Εξαιρετέες εορτές: Οι εορτές του Πάσχα – Παραδείγματα

Επιχειρούμε να αποσαφηνίσουμε  ποιες ημέρες είναι αργίες σύμφωνα με τον νόμο, ποιες κατ’ έθιμο και ποιες έχουν καθιερωθεί ως ημιαργίες και γενικά του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για τις αργίες του Πάσχα.

1. Νομοθετικό πλαίσιο

Το άρθρο 2 του ΝΔ 3755/57, όπως έχει τροποποιηθεί [ΣΣ Ως ημέρα προαιρετικής αργίας χαρακτηριζόταν η 1η Μαΐου στο άρθρο 4 του ΒΔ 748/66, καθώς και στην παρ. 2 του άρθρου 2 του ΝΔ 3755/57, όπως η παρ. 2 αυτή είχε διαμορφωθεί μετά από το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73, με το οποίο εντάχθηκε στις εξαιρέσιμες εορτές η 15η Αυγούστου. Ο ΑΝ 380/68 (άρθρο 1 παρ. 1) όριζε ότι μπορεί με απόφαση του Υπ. Εργασίας να καθορίζεται η 1η Μαΐου ως υποχρεωτική αργία.] με το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73 και εν συνεχεία έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 435/76  και έχει συμπληρωθεί με τους Ν. 4468/17 και 4554/18  ορίζει τα εξής:

«1. Μισθωτοί, απασχολούμενοι κατά τας Κυριακάς και τας κατωτέρω αναφερομένας εορτάς, δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας περί της απασχολήσεως ταύτης και των άλλων ενδεχομένων συνεπειών, της υπό των υπ’ αριθμ. 8900/46 Κοινής Αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, ως αυθεντικώς ηρμηνεύθη δια της υπ’ αριθμ. 25825/51 τοιαύτης, προβλεπομένης προσαυξήσεως εξ 75%, κατά τα υπό των εν λόγω αποφάσεων, ως αύται ισχύουν σήμερον, οριζόμενα.

2. Ως εξαιρέσιμοι εορταί, καθ’ ας παρέχεται η κατά τα ανωτέρω προσαύξησις, νοούνται: α) η της 25ης Μαρτίου, β) η της Δευτέρας του Πάσχα, γ) η της 1ης Μαΐου, δ) η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου), ε) η της 28ης Οκτωβρίου, στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου) και ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου. Εκ τούτων κατά την 28ην Οκτωβρίου, η απασχόλησις των μισθωτών απόκειται αποκλειστικώς εις την διακριτικήν εξουσίαν του εργοδότου.
3. Εις τους επί ημερομισθίω αμειβομένους μισθωτούς, τους μη απασχοληθέντας εκ λόγων μη οφειλομένων εις τούτους κατά τας εν παραγρ. 2 ημέρας, καταβάλλεται δι’ εκάστην τούτων ποσόν ίσον προς το ημερομίσθιόν των, άνευ ετέρας προσαυξήσεως».
4. Τι ισχύει για τις αργίες την περίοδο του Πάσχα
   • Εισαγωγή

Βάσει των ανωτέρω διατάξεων, εξαιρέσιμες εορτές, για όλους τους εργαζόμενους είναι:

• η της Δευτέρας του Πάσχα, και αυτή
• της 1ης Μαΐου.

Για τις αργίες αυτές, που είναι υποχρεωτικές για όλους τιυς εργοδότες και εργαζόμενους ισχύουν τα παρακάτω.

• Δευτέρα του Πάσχα – πρωτομαγιά (ημερομηνία μετά την μεταφορά της αργίας 4.5.2021)

Στις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν, καταβάλλεται:

• χωρίς κάποια προσαύξηση το σύνηθες ημερομίσθιο σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο,
• ενώ σε όσους αμείβονται με μισθό καταβάλλεται ο μηνιαίος μισθός τους.

Εάν ο εργοδότης απασχολήσει το προσωπικό του, οφείλει τα παρακάτω:

Σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόμιμο ωρομίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν.

Στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό:

• αν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές απ’ το νόμο αργίες, οφείλεται προσαύξηση 75%, που υπολογίζεται στο 1/25 του νομίμου μισθού τους για όσες ώρες απασχοληθούν,
• αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ημέρες αργίας και εκτάκτως θα λειτουργήσουν τη Δευτέρα του Πάσχα, οφείλεται το 1/25 του συνήθως καταβαλλομένου μισθού τους και επιπλέον προσαύξηση 75% επί του νόμιμου ημερομισθίου για όσες ώρες απασχοληθούν.

