Ισραήλ: Ο Σιδηρούς Θόλος και η… Σφεντόνα του Δαυίδ

Μπαράζ επιθέσεων εναντίον το Ισραήλ με drones και πυραύλους, εξαπέλυσε το βράδυ του Σαββάτου το Ιράν, κλιμακώνοντας την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τη ώρα που μαίνεται ο πόλεμος στη Γάζα.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το Ιράν εκτόξευσε περισσότερους από 300 βλήματα, συμπεριλαμβανομένων 170 μη επανδρωμένων αεροσκαφών, 30 πυραύλων κρουζ και 120 βαλλιστικών πυραύλων κατά του Ισραήλ, στην πρώτη του απευθείας επίθεση προς το εβραϊκό κράτος. Οι μαχητές που υποστηρίζονται από το Ιράν στον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη εκτόξευσαν επίσης ρουκέτες, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του Ισραήλ.

Ο Ντάνιελ Χαγκάρι, εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, είπε ότι το 99% των επιθέσεων αναχαιτίστηκε, κυρίως λόγω του συστήματος αεράμυνας  Iron Dome (Σιδηρούς Θόλος) του Ισραήλ.

Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, ο Σιδηρούς Θόλος έχει ποσοστό αναχαίτισης περίπου 90%.

Σύμφωνα με την Wall Street Journal, το σύστημα που αναπτύχθηκε από την Rafael Advanced Defense Systems και την Israel Aerospace Industries, τέθηκε σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2011 και πραγματοποίησε την πρώτη αναχαίτιση ρουκέτας από τη Γάζα τον Απρίλιο του 2011.

Αποτελεί μέρος του Οργανισμού Πυραυλικής Άμυνας του Ισραήλ (IMDO), ο οποίος ωστόσο διαθέτει και πολλά άλλα συστήματα: Το David’s Sling αναχαιτίζει πυραύλους μικρού έως μεσαίου και μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, το Arrow-2 αναχαιτίζει πυραύλους μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς και το Arrow-3 αναχαιτίζει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.

Το Bloomberg αναλύει το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ και απαντά σε τέσσερα βασικά ερωτήματα

1. Γιατί δημιουργήθηκε το Iron Dome;

Το Iron Dome δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει όλμους και ρουκέτες που εκτοξεύονται στο Ισραήλ, από σχετικά κοντινή απόσταση, από μαχητές στη Γάζα και από αντι-ισραηλινούς μαχητές στον Λίβανο, οι οποίοι ανήκουν στη Χεζμπολάχ. Η πρώτη αναχαίτισή του ήταν τον Απρίλιο του 2011 όταν κατέρριψε έναν πύραυλο Grad που εκτοξεύτηκε από τη Γάζα στην ισραηλινή πόλη Ασκελόν. Έκτοτε έχει αναχαιτίσει χιλιάδες ρουκέτες.

2. Πώς λειτουργεί;

Όταν ένας πύραυλος εκτοξεύεται προς το Ισραήλ, το ραντάρ ανίχνευσης και εντοπισμού ανιχνεύει την εισερχόμενη τροχιά και διαβιβάζει τις πληροφορίες στο σύστημα ελέγχου όπλων, το οποίο εκτελεί άμεσους και πολύπλοκους υπολογισμούς για να ανιχνεύσει την τροχιά, την ταχύτητα και τον αναμενόμενο στόχο του πυραύλου.

Ένα κέντρο ελέγχου επεξεργάζεται αυτές τις πληροφορίες και συνδέεται με έναν εκτοξευτή που εκτοξεύει έναν πύραυλο για να καταστρέψει τον πύραυλο. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να ανταποκρίνεται μόνο σε βλήματα που αποτελούν απειλές, ιδιαίτερα σε πολυπληθή κέντρα. Το κόστος κάθε πυραύλου είναι περίπου 40.000 με 50.000 δολάρια, σύμφωνα με ερευνητή στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ. Οι μπαταρίες είναι κινητές. Κάθε μπαταρία έχει τρεις έως τέσσερις εκτοξευτές με στόχο την υπεράσπιση μιας κατοικημένης περιοχής 155 τετραγωνικών χιλιομέτρων (60 τετραγωνικών μιλίων), σύμφωνα με το Raytheon. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί αποτελεσματικά σε κάθε είδους καιρικές συνθήκες.

