Τουρκία: Οι κάλπες ανοίγουν, ο Ερντογάν καίγεται – Το μεγάλο «στοίχημά» του

Την Κυριακή (31/3), εκατομμύρια ψηφοφόροι στην Τουρκία προσέρχονται στις κάλπες για να εκλέξουν δημάρχους και διοικητικούς υπαλλήλους στις τοπικές εκλογές, οι οποίες αναμένεται να καθορίσουν το μελλοντικό πολιτικό τοπίο της χώρας με τον Ερντογάν να επιδιώκει να ξανακερδίσει βασικές πόλεις που έχασε πριν από πέντε χρόνια.

Σύμφωνα με την Washington Post, ένας από τους φόβους της αντιπολίτευσης είναι ότι μία νίκη του κόμματος του Ερντογάν μπορεί να αποτελέσει ώθηση για τον Τούρκο ηγέτη να επιδιώξει συνταγματικές αλλαγές που θα μπορούσαν να του επιτρέψουν να κυβερνήσει πέρα από το όριο της τρέχουσας θητείας του.

Εν τω μεταξύ, η διατήρηση των δήμων των βασικών πόλεων θα βοηθούσε στην ενδυνάμωση της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, η οποία έχει οδηγηθεί στον κατακερματισμό και την εσωστρέφεια μετά την ήττα στις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους.

Η μάχη για την Κωνσταντινούπολη

Στις τελευταίες τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2019, μια ενωμένη αντιπολίτευση κέρδισε τους δήμους της πρωτεύουσας Άγκυρας και του εμπορικού κόμβου της Κωνσταντινούπολης, τερματίζοντας τη 25ετή κυριαρχία του κυβερνώντος κόμματος στις πόλεις.

Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης ήταν ένα σημαντικό πλήγμα για τον Ερντογάν, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος της μητρόπολης των σχεδόν 16 εκατομμυρίων κατοίκων το 1994.

Ο Ερντογάν όρισε τον Μουράτ Κουρούμ, έναν 47χρονο πρώην υπουργό αστικοποίησης και περιβάλλοντος, για να είναι υποψήφιος εναντίον του νυν δήμαρχου, Εκρεμ Ιμάμογλου – ενός δημοφιλούς πολιτικού από το κεντροαριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ή CHP. Ο Ιμάμογλου έχει προβάλλεται ως το αντίπαλο δέος του Ερντογάν και ως πιθανός υποψήφιος για την προεδρία στις εκλογές του 2028.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο Ιμάμογλου, 52 ετών, είναι υποψήφιος στις τοπικές εκλογές χωρίς την υποστήριξη του κύριου φιλοκουρδικού κόμματος της Τουρκίας ή του εθνικιστικού Κόμματος IYI που κατεβάζουν τους δικούς τους υποψηφίους.

Εν τω μεταξύ, ένα νέο θρησκευτικό-συντηρητικό κόμμα, το Νέο Κόμμα Ευημερίας, το YRP, μπαίνει επιθετικά στην εκλογική κούρσα απειλώντας τον Τούρκο πρόεδρο. Επιδιώκει να αλιεύσει ψήφους από τους συντηρητικούς και θρησκευόμενους ψηφοφόρους που έχουν απογοητευτεί από τον χειρισμό της οικονομίας από τον Ερντογάν.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια κούρσα μεταξύ Ιμάμογλου και Κουρούμ, οι οποίοι έχουν εξαγγείλει έργα υποδομής που θα ενισχύσουν την αντί σεισμικότητα των κτιρίων αλλά και μέτρα για τη μείωση της χρόνιας κυκλοφοριακής συμφόρησης της πόλης.

Η αντιπολίτευση αναμένεται επίσης να διατηρήσει την Άγκυρα, όπου ο νυν δήμαρχος Μανσούρ Γιαβάς, ο οποίος έχει επίσης θεωρείται ως διεκδικητής της προεδρίας στις επόμενες εκλογές, παραμένει δημοφιλής.

Ο Ερντογάν θα επιδιώξει τη διατήρηση της εξουσίας

Χωρίς να αφήνει τίποτα στην τύχη, ο Ερντογάν, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος για περισσότερες από δύο δεκαετίες , διοργανώνει προεκλογικές συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα, για λογαριασμό υποψηφίων που διεκδικούν τον δημαρχιακό θώκο .

Οι αναλυτές λένε ότι η επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας και η επίτευξη ισχυρής παρουσίας στις κάλπες θα σκληρύνει την αποφασιστικότητα του Ερντογάν ώστε να εισαγάγει ένα νέο σύνταγμα που θα μπορούσε να του επιτρέψει να κυβερνήσει μετά το 2028, όταν λήξει η τρέχουσα θητεία του. Το ισχύον σύνταγμα θέτει όριο δύο θητειών στην προεδρία. Ο Ερντογάν, 70 ετών, έθεσε υποψηφιότητα για τρίτη θητεία πέρυσι, επικαλούμενος ένα τεχνικό στοιχείο, επειδή η χώρα μεταπήδησε σε προεδρικό σύστημα το 2018 και η πρώτη του θητεία πραγματοποιήθηκε με το προηγούμενο σύστημα.