Συνεπώς, οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές από τον νόμο αργίες δικαιούνται για τη Δευτέρα του Πάσχα:

• μόνο προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο 1/25 του νόμιμου μισθού τους και όχι άλλη αμοιβή, διότι η αμοιβή τους για την απασχόληση κατά την αργία θεωρείται ότι περιλαμβάνεται στον μηνιαίο μισθό τους.

Αντίθετα, οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ημέρες αργίας δικαιούνται για τη Δευτέρα του Πάσχα:

• το 1/25 του συνήθως καταβαλλόμενου μισθού τους + προσαύξηση 75%.

Συνοπτικά έχουμε:

• Μεγάλη Παρασκευή

1. Η Μ. Παρασκευή δεν ανήκει στις εξαιρετέες εορτές. Συνεπώς επιτρέπεται κατ’ αυτήν η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των μισθωτών. Στην περίπτωση μη απασχόλησης έχουν εφαρμογή τα περί κατ΄ έθιμον αργιών, βλέπε παρακάτω.
2. Ειδικά για τα καταστήματα, το άρθρο 4 του ΒΔ 748/66 ορίζει ότι απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των καταστημάτων μέχρι της 1ης μ.μ. ώρας της Μ. Παρασκευής. Εξ αυτού προκύπτει ότι είναι επιτρεπτή η λειτουργία και η απασχόληση μετά από την ώρα αυτή, δηλαδή είναι ημιαργία. Κατά τον Ν. 435/76, με αποφάσεις του Νομάρχη (νυν Αντιπεριφερειάρχη), μετά από γνώμη των οικείων επαγγελματικών Οργανώσεων, δύναται να ορίζονται κατ’ άλλον τρόπον τα της λειτουργίας των καταστημάτων κατά την Μ. Παρασκευή, εφ’ όσον τούτο επιβάλλεται από τοπικές συνθήκες.

• Η Μ. Παρασκευή είναι αργία για τους με σχέση εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μισθωτούς του Δημοσίου – ΝΠΔΔ και ΟΤΑ σύμφωνα το άρθρο 1 παρ. 11 της από 29-12-80 ΠΝΠ η οποία κυρώθηκε με τον Ν. 1157/81.

1. Η Μ. Παρασκευή είχε καθιερωθεί ως αργία με διατάξεις ΣΣΕ, ΔΑ κ.λπ. και για διαφόρους κλάδους μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Για τις κατ΄ έθιμον αργίες ισχύουν τα εξής:

Αποδοχές κατ’ έθιμο αργιών

Όταν δεν υπάρχει απασχόληση κατά την αργία

Η απασχόληση των μισθωτών τις ημέρες αυτές είναι νόμιμη και επιπλέον δεν δημιουργεί αξίωση για πρόσθετη αμοιβή τους. Επομένως, οι εργαζόμενοι οφείλουν να παρέχουν την εργασία τους κανονικά.

Έμμισθοι: Οι έμμισθοι δεν δικαιούνται να λάβουν πρόσθετη αμοιβή, γιατί ο μισθός τους περιλαμβάνει και την αμοιβή για την εργασία των ανωτέρω ημερών.

Ημερομίσθιοι: Οι ημερομίσθιοι θα λάβουν το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο τους.

Αν από Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α. ορίζεται ότι οι ημέρες αυτές θεωρούνται αργίες τότε οι εργαζόμενοι που υπάγονται στις Σ.Σ.Ε. και Δ.Α. αυτές δικαιούνται την ημέρα αυτή να μην εργαστούν, λαμβάνοντες οι μεν ημερομίσθιοι, το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο της, οι δε έμμισθοι, τον μηνιαίο τους μισθό.

Αντίθετα όσοι από τους τελευταίους αυτούς εργαζομένους εργασθούν κατά τις ημέρες αυτές, δικαιούνται εκτός του ημερήσιου μισθού τους και προσαύξηση 75% που υπολογίζεται επί του νομίμου ημερομισθίου τους.

Σε περίπτωση που μία επιχείρηση τα προηγούμενη έτη παρέμενε κλειστή (κατ’ έθιμο) και φέτος κατ’ εξαίρεση αποφάσισε να λειτουργήσει, τότε όσοι από τους εργαζόμενους εργασθούν, δικαιούνται να λάβουν, εάν είναι ημερομίσθιοι το κανονικό ημερομίσθιο της ημέρας αυτής, ενώ είναι έμμισθοι, δικαιούνται εκτός από τον μηνιαίο μισθό τους και πρόσθετες αποδοχές ίσες με το 1/25 του μηνιαίου μισθού τους.

