Η Fitch προειδοποιεί για την υπηρεσία «αγοράστε τώρα, πληρώστε αργότερα»

Η αδυναμία ελέγχου του πιστωτικού ιστορικού των καταναλωτών μπορεί να οδηγήσει σε υποεκτίμηση των επιπέδων χρέους των δανειζομένων όταν γίνεται εκτίμηση νέων αιτήσεων για δάνειο, τονίζουν οι αναλυτές, ενώ επισημαίνουν ότι υπάρχει ο κίνδυνος οι καταναλωτές να αυξήσουν το χρέος σε πιστωτικές κάρτες προκειμένου να πληρώσουν τις υποχρεώσεις του «αγοράστε τώρα, πληρώστε αργότερα».

Οι πάροχοι αυτής της υπηρεσίας συνήθως συνδέονται με εταιρείες λιανικής –online και φυσικά καταστήματα- για να προσφέρουν στους καταναλωτές την επιλογή να πληρώσουν σε δόσεις.

Τέτοιες επιλογές πληρωμής γίνονται ολοένα πιο δημοφιλείς ανάμεσα στους νέους καταναλωτές, ειδικά στην αγορά διαδικτύου, με αποτέλεσμα ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών να έχουν αρχίσει να προσφέρουν την υπηρεσία την τελευταία διετία. Ο τομέας αυτός ήρθε στο προσκήνιο την προηγούμενη εβδομάδα όταν η εταιρεία ψηφιακών πληρωμών Square αγόρασε την αυστραλιανή Afterpay αντί 29 δις δολαρίων.

Σε πρόσφατη έκθεση, η Fitch Ratings χαρακτήρισε τις αναφορές του τομέα για τα επίπεδα χρέους ως «θολή». Πολλοί τέτοιοι πάροχοι δεν κάνουν ανακοινώσεις για τη χρήση τέτοιων υπηρεσιών σε πιστωτικά γραφεία, με αποτέλεσμα το χρέος της υπηρεσίας ΑΤΠΑ συχνά να μην είναι ορατό επιτρέποντας στους καταναλωτές να παίρνουν πίστωση από πολλούς παρόχους. «Οι δανειστές μπορεί να υποεκτιμήσουν το επίπεδο χρέος του  δανειζόμενου,» επισημαίνει η Fitch.

Ο Στίφεν Μπίγκαρ της Argus Research προειδοποίησε ότι ένας από τους βασικούς κινδύνους είναι η στάση πληρωμών. «Αυτές οι εταιρείες δεν πραγματοποιούν κανενός είδους έλεγχο για το πιστωτικό ιστορικό του καταναλωτή,» δήλωσε ο Μπίγκαρ για να προσθέσει ότι: «Σε περιόδους ύφεσης, ίσως είναι αυτοί που θα αγοράσουν πρώτοι και δεν θα πληρώσουν αργότερα.»

Η Fitch προειδοποίησε ότι το χρέος της υπηρεσίας «αγοράστε τώρα, πληρώστε αργότερα» μπορεί να διαχυθεί στο χρέος των πιστωτικών καρτών. «Οι χρήστες ΑΤΠΑ μπορεί να βρεθούν σε δυσκολία να πληρώσουν τις περιοδικές καταβολές και ίσως στραφούν στις πιστωτικές κάρτες ή άλλες μορφές χρέους με υψηλά επιτόκια για να αποπληρώσουν τα χρέη της υπηρεσίας αυτής,» πρόσθεσε ο οίκος αξιολόγησης.

Το χρέος των αμερικανικών νοικοκυριών αυξήθηκε στα ψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 14 ετών στη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου του έτους, όπως ανακοίνωσε η Federal Reserve. Παρότι αυτή η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην έξαρσης της αγοράς στέγης, οι λογαριασμοί πιστωτικών καρτών αυξήθηκαν κατά 17 δις δολάρια σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο για να βρεθούν στα 787 δις δολάρια. Σύμφωνα με την Fitch, στοιχεία της Επιτροπής Χρεογράφων και Επενδύσεων της Αυστραλίας έδειξε ότι το 15% των Αυστραλών καταναλωτών που χρησιμοποιούν τέτοιες υπηρεσίες χρειάστηκε να δανειστούν επιπλέον για να πληρώσουν έγκαιρα τις υποχρεώσεις τους στην υπηρεσία ΑΤΠΑ το 2020. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Fitch ανέφερε ότι μεγάλη τράπεζα ανακοίνωσε πως από τους 660.000 καταναλωτές που πλήρωσαν τις δόσεις τους στην υπηρεσία, το 10% υπερέβη το όριο υπεραναλήψεων.

Ο Μπίγκαρ της Argus Research δήλωσε στο CNBC ότι στη διάρκεια του προηγούμενη τριμήνου, οι ζημιές από συναλλαγές της Square αυξήθηκαν σημαντικά.

Πώς λειτουργεί η υπηρεσία

H Affirm είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς παρόχους της υπηρεσίας στις ΗΠΑ. Η εταιρεία προσφέρει μέγιστο όριο αγοράς τα 17.500 δολάρια. Η αξία αυτών των δανείων αυξήθηκε κατά 215% στο πρώτο δίμηνο του 2021 στις ΗΠΑ, με την αξία των πληρωμών ηλεκτρονικού εμπορίου που έγιναν με χρήση της υπηρεσίας ΑΤΠΑ να ανέρχεται στα 19 δις δολάρια πέρυσι, από 9,5 δις το 2019, όπως ανέφερε η Fitch. Αλλοι πάροχοι αυτής της υπηρεσίας είναι οι Quadpay, Klarna, ενώ μεγάλες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν μπει στην αγορά, με ονόματα όπως PayPal, Mastercard, American Express, Citi, JP Morgan Chase, ενώ και η Apple φέρεται να εξετάζει τη συμμετοχή της.

Αυτές οι εταιρείες συνεργάζονται με λιανοπωλητές όπως οι Target ( TGT ) , H&M, Sephora, Macy’s ( M ) και ASOS ( ASOMY ) διαδικτυακά ή σε καταστήματα για να προσφέρουν στους πελάτες τη δυνατότητα κατά το ταμείο να πληρώνουν σε δόσεις. Αυτό επιτρέπει στους αγοραστές να αποκτήσουν μια τσάντα 200 δολαρίων με κόστος μόλις 50 δολαρίων αρχικά χωρίς να χρειάζεται να υποβληθούν σε πιστωτικό έλεγχο. Το υπόλοιπο εξοφλείται σε δόσεις τους επόμενους μήνες, συχνά χωρίς τόκο. Μια εταιρεία όπως η Afterpay καλύπτει όλο το κόστος αμέσως για τον λιανοπωλητή.

Ο λεγόμενος δανεισμός στο «σημείο πώλησης» υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Αλλά η υπηρεσία έχει ανθίσει παράλληλα με την άνοδο των ηλεκτρονικών αγορών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η οποία προκάλεσε επίσης σημαντική οικονομική αστάθεια σε πολλά νοικοκυριά.