Ταμείο Ανάκαμψης: Απορρόφηση 2,3 δισ. ευρώ για περιβάλλον, ενέργεια, χωροταξία

Στις πρώτες θέσεις της μακράς λίστας των έργων με τις υψηλότερες απορροφήσεις πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) βρίσκονται εκείνα της διαχείρισης υδάτων και λυμάτων, των αστικών αναπλάσεων και της προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, του λεγόμενου AntiNERO.

Μάλιστα, όσον αφορά την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, με τη σταδιακή υλοποίηση των αναγκαίων υποδομών έχουν σχεδόν μηδενιστεί τα πρόστιμα των εκατομμυρίων ευρώ που η Ελλάδα είχε ξεκινήσει να καταβάλλει από το 2016, οπότε είχε καταδικαστεί από το Ευρωδικαστήριο. Για τη διαχείριση αστικών λυμάτων έχουν απορροφηθεί πόροι 220 εκατ. ευρώ από τα 230 εκατ. ευρώ που είχαν δεσμευθεί και για τα ύδατα 93 εκατ. ευρώ από τα 100 εκατ. ευρώ που αφορούσαν έργα ύδρευσης, τηλεμετρίας για τον εντοπισμό διαρροών στα δίκτυα, δράσεις εξοικονόμησης νερού κ.λπ.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για έργα με πόρους του ΤΑΑ φθάνει τα 6,2 δισ. ευρώ, με τη συνολική απορρόφηση να ανέρχεται σε 2,3 δισ. ευρώ, ποσό που υπερκαλύπτει τον αρχικό σχεδιασμό καθώς το πρόγραμμα του ΥΠΕΝ είναι οπισθοβαρές.

Στα πιο εμβληματικά προγράμματα περιλαμβάνεται το AntiNERO, συνολικού προϋπολογισμού 472,8 εκατ. ευρώ, που ξεκίνησε το 2022 και περιλαμβάνει δράσεις για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων από πυρκαγιές και τη θωράκιση οικισμών, αρχαιολογικών χώρων, υποδομών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων εντός ή κοντά σε δασικές περιοχές.

Εως σήμερα έχουν ολοκληρωθεί έργα μέσω 71 συμβάσεων για τα έτη 2022-2023, προϋπολογισμού περίπου 135 εκατ. ευρώ, με παρεμβάσεις σε περισσότερα από 350.000 στρέμματα, ενώ την αντιπυρική περίοδο 2024-2025 βρίσκονται σε εξέλιξη 113 συμβάσεις ύψους περίπου 350 εκατ. ευρώ.

Εργα χωροταξίας

Παράλληλα, τρέχει το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ, με περισσότερες από 227 μελέτες Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, οι οποίες θα καλύψουν άνω του 75% της επικράτειας που σήμερα δεν έχει πολεοδομικό σχέδιο. Επιπλέον, έχουν ανατεθεί και εκπονούνται μελέτες για τον προσδιορισμό των πολεοδομικά αναγνωρισμένων οδών που θα δίνουν δικαίωμα δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, ενώ στο ίδιο «πακέτο» περιλαμβάνεται και μελέτη για τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή.

Σε εξέλιξη βρίσκεται και το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης (ύψους 56 εκατ. ευρώ) για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων 57.000 στρεμμάτων σε περιοχές των Περιφερειών Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Βόρειας Εύβοιας. Οι φυτεύσεις έχουν ολοκληρωθεί στη Βόρεια Εύβοια και βρίσκονται σε φάση υλοποίησης στη Θεσσαλονίκη. Το project περιλαμβάνει και την αναβάθμιση των Δασικών Φυτωρίων Αλίαρτου, Λαγκαδά, Αμβροσίας και Οργάνης. Αντιπλημμυρικά Οσον αφορά τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα (ύψους 64,8 εκατ. ευρώ), έχουν ολοκληρωθεί τα αντιδιαβρωτικά έργα σε Σουφλί, Αλεξανδρούπολη και Ροδόπη, ενώ εξελίσσονται στο Ξυλόκαστρο, όπως και τα αντιπλημμυρικά έργα στον Εβρο και την Πάρνηθα.

Σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής βρίσκεται το έργο της αντλησιοταμίευσης των 680 MW στην Αμφιλοχία της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, που αποτελεί το μεγαλύτερο έργο αποθήκευσης ενέργειας στην Ελλάδα και έχει συμπεριληφθεί στη λίστα των projects κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 650 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται με 250 εκατ. ευρώ από το ΤΑΑ, εκ των οποίων έχουν απορροφηθεί τα 100 εκατ. ευρώ.

Οι κατασκευαστικές εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη σε πολλά τμήματα του έργου, όπως στα φράγματα Αγίου Γεωργίου και Πύργου, στον σταθμό παραγωγής, στις σήραγγες υψηλής πίεσης, στις οδούς πρόσβασης, ενώ έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες στις σήραγγες προσαγωγής. Το έργο αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία το 2027.

Αποθήκευση CO2

Οσο για το έργο της EnEarth (θυγατρική της Energean) για αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στον υποθαλάσσιο ταμιευτήρα του Πρίνου, αναμένεται η ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Παράλληλα, το Σχέδιο Αδειας Αποθήκευσης έχει κατατεθεί για αξιολόγηση στην αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κλιματική πολιτική.

Το έργο θα λάβει 150 εκατ. ευρώ από το ΤΑΑ και ο υφιστάμενος σχεδιασμός προβλέπει ολοκλήρωση της πρώτης φάσης (αποθήκευση ενός εκατ. τόνων άνθρακα) στα τέλη του 2026.

Επίσης, με περίπου 111,7 εκατ. ευρώ χρηματοδοτείται πιλοτικό έργο παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου της Motor Oil, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Αύγουστο του 2026 καθώς και έργα του ΔΕΔΔΗΕ για την αναβάθμιση δικτύων (100 εκατ. ευρώ), το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων του ΑΔΜΗΕ (196 εκατ. ευρώ) κ.λπ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