3. Ποιος το χρηματοδότησε;

Το Iron Dome αναπτύχθηκε αρχικά χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, αλλά το 2011 ο βασικός σύμμαχος του Ισραήλ άρχισε να υποστηρίζει οικονομικά το πρόγραμμα. Μόλις οι ΗΠΑ επένδυσαν στο Iron Dome, το Κογκρέσο πίεσε για κοινή χρήση τεχνολογίας και συμπαραγωγή, με την οποία μπήκε και η Raytheon στην παραγωγή. Κατασκευάζει εξαρτήματα για τους αναχαιτιστές. Σήμερα, μέρος της μπαταρίας αντιπυραυλικών πυραύλων κατασκευάζεται στις ΗΠΑ. Η αμερικανική υποστήριξη για το σύστημα αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου πακέτου στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, το οποίο σύμφωνα με συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών θα ανέλθει σε 38 δισεκατομμύρια δολάρια για τα έτη 2019 έως 2028.

4. Ποιες είναι οι συνέπειες της επιτυχίας του Iron Dome;

Το Iron Dome έχει σώσει πολλούς Ισραηλινούς από θάνατο ή τραυματισμό. Αυτό, αναμφισβήτητα, έχει διάφορα αρνητικά αποτελέσματα. Πρώτον, δίνει στην ισραηλινή κυβέρνηση χρόνο και πολιτικό χώρο να αποφασίσει πότε και πώς θα απαντήσει σε επιθέσεις με ρουκέτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, σημαίνει ότι το Ισραήλ επέλεξε να μην εισβάλει στη Γάζα. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η προστασία του Iron Dome παρασύρει τους Ισραηλινούς σε μια ψευδή αίσθηση ότι μπορούν να αντέξουν οικονομικά να αγνοήσουν την πανάρχαια σύγκρουση με τους Παλαιστίνιους αντί να εμπλακούν στη διπλωματία για την επίλυσή της.

David’s Sling (Σφεντόνα του David)

Το μεσαίο στρώμα του αμυντικού συστήματος είναι το David’s Sling, ένα σύστημα αεράμυνας μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, σχεδιασμένο να αναχαιτίζει ρουκέτες που εκτοξεύονται από απόσταση έως και 185 μιλίων. Γνωστό και ως Μαγικό ραβδί, το ευέλικτο πυραυλικό σύστημα φέρει έως και 12 αναχαιτιστές. Το κέντρο διοίκησης και ελέγχου του, παρέχει αξιολόγηση των απειλών σχεδιάζει και ελέγχει την αναχαίτιση, που συμπληρώνεται από το ραντάρ πολλαπλών αποστολών του συστήματος που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση και τον εντοπισμό εναέριων απειλών. Αναπτυγμένο σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, το David’s Sling είναι «κεντρικός παράγοντας στην πολυεπίπεδη αμυντική διάταξη του Ισραήλ», σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ, υποστηρίζοντας τα άλλα στρώματα του συστήματος αεράμυνας του, «αντιμετωπίζοντας ρουκέτες μεγάλου διαμετρήματος, βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς» και άλλους τύπους εχθρικών πυρών.

Από πού προμηθεύεται όπλα το Ισραήλ

Το Ισραήλ είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας όπλων, αλλά ο στρατός του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγόμενα αεροσκάφη, κατευθυνόμενες βόμβες και πυραύλους για να διεξάγει αυτό που οι ειδικοί έχουν περιγράψει ως μία από τις πιο έντονες και καταστροφικές εναέριες εκστρατείες στην πρόσφατη ιστορία.

Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ, αφού το βοήθησαν να χτίσει έναν από τους πιο εξελιγμένους τεχνολογικά στρατούς στον κόσμο.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) , οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 69% των εισαγωγών όπλων του Ισραήλ μεταξύ 2019 και 2023.

Οι ΗΠΑ παρέχουν στο Ισραήλ 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια (3 δισεκατομμύρια λίρες) σε ετήσια στρατιωτική βοήθεια στο πλαίσιο μιας 10ετούς συμφωνίας που έχει σκοπό να επιτρέψει στον σύμμαχό τους να διατηρήσει αυτό που αποκαλεί «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα» έναντι των γειτονικών χωρών.

Το Ισραήλ χρησιμοποίησε τις επιχορηγήσεις για να χρηματοδοτήσει παραγγελίες των F-35 Joint Strike Fighters, ενός αεροσκάφους stealth που θεωρείται το πιο προηγμένο που κατασκευάστηκε ποτέ. Μέχρι στιγμής έχει παραγγείλει 75 και έχει παραλάβει περισσότερα από 30 αεροσκάφη. Ήταν η πρώτη χώρα εκτός των ΗΠΑ που παρέλαβε ένα F-35 και η πρώτη που χρησιμοποίησε ένα στη μάχη.

Βοήθεια εκατομμυρίων

Μέρος της βοήθειας – 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως – προορίζεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων αντιπυραυλικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων Iron Dome, Arrow και David’s Sling που έχουν αναπτυχθεί από κοινού. Το Ισραήλ βασίστηκε σε αυτά κατά τη διάρκεια του πολέμου για να αμυνθεί από επιθέσεις με ρουκέτες, πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες στη Γάζα, καθώς και από άλλες ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν με βάση τον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη.

Από την αρχή του πολέμου, μόνο δύο στρατιωτικές πωλήσεις των ΗΠΑ στο Ισραήλ έχουν δημοσιοποιηθεί μετά από έγκριση έκτακτης ανάγκης – η μία για 14.000 βλήματα πυρομαχικών αρμάτων αξίας 106 εκατομμυρίων δολαρίων και η άλλη για εξαρτήματα 147 εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή βλημάτων πυροβολικού 155 χιλιοστών.

Γερμανία

Η Γερμανία είναι ο επόμενος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στο Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 30% των εισαγωγών μεταξύ 2019 και 2023, σύμφωνα με το SIPRI.

Οι πωλήσεις όπλων του ευρωπαϊκού έθνους στο Ισραήλ πέρυσι ανήλθαν σε 300 εκατομμύρια ευρώ (326 εκατομμύρια δολάρια, 257 εκατομμύρια δολάρια) – δεκαπλάσια αύξηση σε σύγκριση με το 2022 – με την πλειονότητα αυτών των αδειών εξαγωγής να έχουν χορηγηθεί μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ήταν ένθερμος υποστηρικτής του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και, παρόλο που ο τόνος του για τις ισραηλινές ενέργειες στη Γάζα έχει αλλάξει τις τελευταίες εβδομάδες και υπήρξε κάποια συζήτηση στη Γερμανία, οι πωλήσεις όπλων δεν φαίνεται να είναι σε κίνδυνο αναστολής.

Ιταλία

Η Ιταλία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στο Ισραήλ, αλλά αντιπροσώπευε μόνο το 0,9% των ισραηλινών εισαγωγών μεταξύ 2019 και 2023. Σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνονται ελικόπτερα και ναυτικό πυροβολικό.

Οι πωλήσεις ανήλθαν σε 13,7 εκατομμύρια ευρώ (14,8 εκατομμύρια δολάρια, 11,7 εκατομμύρια £) πέρυσι, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία ISTAT.

Οι εξαγωγές όπλων του Ηνωμένου Βασιλείου στο Ισραήλ είναι «σχετικά μικρές», σύμφωνα με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, και ανέρχονται σε μόλις 42 εκατομμύρια λίρες (53 εκατομμύρια δολάρια) το 2022 .