Ο Όλαφ Σολτς σε Κίεβο και Μόσχα, με… όπλο την οικονομία

Λίγοι αναμένουν ή ελπίζουν ότι ο Όλαφ Σολτς, ξεκινώντας για τις δύο κρίσιμες επισκέψεις του, σήμερα στο Κίεβο και, κυρίως, αύριο στη Μόσχα, θα πετύχει ό,τι δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να κάνει οποιοσδήποτε άλλος ηγέτης – του Εμανουέλ Μακρόν συμπεριλαμβανομένου: Να επιστρέψει στο Βερολίνο έχοντας στις βαλίτσες του μια διπλωματική λύση στην κρίση της Ουκρανίας, που θα απομακρύνει τον κίνδυνο μιας πολεμικής έκρηξης.

Η ίδια η κυβέρνηση της Γερμανίας, άλλωστε, έχει φροντίσει να κρατήσει πολύ χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών. Όπως επανειλημμένως έχουν διαμηνύσει στελέχη της, από τη στιγμή που οριστικοποιήθηκαν οι επισκέψεις του καγκελάριου στις πρωτεύουσες των δύο «εμπόλεμων» χωρών, δεν αναμένει παρά δύο πράγματα: Αφενός, να κατανοήσει καλύτερα τις προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν και, αφετέρου, να κρατήσει ανοιχτό τον δρόμο της διπλωματίας και να διασφαλίσει ότι η Ρωσία θα παραμείνει σε αυτόν.

Σε δεινή θέση το Βερολίνο

Ο Σολτς γνωρίζει, σε κάθε περίπτωση, ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε εξαιρετικά δεινή θέση. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ίδιο προσωπικά, καθώς αρκετοί έχουν αρχίσει να αμφισβητούν ανοιχτά τις ικανότητές του, φτάνοντας μάλιστα να τον χαρακτηρίζουν και ως «αόρατο καγκελάριο».

Από τη μία, είναι αναγκασμένοι να αποδεικνύουν διαρκώς την πίστη τους στους… όρκους που έχει δώσει η Γερμανία στη Δύση, τη συμμαχία της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Από την άλλη, όμως, οι οικονομικοί της δεσμοί με τη Ρωσία είναι τόσο μεγάλοι και σημαντικοί ώστε μια κατά μέτωπο σύγκρουση μαζί της θα μπορούσε να προκαλέσει σοκ στην οικονομία της – ακόμη και να θέσει σε κίνδυνο την ηγεμονική της θέση στην Ευρώπη.

Η πλευρά αυτή αναδεικνύεται και από τις αγωνιώδεις δηλώσεις κορυφαίων εκπροσώπων του γερμανικού επιχειρηματικού κόσμου, που τρομάζει μπροστά στο ενδεχόμενο να χάσει μία σημαντική αγορά. Μια αγορά που συμβάλει καθοριστικά στην κερδοφορία περίπου 4.000 γερμανικών επιχειρήσεων με παρουσία σε αυτήν.

Ο «Γόρδιος Δεσμός» του Nord Stream 2

Το γεγονός ότι ο Nord Stream 2 έχει βρεθεί στο επίκεντρο του παζαριού που διεξάγεται γύρω από τις ενδεχόμενες κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας δεν είναι τυχαίο, επίσης. Η Γερμανία, εξάλλου, είναι γνωστό ότι έχει βασίσει στο φυσικό αέριο τη μετάβασή της στην «πράσινη οικονομία» (σε αντίθεση με τη Γαλλία, η οποία ποντάρει στην πυρηνική ενέργεια).

Την ίδια στιγμή, η Gazprom είναι αυτή που καλύπτει περίπου το ένα τρίτο των αναγκών της, κάτι που σημαίνει ότι η Γερμανία είναι – είτε το θέλει είτε όχι – ενεργειακά εξαρτημένη από τη Ρωσία. Όσο για τις διαπραγματεύσεις που έχουν διεξαχθεί για την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων σε περίπτωση κρίσης, έχει καταστεί σαφές ότι η κάλυψη του κενού που θα προκύψει σε περίπτωση που το Κρεμλίνο αποφασίσει να κλείσει τις στρόφιγγες κάθε άλλο παρά εγγυημένη είναι.

Αλλιώς τα σχεδίαζε…

Σε αυτό το φόντο, ο Σολτς φαίνεται πως, εκτός των άλλων, αντιμετωπίζει και προσωπικά διλήμματα. Η εξωτερική πολιτική, άλλωστε, δεν ήταν ποτέ ανάμεσα στα προτερήματά του, ούτε ένας τομέας στον οποίο έχει δοκιμαστεί, σε αντίθεση με την οικονομία. Ίσως γι’ αυτό, όπως λένε κάποιοι, αποφάσισε να ασχοληθεί σοβαρά (και καθυστερημένα) με το Ουκρανικό μόνο όταν κατάλαβε πως απειλούνται άμεσα τα οικονομικά συμφέροντα της Γερμανίας.

Σύμφωνα με το βρετανικό BBC, «ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας θα προτιμούσε πιθανώς να εφαρμόζει τις φιλόδοξες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε η κυβέρνηση συνασπισμού της οποίας ηγείται. Αντιθέτως, διαπιστώνει ότι οι ημέρες και οι νύχτες του κυριαρχούνται για μια ακόμη φορά από την απειλή ρωσικής επίθεσης και από το ερώτημα πώς θα έπρεπε να απαντήσει η Δύση».

Το σίγουρο είναι ότι όλα τα παραπάνω είναι σε γνώση και του Κρεμλίνου και προσωπικά του Πούτιν. Ως πρώην πράκτορας, άλλωστε, ο νυν πρόεδρος της Ρωσίας γνωρίζει πόσο κρίσιμο είναι να εντοπίζει και να εκμεταλλεύεται όσο καλύτερα μπορεί τα αδύνατα σημεία όσων έχει απέναντί του.

Τι θα κάνει ο Πούτιν;

Τι θα κάνει, λοιπόν, όταν αύριο βρεθεί απέναντι στον Σολτς; Θα του δώσει να καταλάβει ότι τον υπολογίζει λιγότερο από την Άνγκελα Μέρκελ και πως η Γερμανία δεν έχει πια την ίδια σημασία για τη Ρωσία σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν; Ή θα του χαρίσει ένα «προβάδισμα» σε σύγκριση με τους υπόλοιπους, ελπίζοντας ότι, σε αντάλλαγμα, ο ίδιος και το Βερολίνο θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία κυρίως ως εταίρο και όχι ως στρατηγικό ανταγωνιστή και εχθρό;

Στην πρώτη περίπτωση, όχι απλώς θα συνεχίσουμε να ζούμε με την αγωνία πότε θα ηχήσουν τα όπλα στην Ουκρανία, αλλά το μήνυμα που θα σταλεί και προς την υπόλοιπη ΕΕ θα είναι σαφές – επιταχύνοντας και αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Στη δεύτερη, ο Σολτς θα αποκτήσει ένα πολύτιμο «χαρτί» και θα… ανέβει κατηγορία, βλέποντας τον ρόλο του αναβαθμίζεται απότομα στην Ευρώπη και διεθνώς.