ΗΠΑ – Ρωσία : Ο Ψυχρός Πόλεμος επιστρέφει

Επιδείνωση στις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας προκαλεί η προσβολή του αμερικανού προέδρου προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν: Πολλοί κάνουν λόγο για ψυχροπολεμικό κλίμα ενώ η Ευρώπη παρακολουθεί αμήχανη τον Τζο Μπάιντεν να παρεκτρέπεται όπως ο προκάτοχός του.

«Γνωρίζετε τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Πιστεύετε ότι είναι δολοφόνος;» ρώτησε τον αμερικανό πρόεδρο ο δημοσιογράφος του ABC Τζορτζ Στεφανόπουλος που του πήρε συνέντευξη την Τετάρτη. «Ναι, το πιστεύω» απάντησε ο Μπάιντεν. Η Μόσχα ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στην Ουάσιγκτον για διαβουλεύσεις προκειμένου να αποφευχθεί η «ανεπανόρθωτη επιδείνωση» των σχέσεων. Η Ουάσιγκτον δήλωσε ότι δεν θα προβεί στην αντίστοιχη ενέργεια.

Στροφή από τη γραμμή Τραμπ

Πολλοί στις ΗΠΑ και στη Ρωσία αναρωτιούνται αν η προσβολή του Μπάιντεν προς τον Πούτιν ήταν προμελετημένη. Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί στροφή 180 μοιρών από τη ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ που ήταν πολύ «μαλακός» προς αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Πούτιν. Με τη στάση του αυτή, ο πρώην πρόεδρος ερχόταν σε αντίθεση με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Σήμερα αντίθετα, η στάση του Μπάιντεν προς τη Μόσχα αποτελεί ένα από τα ελάχιστα ζητήματα στα οποία υπάρχει συμφωνία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών.

Ο αμερικανικός πρόεδρος έχει δηλώσει πως θα είναι πιο σκληρός προς τη Μόσχα απ’ όσο ο προκάτοχός του και πως θα συνεργάζεται μαζί της μόνο όταν υπάρχει απτό όφελος για τις ΗΠΑ. Το ίδιο πάντως λέει και ο Πούτιν, και το επανέλαβε αυτή την εβδομάδα: ότι θα συνεργάζεται με τις ΗΠΑ μόνο στους τομείς που ενδιαφέρουν και ευνοούν τη Ρωσία.

Αφότου ανέλαβε πρόεδρος ο Μπάιντεν, συμφώνησε με τη Μόσχα να παραταθεί η συνθήκη για τον περιορισμό των πυρηνικών New Start που επρόκειτο να εκπνεύσει. Αλλά αυτό ήταν το μόνο θετικό στις διμερείς σχέσεις.

Πρόσφατη έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών κατηγόρησε τη Ρωσία για ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου 2020 υπέρ του Τραμπ.

Οι μυστικές υπηρεσίες ερευνούν επίσης υποψίες ότι η Μόσχα κρύβεται πίσω από την πρόσφατη τεράστια κυβερνοεπίθεση εναντίον αμερικανικών στόχων καθώς και από την πληρωμή προς Ταλιμπάν για να πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν.

Ο Μπάιντεν, που ανανέωσε τις κυρώσεις προς τη Ρωσία λόγω της απόπειρας δολοφονίας του αντιφρονούντος Αλεξέι Ναβάλνι, πρόκειται να επιβάλει σύντομα νέες κυρώσεις για την ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές και την κυβερνοεπίθεση.

Ο αγωγός Nord Stream

Η Ουάσιγκτον εντείνει επίσης τις προσπάθειες να σταματήσει την κατασκευή του αγωγού Nord Stream 2 που θα μεταφέρει ρωσικό αέριο προς τη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Οι Αμερικανοί εξετάζουν ποιες ευρωπαϊκές εταιρείες εμπλέκονται στην κατασκευή του και επιβάλλουν κυρώσεις, αναγκάζοντάς τες να αποσυρθούν.

Ο ίδιος ο Πούτιν κράτησε πιο ψυχρή στάση ως προς τον χαρακτηρισμό του ως δολοφόνου – αν και η «υγεία» που ευχήθηκε στον Μπάιντεν θεωρήθηκε από μερικούς αναλυτές ως απάντηση στις αναφορές των ρωσικών μέσων ενημέρωσης ότι ο αμερικανός πρόεδρος έχει «άνοια». Γενικά, οι ρώσοι δημοσιογράφοι και πολιτικοί ήταν πολύ πιο επιθετικοί προς τον Μπάιντεν απ’ όσο ο Πούτιν που τον προσκάλεσε σε μια ζωντανή διαδικτυακή συζήτηση «την Παρασκευή (προχθές) ή τη Δευτέρα (αύριο)» – πρόσκληση την οποία αρνήθηκε ο Λευκός Οίκος.

Η «διπλωματία των προσβολών»

Σύμφωνα με αναλύσεις ευρωπαίων και αμερικανών ανταποκριτών στη Μόσχα, ο Πούτιν προσπαθεί να εκμεταλλευθεί πολιτικά το διπλωματικό επεισόδιο με τις ΗΠΑ για να τονίσει τη «ρωσοφοβία» της Δύσης. Ο Μπάιντεν, από την άλλη πλευρά, είναι αποφασισμένος να μην επαναλάβει την αποτυχημένη προσπάθεια του Μπαράκ Ομπάμα για reset στις αμερικανορωσικές σχέσεις.

«Ολα αυτά δείχνουν πόσο έχουν βυθιστεί οι διμερείς σχέσεις» διαπιστώνει σε άρθρο του στο CNN o Ντάνιελ Τράισμαν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο UCLA. Το ερώτημα γι’ αυτόν είναι αν η «διπλωματία των προσβολών» θα λειτουργήσει «και αν ναι, για ποιον;».

Οι περισσότεροι αναλυτές πάντως δεν αναμένουν άμεση βελτίωση των αμερικανορωσικών σχέσεων. Προβλέπουν ότι η Μόσχα θα συνεχίσει τις κυβερνοεπιθέσεις και η Ουάσιγκτον την επιβολή κυρώσεων.