Το επόμενο βήμα στις δημόσιες συμβάσεις και ο ρόλος τους στη βιώσιμη ανάπτυξη

Το 2023 θα αποτελέσει κομβικό έτος για την ελληνική οικονομία. Η χώρα μας καλείται να συνεχίσει στον δρόμο της ανάκαμψης υπό συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας λόγω των πολλαπλών εξωγενών κρίσεων, με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και μεγάλων έργων που θα κάνουν την οικονομία μας ανθεκτικότερη και ανταγωνιστικότερη προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων.

Για τους επόμενους 12 μήνες προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί περίπου 450 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ. Η επίτευξη των στόχων αυτών αποκτά έναν επιπλέον βαθμό δυσκολίας λόγω των δύο εκλογικών αναμετρήσεων που θα διεξαχθούν το επόμενο διάστημα.

Σε αυτή την προσπάθεια για τον δομικό μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μας, το ΤΑΙΠΕΔ, θυγατρική εταιρεία του Υπερταμείου, μέσω της Μονάδας Ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (Project Preparation Facility) διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο. Είναι ενδεικτικό ότι η Πολιτεία έχει εμπιστευθεί συνολικά στο ΤΑΙΠΕΔ την προετοιμασία έργων στρατηγικής σημασίας συνολικού ύψους 5 δισ. ευρώ, ενώ ο προγραμματισμός μας για το 2023 προβλέπει την ωρίμανση και δημοπράτηση επενδύσεων αξίας 2 δισ. ευρώ.

Λειτουργώντας με διαφάνεια, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, η νέα Μονάδα του Ταμείου αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης με την επιτάχυνση της ωρίμανσης εμβληματικών επενδύσεων. Αποτελεί, επίσης, μια μεγάλη ευκαιρία για τον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό των δημοσίων συμβάσεων και την επιτάχυνση της υλοποίησής τους.

Μπορεί τα τελευταία έτη η δημοπράτηση δημοσίων έργων να διεξάγεται απρόσκοπτα, ωστόσο δεν ισχύει το ίδιο για την πλειονότητα των υπόλοιπων δημοσίων συμβάσεων που αφορούν σε υπηρεσίες και προμήθειες.

Αυτό οφείλεται πρωτίστως στην ελλιπή στελέχωση της δημόσιας διοίκησης με εξειδικευμένο προσωπικό, στην ελλιπή στρατηγική δημόσιων δαπανών που οδηγεί μοιραία στη χαμηλή απορρόφηση διαθέσιμων πόρων και στην απαξίωση των δημόσιων δομών. Οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καινοτομία, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παράγουν πάνω από το 16% του ΑΕΠ των κρατών μελών της Ε.Ε.

Το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την «αποκρατικοποίηση» των δημόσιων συμβάσεων έγινε με την σύσταση της Μονάδας Ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, η οποία αξιοποιώντας το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του μπορεί υιοθετεί μια νέα προσέγγιση για την ταχεία και αποτελεσματική υλοποίηση των δημοσίων συμβάσεων, προσαρμοσμένη πλήρως στη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία.

Η Μονάδα μπορεί να αποτελέσει οδηγό για τη σύσταση ενός ενιαίου φορέα που θα λειτουργεί αμιγώς με ιδιωτικά κριτήρια και θα υλοποιεί τις δημόσιες προμήθειες για λογαριασμό του δημοσίου. Μια δομή που θα λειτουργεί συν επικουρικά και στην οποία θα έχουν την επιλογή να ενταχθούν οι υφιστάμενες αναθέτουσες αρχές που τώρα είναι κατακερματισμένες ή αδυνατούν να φέρουν εις πέρας το έργο τους.

Δεδομένης της καταλυτικής σημασίας των δημόσιων συμβάσεων στην οικονομία, χρειάζεται ένα τολμηρό άλμα για τον ριζικό εκσυγχρονισμό του πλαισίου ανάθεσης, εκτέλεσης και παρακολούθησης. Σε αυτή τη φιλόδοξη πρόταση, η θετική εμπειρία και η πολύτιμη τεχνογνωσία που διαμορφώνει η Μονάδα Ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, μπορεί να αποτελέσει ισχυρό θεμέλιο για την ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών.