ’ εξακολούθηση παράνομη μη ζητηθείσα τηλεφωνική επικοινωνία, με αποκλειστικό σκοπό την εμπορική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών και παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων του ενάγοντος, καθώς είχαν εκφραστεί τόσο ρητές προφορικές αντιρρήσεις σε όλους τους καλούντες όσο και έκφραση αντίρρησης δια της εγγραφής των αριθμών του ενάγοντος στο μητρώο εναντίωσης του παρόχου του.

Ειδικότερα, το δικαστήριο έκρινε ότι η διενέργειά τους έγινε, κατά παράβαση των άρθρων 11 και 14 του ν. 3471/2006, των άρθρων 11, 13 του ν. 2472/1997 και των άρθρων 57, 59, 914, 932 ΑΚ, καθώς και των άρθρων 6 και 21 του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων ΕΕ 2016/679, λαμβανομένων υπόψη ιδίως:

(α) ότι ο ενάγων είχε καταχωρίσει, πριν τη διενέργεια των ένδικων κλήσεων, τους επίδικους τηλεφωνικούς αριθμούς στο ειδικό μητρώο εναντίωσης/opt-out του παρόχου του, όπου είχε δηλώσει ρητά την επιθυμία του να μη δέχεται από οποιονδήποτε τηλεφωνικές διαφημιστικές κλήσεις που αφορούν εμπορική/διαφημιστική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, γεγονός το οποίο δημιουργεί στην εναγόμενη και στα προστηθέντα από αυτήν όργανα/εκτελούντες την επεξεργασία, ιδιαίτερη νομική υποχρέωση, να συμβουλεύονται το ειδικό μητρώο εναντίωσης/opt-out, πριν πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε μη ζητηθείσα τηλεφωνική διαφημιστική κλήση προκειμένου να διαπιστώσουν αν ο συνδρομητής έχει δηλώσει εκ των προτέρων την εναντίωση/αντίθεσή του στη λήψη διαφημιστικών κλήσεων,

(β) ότι υπήρχε σε βάρος της εναγόμενης δικαστική απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, βάσει της οποίας απαγορευόταν σ’ αυτήν, με την απειλή χρηματικής ποινής, να πραγματοποιεί τηλεφωνικές κλήσεις με σκοπό την προώθηση των προϊόντων της προς την τηλεφωνική σύνδεση της οικίας του ενάγοντος,

(γ) ότι επιβλήθηκε διοικητικό χρηματικό πρόστιμο στην εναγόμενη με απόφαση της ΑΠΔΠΧ για τις παραβιάσεις του νόμου σχετικά με τις πιο πάνω τηλεφωνικές κλήσεις,

(δ) ότι η εναγόμενη παρέλειψε, παρά την ιδιαίτερη νομική της υποχρέωση προς τούτο, να ενημερώσει τα προστηθέντα όργανά της για τους ορισμούς του ν. 3471/2006 σχετικά με το μητρώο εναντίωσης και τη μη ζητηθείσα τηλεφωνική επικοινωνία για σκοπούς διαφήμισης και εμπορικής προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών,

(ε) την κατ’ εξακολούθηση υπαίτια παράλειψη των προστηθέντων οργάνων της εναγόμενης να μην καταχωρούν τις συνεχείς και ρητές αντιρρήσεις του ενάγοντος στη μη ζητηθείσα τηλεφωνική διαφημιστική επικοινωνία και να μην λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να αποφευχθεί η διενέργεια διαφημιστικών κλήσεων.

Περαιτέρω, το δικαστήριο επεσήμανε ότι «μόνη η παράβαση» διάταξης του νόμου «ενεργοποιεί» και τις συνέπειες για τους παραβάτες, εξ ου η ευθύνη είναι «νόθος αντικειμενική και τεκμαιρόμενη». Ως συνέπεια, το δικόγραφο της αγωγής του θιγόμενου από την «παράβαση», που επιδιώκει αποζημίωση για «ηθική βλάβη», που ορίζεται ανεξάρτητα από την περιουσιακή, αρκεί να αναφέρει την παράβαση, που οδηγεί, ως αποτέλεσμα, στην «ηθική του βλάβη», ως απλή «τυπική διαδικασία απόδειξης της παράβασης», ώστε να μην υπάρχει ανάγκη αναφοράς των επί μέρους στοιχείων της ηθικής βλάβης (κατά αντίθεση των άρθρων του ΑΚ, αλλά και της περιουσιακής βλάβης, που απαιτεί πλήρη αιτιολόγηση), που υπέστη στην προσωπικότητά του, που εμφαίνεται και είναι δεδομένη. Γεγονός που προκύπτει από τον ίδιο το νόμο, ο οποίος δεν παρέχει και ευχέρεια στο δικαστήριο να μη λάβει υπόψη του το αποκλειστικό «κατώτατο όριο» αποζημίωσης για ηθική βλάβη, ύψους 10.000 ευρώ, εκτός μόνο αν ο ενάγων αιτείται χαμηλότερο ποσό. Η μόνη περίπτωση να μην υπέχει ευθύνη ο επεξεργαστής/διαφημιζόμενος είναι, εφόσον δεν παρέβη τους όρους του νόμου.

Η Σουζάνα Κλημεντίδη είναι δικηγόρος