Αργία που συμπίπτει με Ασθένεια

Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος έχει άδεια ασθενείας και συγχρόνως συμπίπτει με αργία τότε η ημέρα εκείνη αντιμετωπίζεται ως ασθένεια και όχι ως αργία

• Μεγάλο Σάββατο

Το Μεγάλο Σάββατο δεν ανήκει επίσης στις εξαιρετέες εορτές και επομένως είναι εργάσιμη ημέρα για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα (εκτός ορισμένων κατηγοριών μισθωτών).

Το Μ. Σάββατο έχει καθιερωθεί ως αργία για τους μισθωτούς του Δημοσίου (Δημόσιο – ΝΠΔΔ – ΟΤΑ) κ.λπ. με την από 29-12-80 ΠΝΠ (βλ. ανωτέρω 3. iii).

Εφέτος το Μ. Σάββατο συμπίπτει με την 1η Μαΐου (βλ. αμέσως πιο κάτω). Επειδή μεταφέρθηκε ισχύουν τα προαναφερθέντα, δηλαδή εργάσιμη για τους απασχολούμενους με 6ημερο σύστημα εργασίας ή κατ΄ έθιμον αργία ή Αργία με ΣΣΕ ή ΔΑ.

• Κυριακή του Πάσχα

Για την Κυριακή του Πάσχα ισχύει ο,τι και για τις λοιπές Κυριακές του έτους, απαγορεύεται δηλαδή η εργασία κατ’ αυτήν. Επομένως όσοι μισθωτοί απασχοληθούν, δικαιούνται να λάβουν:

1. Εάν μεν αμείβονται με ημερομίσθιο, τόσα καταβαλλόμενα ωρομίσθια όσες ώρες απασχολήθηκαν και προσαύξηση 75% επί του νομίμου ωρομισθίου για όσες ώρες απασχολήθηκαν. Επίσης δικαιούνται αναπληρωματικής αναπαύσεως σε άλλη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδος που ακολουθεί την Κυριακή του Πάσχα.
2. Εάν δε αμείβονται με μηνιαίο μισθό, το 75% του ωρομισθίου που υπολογίζεται με βάση τον νόμιμο μισθό τους, για όσες ώρες απασχολήθηκαν, και αναπληρωματική ανάπαυση σε άλλη ημέρα της εβδομάδος.

Σε περίπτωση μη χορηγήσεως αναπληρωματικής αναπαύσεως, οι με μηνιαίο μισθό δικαιούνται να λάβουν και αμοιβή ίση με τόσα ωρομίσθια όσες ώρες απασχολήθηκαν. Το ωρομίσθιο στην περίπτωση αυτή υπολογίζεται με βάση το καταβαλλόμενο μηνιαίο μισθό τους, ως αποζημίωση για τη στέρηση της αναπληρωματικής αναπαύσεως.

Επισημαίνουμε ότι αναπληρωματική ανάπαυση χορηγείται υποχρεωτικώς εφ’ όσον οι μισθωτοί απασχολήθηκαν άνω των 5 ωρών.

• Αργία 1η Μαΐου

Με το άρθρο 14 παρ. 1 του Ν. 4468/17, η 1η Μαΐου έχει καταστεί μονίμως υποχρεωτική αργία.

Η  διάταξη προβλέπει τα εξής:

«Άρθρο 14. – 1. Η παρ. 1 του άρθρου 1 του ΑΝ 380/68 (Α’ 85),(παρ. 2) αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Η 1η Μαΐου καθορίζεται ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μετατίθεται η αργία της 1ης Μαΐου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας η με τη Δευτέρα του Πάσχα».

2. Το άρθρο 7 του Ν. 74/75 (Α’ 139)(παρ. 3) καταργείται».

Όσον αφορά τα δικαιώματα των μισθωτών που δεν θα απασχοληθούν κατά την 1η Μαΐου η που θα απασχοληθούν κατ  αυτήν, θα ισχύσουν όσα αναπτύχτηκαν στην  2.2. παραπάνω.

Εφέτος η 1η Μαΐου συμπίπτει με το Μεγάλο Σάββατο, ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος και μεταφέρθηκε την Τρίτη του Πάσχα 4.5.2021.

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος

Οικονομολόγος – Εργασιακός Σύμβουλος