Σύμφωνα με την Washington Post, o Ερντογάν και οι σύμμαχοί του δεν έχουν επί του παρόντος επαρκείς έδρες στο κοινοβούλιο για να θεσπίσουν ένα νέο σύνταγμα, αλλά ένας ακόμη εκλογικός θρίαμβος μπορεί να επηρεάσει ορισμένους συντηρητικούς βουλευτές της αντιπολίτευσης να αλλάξουν πλευρά, λένε οι αναλυτές.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Ερντογάν είπε ότι οι εκλογές της Κυριακής θα είναι οι τελευταίες του σύμφωνα με το σύνταγμα. Οι επικριτές χαρακτηρίζουν τα σχόλιά του ως ένα τέχνασμα για να κερδίσει ψήφους συμπαράστασης από υποστηρικτές που ταλαιπωρούνται την οικονομική κρίση, καθώς και μια στρατηγική πίεσης για τις συνταγματικές τροποποιήσεις.

Η αντιπολίτευση ελπίζει σε ανασυγκρότηση

Μια συμμαχία της αντιπολίτευσης έξι κομμάτων, με επικεφαλής το CHP, διαλύθηκε μετά από μια καταστροφική εκλογική ήττα πέρυσι. Οι υποστηρικτές της συμμαχίας απογοητεύτηκαν αφού απέτυχε να ανατρέψει τον Ερντογάν παρά την οικονομική αναταραχή και τις συνέπειες από έναν καταστροφικό σεισμό.

Εάν του CHP κρατήσει τις μεγάλες πόλεις θα βοηθούσε στην ανασυγκρότηση του κόμματος και θα του επέτρεπε να προβληθεί ως εναλλακτική λύση στο κυβερνών κόμμα του Ερντογάν. Η απώλεια της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε, από την άλλη, να τερματίσει τις προεδρικές φιλοδοξίες του Γιάβας και του Ιμάμογλου.

Το CHP προχώρησε σε αλλαγή ηγεσίας αμέσως μετά την εκλογική ήττα, αλλά μένει να φανεί εάν ο νέος πρόεδρος του κόμματος, ο 49χρονος φαρμακοποιός Ozgur Ozel, μπορεί να συσπειρώσει τους υποστηρικτές.

Προεκλογική εκστρατεία με το πλεονέκτημα της εξουσίας

Όπως και στις προηγούμενες εκλογές, ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα της εξουσίας, συχνά εκμεταλλευόμενος κρατικούς πόρους κατά την εκστρατεία. Περίπου το 90% των μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας ελέγχονται από την κυβέρνηση ή τους υποστηρικτές της, σύμφωνα με ομάδες παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης, προωθώντας το κυβερνών κόμμα και τις εκστρατείες των συμμάχων του, μη προβάλλοντας ταυτόχρονα την αντιπολίτευση.

Ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός σταθμός TRT αφιέρωσε 32 ώρες εκπομπής στο κυβερνών κόμμα τις πρώτες 40 ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας σε σύγκριση με 25 λεπτά που αφιέρωσε στους αντιπάλους, σύμφωνα με την αντιπολίτευση.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Ερντογάν απηύθυνε έμμεσες προειδοποιήσεις προς τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν υποψηφίους που υποστηρίζονται από το κυβερνών κόμμα, εάν θέλουν να λάβουν κυβερνητικές υπηρεσίες. Αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 49% για να φέρει κάποια ανακούφιση στα νοικοκυριά, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να ελέγξει τον υψηλό πληθωρισμό.

Ο Τούρκος ηγέτης συνέχισε επίσης να επιδεικνύει την επιτυχία της χώρας του στην αμυντική βιομηχανία κατά τη διάρκεια των προεκλογικών του συγκεντρώσεων. Ένα πρωτότυπο του τουρκικής κατασκευής μαχητικού αεροσκάφους της Τουρκίας, KAAN, πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση τον περασμένο μήνα, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι είχε προγραμματιστεί πριν από τις εκλογές.

Οι ψήφοι των Κούρδων

Οι Κούρδοι ψηφοφόροι υπολογίζεται ότι αποτελούν το 10% του εκλογικού σώματος στην Κωνσταντινούπολη και οι ψήφοι τους θα μπορούσαν να είναι καθοριστικοί για τη δημαρχιακή εκλογική αναμέτρηση.

Το φιλοκουρδικό κόμμα της Τουρκίας -γνωστό πλέον ως Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών, ή DEM- επέλεξε να στηρίξει τον Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές του 2019, βοηθώντας τον να κερδίσει. Αυτή τη φορά, ωστόσο, το κόμμα κατεβάζει τους δικούς του υποψηφίους, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να αφαιρέσει ψήφους από τον Ιμάμογλου.

Ωστόσο, λένε ορισμένοι παρατηρητές, το κόμμα κατεβάζει σκοπίμως δύο υποψηφίους χαμηλού προφίλ σε μια ένδειξη σιωπηρής υποστήριξης του σημερινού δημάρχου. Το κουρδικό κόμμα παραδοσιακά έχει άνδρες και γυναίκες που μοιράζονται ηγετικές θέσεις.

Παράλληλα, το Κόμμα DEM αναμένεται να κερδίσει πολλούς από τους δήμους στις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας που κατοικούνται κυρίως από Κούρδους. Το ερώτημα παραμένει αν θα επιτραπεί στο κόμμα να τους διατηρήσει. Τα προηγούμενα χρόνια, η κυβέρνηση του Ερντογάν απομάκρυνε τους εκλεγμένους δημάρχους από τα καθήκοντά τους με την κατηγορία ότι διατηρούν σχέσεις με Κούρδους μαχητές και τους αντικατέστησε με διορισμένους από το κράτος διοικητές.

Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης στην, κυρίως κουρδική πόλη, Χακάρι στις 15 Μαρτίου, ο Ερντογάν προέτρεψε τους ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν άτομα που όπως υποστήριξε, θα μεταφέρουν δημοτικά κονδύλια στην «τρομοκρατική οργάνωση», αναφερόμενος στο απαγορευμένο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν ή PKK.