Economist: Τα χρυσά μετάλλια στην ελληνική οικονομία

Οι ευρωπαϊκές οικονομίες διανύουν ανησυχητικά χρόνια. Η Γερμανία μάλλον βρίσκεται σε ύφεση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη μόλις 0,8% για την ΕΕ συνολικά το 2023 και λίγο περισσότερο το 2024. Ο πληθωρισμός μειώνεται αργά, ωθώντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να αυξήσει ξανά τα επιτόκια στη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο. Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη συνεχίζει να επιδεινώνεται.

Ωστόσο, δεν επηρεάζονται εξίσου όλες οι χώρες: όπως δείχνουν οι υπολογισμοί του Economist, αποδίδουν διαφορετικά στις πέντε μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες:  η ζήτηση, το χρέος, το δημογραφικό, η κλιματική αλλαγή αλλά και οι εμπορικές σχέσεις.  Πρόκειται για το ευρωπαϊκό οικονομικό πένταθλο του Economist, στο οποίο η Ελλάδα κερδίζει δύο χρυσά και τρία χάλκινα μετάλλια.

Χατζηδάκης: Η ελληνική οικονομία πρωτοπόρα σε 2 τομείς σε ολόκληρη την ΕΕ

Συνδυασμός

Το οικονομικό πένταθλο της Ευρώπης έχει έναν ξεκάθαρο νικητή: την Ιρλανδία με τέσσερα χρυσά και ένα ασημένιο, ακολουθούμενη από δύο νησιά της Μεσογείου (τη Μάλτα και την Κύπρο), έναν άλλο φορολογικό παράδεισο, το Λουξεμβούργο, και τη Δανία.

Το να είσαι μικρός έχει σαφώς τα πλεονεκτήματά του, αν και η Δανία είναι το μόνο οικονομικό μοντέλο που θα μπορούσε να αντιγραφεί από άλλους. Η υψηλή θέση της Κροατίας θολώνεται από τα δημογραφικά της προβλήματα. Η καλύτερη μεγάλη οικονομία είναι η Γαλλία, με δύο χρυσά μετάλλια και τρία ασημένια. Στο κάτω μέρος του πίνακα βρίσκεται η Ουγγαρία, με την Ιταλία μόνο λίγο καλύτερη. Η Γερμανία είναι πιο τυχερή: το ένα της χρυσό μετάλλιο, στον πληθωρισμό, κρύβει τα τρία χάλκινά της —σε δημογραφική, αποσύνδεση και απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η Πολωνία, μια ισχυρή οικονομική απόδοση για χρόνια, έλαβε μόνο χάλκινα μετάλλια στον πληθωρισμό και τη δημογραφία, παρασύροντάς τη στη λίστα μας. Όπως και στην περίπτωση της Γερμανίας, η κατάκτηση οικονομικών βραβείων

Η ζήτηση

Αναφορικά με τη ζήτηση ο Economist αναφέρει ότι η ΕΚΤ καλείται να αυξήσει τα επιτόκια για να μειώσει τον πληθωρισμό. Αυτό δεν λειτουργεί πάντα σύμφωνα με το σχέδιο. Στην Αυστρία ο ετήσιος πληθωρισμός εξακολουθεί να βρίσκεται στο 5,8%, ενώ στην Ελλάδα μειώνεται στο 2,4%, κοντά στον στόχο της ΕΚΤ του 2%. Έτσι, το ίδιο επιτόκιο θα μπορούσε σύντομα να είναι πολύ χαμηλό για κάποιους και πολύ υψηλό για άλλους. Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες των επτά χωρών της ΕΕ που δεν ανήκουν στο ευρώ τείνουν να προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι οικονομίες τους δεν θα ξεφύγουν πολύ από την ευρωζώνη. Στην ιδανική περίπτωση, ο πληθωρισμός σε όλες τις χώρες της ΕΕ θα πρέπει να είναι κοντά στον μέσο όρο της ευρωζώνης, ακόμη και σε εκείνες εκτός αυτής. Εκείνοι των οποίων ο ρυθμός πληθωρισμού αποκλίνει υπερβολικά από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (σήμερα 4,3%), είτε κάτω είτε πάνω από αυτόν, θα έχουν μπροστά τους μια δαπανηρή περίοδο προσαρμογής.

Το χρέος

Στη συνέχεια είναι, το χρέος. Τα υψηλότερα επιτόκια θα πλήξουν περισσότερο τις χώρες εάν έχουν ήδη υψηλό δημόσιο ή ιδιωτικό δανεισμό. Για μια δίκαιη σύγκριση της σχετικής σπατάλης, η μελέτη υπολογίζει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, ως ποσοστό του ΑΕΠ.  Οι φορολογικοί παράδεισοι όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος ή το Λουξεμβούργο έχουν υψηλό εταιρικό χρέος χωρίς αυτό να επηρεάζει πολύ την τοπική οικονομία. Αλλά στην Ουγγαρία, τις Σκανδιναβικές χώρες και τις Κάτω Χώρες, η εξυπηρέτηση του ιδιωτικού χρέους είναι πιθανό να επιβαρύνει την κατανάλωση, τις κατασκευές και τις επενδύσεις. Στην Ολλανδία, η μείωση των συνταξιοδοτικών στοιχείων των νοικοκυριών τα τελευταία χρόνια θα ενισχύσει το πρόβλημα. Στην Ιταλία και την Ελλάδα, είναι κυρίως οι κυβερνήσεις που θα πρέπει σύντομα να διαθέσουν περισσότερα κεφάλαια για την εξυπηρέτηση του χρέους.

Το δημογραφικό

Το πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού  είναι ένα από τα «αγωνίσματα μεγάλων αποστάσεων στο πένταθλο». Οι επιτυχημένες χώρες στο παρελθόν σταθεροποίησαν το ποσοστό γεννήσεων τους, έφεραν μετανάστες για να εμπλουτίσουν τις οικονομίες τους, ενθάρρυναν τους εργαζομένους να παραμείνουν στη δουλειά μέχρι τα 60 τους και έβαλαν τους άνδρες να κάνουν το μερίδιό τους στη φροντίδα στο σπίτι, έτσι ώστε οι γυναίκες να μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις οικονομικές  δυνατότητες στην αγορά εργασίας.

Κλιματική αλλαγή

Ο άλλος αγώνας μεγάλων αποστάσεων στο οικονομικό πένταθλο είναι η απαλλαγή από τις εκπομπές  άνθρακα. Η συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας από τη βιομηχανία, διαφέρει σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη ως μερίδιο του ΑΕΠ. Στην ομάδα των πλούσιων χωρών, η Φινλανδία και το Βέλγιο ξεχωρίζουν ως μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές ενέργειας. Η Ισπανία και η Γερμανία βρίσκονται επίσης στην ομάδα υψηλής ενέργειας, ενώ σε αυτόν τον κλάδο η Πολωνία και η Γαλλία βρίσκονται χαμηλότερα.

Το εμπόριο με τις απολυταρχίες

Τέλος, όλες οι χώρες θα αντιμετωπίσουν πίεση να αποσυνδεθούν από τις απολυταρχίες του κόσμου. Η σχέση της ΕΕ με την Κίνα ειδικότερα θα χρειαστεί προσεκτική αναπροσαρμογή, για να καταστεί η ήπειρος λιγότερο ευάλωτη στον οικονομικό εκβιασμό. Σε περίπτωση που μια πολιτική κλιμάκωση οδηγήσει σε μειωμένο εμπόριο και κινεζικά αντίποινα, είναι κυρίως η Γερμανία και οι μεγάλες βιομηχανικές της εταιρείες, ειδικά οι αυτοκινητοβιομηχανίες της, με μεγάλες θυγατρικές στην Κίνα, που πρόκειται να χάσουν.  Σε αυτό το μέτρο, ορισμένες μικρότερες χώρες της ΕΕ τα καταφέρνουν χειρότερα. Η Γερμανία και η Ολλανδία συμμετέχουν σε αυτόν τον διαγωνισμό ως κοινή ομάδα, επειδή το λιμάνι του Ρότερνταμ χρησιμεύει ως οδός εισαγωγής και για πολλούς γερμανούς πελάτες, και τα ολλανδικά εμπορικά στοιχεία τείνουν να υπερεκτιμώνται. Κατατάσσονται υψηλότερα μεταξύ των μεγαλύτερων χωρών, με τη Γαλλία να βρίσκεται κοντά στο χαμηλότερο άκρο του πίνακα.

Το σχόλιο Χατζηδάκη

Σχολιάζοντας ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, υπογραμμίζει ότι με βάση «την αξιολόγηση του Economist για το πώς οι Ευρωπαϊκές Οικονομίες αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής, η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των πρωτοπόρων σε 2 τομείς σε ολόκληρη την ΕΕ. Ενώ στη συνολική κατάταξη είμαστε δέκατοι στους 27. Δεν το λες και άσχημα! Πολύ περισσότερο αν σκεφτούμε πού ήμασταν την περασμένη δεκαετία».

Προσθέτει ότι πρόκειται για τα λεγόμενα «μετάλλια» που απονέμει ο Economist στις Ευρωπαϊκές Οικονομίες, με βάση την πρόοδο των οικονομιών και την ανθεκτικότητα απέναντι σε μεγάλες προκλήσεις. Από το 2019 και μετά η πρόοδος της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην αύξηση των επενδύσεων, στην εντυπωσιακή άνοδο των εξαγωγών, στην αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, στο ότι η Ελλάδα πια είναι μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με τα χαμηλότερα ελλείμματα στον προϋπολογισμό, στη πολύ σημαντική μείωση της ανεργίας.